کانون فرهنگی و هنری وادی مقدس

طهارت نفس بر مبنای فطرت
  • ۰
  • ۰

اصلی ترین سرمایه وجودی انسان چه در عالم دنیا و چه در عالم آخرت قلب اوست !

در لسان قرآن و اهل بیت علیهم السلام «قلب» نام خاصی برای حقیقت ملکوتی انسان است که به اعتباری تاثیر و تاثّر پذیری دائم از اعمال انسان به آن اسم نامیده شده است ، موجودی که وجود او در خلقت انسان،او را از باقی موجودات متمایز نمود .

با همین قلب است که انسان اموری را ادراک می کند که سایر موجودات از فهم آن عاجز اند و با همین دستگاه عاشق شده و برای خود ارزش افزوده به وجود می آورد ، با قلب ملکوتی است که انسان ادراک کلیات و جزئیات می نماید و همین قلب است که اثر اعمال انسان بر او تابیده شده و او را به عوالم ملکوتی وارد می نماید و همین قلب ملکوتی انسان است که جلوه گاه تجلیات ربانی است و خدای متعال آن را عرش خود نامید .

«أَنَّ قَلْبَ‏ الْمُؤْمِنِ‏ عَرْشُ‏ الرَّحْمَن‏ِ»[1]

قلب انسان اصلی ترین بلکه تنها سرمایه هستی اوست ، در عالم قیامت نیز تنها چیزی که انسان با خود به همراه خواهد داشت همین قلب است ، اگر با اعمال شایسته اثرات نیکو در آن پدید آورد سعادتمند و اگر با اعمال ناشایست آن را محجوب کند گرفتار خسران عظیم خواهد شد . به همین امر اشارت دارد قول ابراهیم علیه السلام  که خطاب به خدای متعال فرمود :

 ﴿لا تُخْزِنِی یَوْمَ یُبْعَثُونَ*یَوْمَ لا یَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ*إِلاّ مَنْ أَتَى اَللّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ  [2]  در آن روز که مردم برانگیخته می‌شوند، مرا شرمنده و رسوا مکن! در آن روز که مال و فرزندان سودی نمی‌بخشد، مگر کسی که با قلب سلیم به پیشگاه خدا آید!»

اگر با اعمال صالح زندگی کردیم بازتاب اثرات آن اعمال برای ما  قلب سلیم می سازد ، اما اگر غیر این شد تنها سرمایه ابدی خویش را خراب کرده به همین دلیل گرفتار رسوائی می شویم .

در روز قیامت تنها همراهِ انسان آثار اعمال او هستند ، آثاری که قلب و حقیقت او را تحت تاثیر قرار داده و موجب شده اند جسم قیامتی او بر اساس همان اعمال شکل بگیرد ، به عبارت بهتر باید گفت در روز قیامت که بنابر عقیده امامیه قیامت جسمانی است ، خدای متعال جسم انسانها را بر اساس ملکات و آثار اعمال ایشان انشاء می کند ، یعنی انسانهایی که اعمالشان صالح و نیکو است ، جسم ایشان نیز به صورت نیکو انشاء می شود و آنان که اعمالشان سوء است جسمشان به صورت باطن اعمال ناشایسته شان موجود می شود ، بنابر این انسانها در روز قیامت فرزند اعمال خویش خواهند بود ، یعنی با اعمالی که در دنیا انجام داده اند آثاری را در قلب خود بوجود آورده اند که آن آثار نطفه ایجاد جسم ایشان در روز قیامت خواهد بود و هیچ گاه از ایشان جدا نمی شود ، به همین دلیل در تعبیر امام صادق علیه السلام  از قلب تعبیر به « قرین » و « ولد » شده است ، یعنی قلب انسان همراه و هم نشین و فرزند اعمال او می باشد .

بر این اساس در رابطه با قلب خود باید نهایت خیر خواهی را مبذول داشته و حسن هم جاری را با آن به نهایت برسانیم و او را به منزله فرزندی تلقی نماییم که خدای متعال رعایت حقوق او به نحو احسن را در تربیت و نگهداری  و پرورش بر ما واجب نموده است ، تا در روز   قیامت از آثار حسن هم جواری با او بهترین استفاده را ببریم. به همین دلیل امام صادق علیه الیه السلام فرمود :

«‏ اجْعَلْ قَلْبَکَ قَرِیناً بَرّاً وَ وَلَداً وَاصِلًا » [3] قلبت را (برای خودت ) به مثابه همراهی مهربان و به منزله فرزندی که با تو همراه خواهد بود قرار ده

 

اهل لغت در مورد معنای « وصل » گفته اند که مراد از آن پیوند دو چیز به یکدیگر است و مراد از معنای اتصال اتحاد دو یا چند شیء به یکدیگر است به نحوی که از یکدیگر جدایی نداشته باشند [4]

بر این اساس باید دانست که مراد از فرزند واصل بودن قلب در کلام امام علیه السلام این است که ، اولا همانگونه که فرزند انسان نتیجه فرایند زناشویی او است ، حالات عارضه بر قلب و صحت و سقم آن  نیز نتیجه عمل انسان خواهد بود و ثانیاً از آن جا که قلب آدمی تمامی حقیقت او را تشکیل می دهد باید دانست که صحت و سقم آن حیات دنیا و آخرت آدمی را رقم می زند و هیچ گاه از او جدا نخواهد شد ، به همین دلیل قلب آدمی فرزندی است که همواره در متن وجود آدمی حضور دارد و هیچ گاه از او جدایی نخواهد داشت.

 

باید دانست علمی که در آن پیرامون تربیت و زیبا سازی قلب بحث می شود علم شریف اخلاق است و انسانی که با انجام تعالیم اخلاقی به زیبایی های باطنی آراسته شد را فرد مهذب می نامند . بنابر این لازم است برای این که به قلب سلیم برسیم به دنبال تحصیل  و فراگیری علم اخلاق و عمل به تعالیم آن برویم .

 

────────────────────────────

[1] (بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏55، ص: 39)

[2] (سوره شعراء ، آیه 87-89)

[3] (وسائل الشیعة، ج‏15، ص: 162، الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 2 ، ص: 454 )

[4] (مفردات ألفاظ القرآن، ص: 873 ،کتاب العین، ج‏7، ص: 152)


نظرات  (۱)

  • مهندس رضا عباسی
  • سلام
    وب خوبی دارین
    بیاین همو دنبال کنیم
    پاسخ:
    سلام
    لطف دارید
    چشم

    ارسال نظر

    کاربران بیان میتوانند بدون نیاز به تأیید، نظرات خود را ارسال کنند.
    اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">