انسان‌های دارای نفس ضعیف‌تر هر چند با صفا و معنوی هم که باشند با سرعت بالاتری تحت تاثیر نفس‌های قوی‌تر اشرار و فاسقان قرار می‌گیرند و در صورت احتیاط نکردن در انتخاب همنشین صادق و سالم به راحتی سرمایه معنوی و صفای باطن آنان تحت شعاع قرار خواهد گرفت.
امام‌صادق(علیه‌السلام)
«لا یَنبَغی لِلمَرءِ المُسلِمِ أَن یُواخیَ الفاجِرَ و َلاَ الاحمَقَ و َلاَ الکَذَّابَ»(1)
«سزاوار نیست که مسلمان با بدکار و احمق و دروغگو رفاقت کند»
پاورقی
1-کافی(ط-الاسلامیه) ج2، ص640
توفیق توانمند شدن قلب انسان برای انجام با اخلاص اعمال توفیقی است که در سینه هر انسانی جای نمی‌گیرد و سنگینی آن برای هر قلبی قابل تحمّل نیست و سنگین‌تر و طاقت‌فرساتر از آن حفظ این صداقت و این اخلاص تا پایان عمر است که بدون عنایت پروردگار متعال این حفاظت و این پایداری در اخلاص از توان انسان خارج است
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«اَلاْبْقاءُ عَلَی الْعَمَلِ حَتّی یَخْلُصَ اءَشَدُّ مِنَ الْعَمَلِ ، وَالْعَمَلُ الْخالِصُ الَّذی لا تُریدُ اءَنْ یَحْمِدَکَ عَلَیْهِ اءَحَدٌ إِلا اللّهَ عَزَّوَجَلَّ»
«نگهداری عمل از خود عمل مشکل تر است و عمل خالص آن است که قصدت این نباشد که تو را در برابر آن عمل تعریف و توصیف کنند و فقط انگیزه ات خدا باشد و بس»
بحارالانوار
امام صادق(علیه‌السلام)
«أُنْظُرْ ما بَلَغَ بِهِ عَلِیٌّ علیه‌السلام عِنْدَ رَسُولِ اللّه‌ِ(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) مالَزِمَهُ فَاِنَّ عَلِیا(علیه‌السلام) إِنَما بَلَغَ ما بَلَغَ بِهِ عِنْدَ رَسُولِ اللّه‌ِ(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) بِصِدْقِ الْحَدیثِ وَ اَداءِ الاْءَمانَةِ»(1)
«بنگر به آن چه علی(علیه‌السلام) به سبب آن بدان مقام و درجه عالی نزد پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) رسید پس تو هم مــراقــب آن بــاش زیرا که علی(علیه‌السلام) آن مقام و منزلت را از نظر پیامبر به سبب صداقت و اداء امــانت به دســت آورد.»
امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) اهل عبادت بود و آن هم نه عبادتی معمولی همانند عبادت ما
امام سجاد(علیه‌السلام) در کتابی که عبادت‌های حضرت علی علیه‌السلام را ثبت کرده بود، نگاه کرد. پس آن را بر زمین نهاد و فرمود: «کیست که قدرت داشته باشد مانند علیی ابن ابی طالب علیه‌السلام عبادت کند؟(2)
ایشان اهل ریاضت هم بودند و نه ریاضت‌هایی که امثال ما توان تحّمل آن را داشته باشیم.
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌آلسلام)
«وَایْمُ اللَّهِ یَمِیناً -أَسْتَثْنِی فِیهَا بِمَشِیئَةِ اللَّهِ- لَأَرُوضَنَّ نَفْسِی رِیَاضَةً تَهِشُّ مَعَهَا إِلَی الْقُرْصِ إِذَا قَدَرْتُ عَلَیْهِ مَطْعُوماً وَ تَقْنَعُ بِالْمِلْحِ مَأْدُوماً»(3)
«و سوگند به خدا بر عهده خود می گیرم، جز آن که او نخواهد که در آن ناگزیرم. نفس خود را چنان تربیت کنم که اگر گرده نانی برای خوردن یافتم شاد شود، و از نانخورش به نمک خرسند گردد»
ولی با این اوصاف طبق بیان امام صادق(علیه‌السلام) هیچ کدام از این اعمال ملاک رسیدن بدان مقام و منزلت نبود و پروردگار تنها به جهت صداقت و امانت‌داری حضرت ایشان را به چنین مقام و منزلتی نزد رسول اکرم(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌اله) رساندند.
واقعیت امر هم چنین است چرا که بعد از انجام واجبات دینی و ترک محرمّات الهی، بحث صداقت و راستی از مهمترین بحث‌هاست و ما هر قدر هم که از ثواب نماز شب بگوییم، هر قدر هم که از ارزش قرائت قرآن بگوییم، هر قدر هم که از اهمیّت انجام مستحبّات بگوییم، اگر از ارزش صداقت و راستی نگوییم، هیچ نگفتیم، چون وقتی صداقت و راستی را از انسان بگیریم، جز نفاق و تزویر چیز دیگری نخواهد ماند.
پاورقی
1-کلینی، ترجمه اصول کافی، 3/163
2-بحارالأنوار، ج 41، ص 17
3-قسمتی از نامه 45 نهج‌البلاغه
صداقت و هماهنگی اعمال و رفتار انسان با ندای فطرتش، آغاز زنده شدن قلب انسان به آب حیات و شروعی برای معرفت آیات گیتی است
امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام)
«إِنَّ الدُّنْیا دارُ صِدْقٍ لِمَنْ صَدَّقَها»(1)
دنیا جایگاه صدق و راستى است براى آنان که تصدیقش کنند.
خلقت جهان هستی بر اساس صدق است و فریب در آن راه ندارد، لکن با هر نگاهی چه عارفانه و چه مادیگرایانه وقتی به خلقت آسمان‌ها و زمین بنگرید، تنها پیامی که آسمان و زمین با صداقت و به صراحت به شما منتقل خواهند کرد؛ نظم، حکمت و کبریائی پروردگاری است که در پشت پرده همه اتفاقات است.
پاورقی
1-نهج البلاغه، جکمت 131
صداقت و راستی محصول ایمان و اعتقادی است که در دل انسان وجود دارد و هر قدر هم که این ایمان قوی‌تر باشد، صداقت بیشتر می‌شود.
