نفاق و منافق‌شناسی اصلی‌ترین موضوع و اصلی‌ترین مسأله‌ای است که باید در جامعه و بین مردم نسبت به آن آگاهی ایجاد شود که اگر اینچنین نشود هر دنیاپرست هوس‌رانی می‌تواند با ادعای ایمان و ساختن چهره‌ای مذهبی و سوء‌استفاده از آرمان‌ها و ارزش‌های ملّت به پشت میزهای مدیریتی برسد و به اسم منافع ملّی تیشه به ریشه اسلام و آرمان‌های مردم بزند.

کسانی که وقتی سخن می‌گویند دقیقاً همان چیزی را می‌گویند که مردم به آن معتقد و باور دارند ولی وقتی سیاست‌گذاری می‌کنند و وارد عمل می‌شوند برخلاف آنچه به زبان گفته‌اند و بر اساس منافع خود عمل می‌کنند.

رسول اکرم_{(صلی الله علیه واله)}
«إِنِّی لَا أَتَخَوَّفُ عَلَی أُمَّتِی مُؤْمِناً وَ لَا مُشْرِکاً فَأَمَّا الْمُؤْمِنُ فَیَحْجُزُهُ إِیمَانُهُ وَ أَمَّا الْمُشْرِکُ فَیَقْمَعُهُ کُفْرُهُ وَ لَکِنْ أَتَخَوَّفُ عَلَیْکُمْ مُنَافِقاً عَلِیمَ‏ اللِّسَانِ‏ یَقُولُ مَا تَعْرِفُونَ وَ یَعْمَلُ مَا تُنْکِرُون».₍₁₎
«من برامت خویش از مؤمن و مشرک بیم ندارم، زیرا که بازدارنده مؤمن ایمان او است، و مشرک را کفر او سرکوب می‏کند، ولی از منافق زبان‌باز بر شما بیمناکم که چیزی می‏گوید که شما قبول دارید و می‏پسندید، و کاری می‏کند که آن را زشت می‏شمارید»

امروزه جاه و مال خَسان دارند
بازار دهر بوالهوسان دارند
بیرون همه صفا و درون تیره
گویی نهادِ آیینه سان دارند₍₂₎

پاورقی
1-بحار الأنوار(ط - بیروت)، ج‏2، ص 110
2-خاقانی

باطل جلوه دادن حق، بازی با کلمات و غبارآلود کردن فضا میدان بازی منافقان برای حق جلوه دادن خودشان است و تا زمانی که سطح آگاهی و مخصوصاً معنویّت جامعه برای تشخیص نور از تاریکی افزایش پیدا نکند، سخنان حق بساری در سینه صادقان و مؤمنان به امانت خواهد ماند.

امیرالمؤمنین‌علی_{(علیه‌السلام)}
«اَلمنافقُ مَکورٌ مُضِرٌّ مُرتابٌ»₍₁₎
آدم منافق فردی است مکّار، حیله‌گر، زیان‌رسان و همیشه محل شک و اتّهام است.

پاورقی
1-فهرست‌غرر، ص ٣٩٤

یکی از جالب‌ترین خصلت منافقان واهل تزویر این است که آن‌ها را می‌توانی درحالی ببینی که مؤمن‌ترین مؤمنان هستند و همچنین می‌توانی در حالی ببینی که کافرترین کافران هستند؛ همه چیز بستگی دارد به اینکه تحلیل آن‌ها از وضعیت چگونه باشد و قدرت کدام جبهه غلبه داشته باشد و یا در حال غلبه پیدا کردن باشد.

امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«اَلمنافقُ مَکورٌ مُضِرٌّ مُرتابٌ»
آدم منافق فردی است مکّار، حیله‌گر، زیان‌رسان و همیشه محل شک و اتّهام است.

فهرست‌غرر، ص ٣٩٤

امام پیشرو و قافله‌سالار کاروانی است که مقصدش توحید و بندگی خداست و مسیرش از روی هوس هوس‌رانان، نفاق‌منافقان و قدرت طلبی قدرت‌طلبان و مستکبران می‌گذرد؛ پس کسی که خودش را مسافر این قافله می‌داند تا دشمنی هوس‌ران و مستکبر داشته باشد رنگ عافیت و آسایش به خود نخواهد دید

«وَ إِذَا قِیلَ لَهُمْ لَا تُفْسِدُواْ فىِ الْأَرْضِ قَالُواْ إِنَّمَا نحَنُ مُصْلِحُون»₍₁₎

«چون به آنان گفته شود که در زمین فساد مکنید، می‌گویند: ما مصلحانیم»

مبارزه با نفاق و تزویر و فاش کردن دست آنان برای مردم یک کشور از جمله سخت‌ترین کارهاست، چرا که پدیده نفاق و تزویر مثل آفتاب‌پرستی می‌ماند که هر لحظه برای تغییر و تحوّل و جابجایی رنگ  خود از ظالم به مظلوم و از مظلوم به ظالم آمادگی دارد و حتّی اگر لازم باشد برای اینکه دستشان رو نشود و مظلوم نمایی کنند خودزنی هم خواهند کرد.

پاورقی

1-سوره مبارکه بقره آیه11

«مَثَلُهُمْ کَمَثَلِ الَّذِی اسْتَوْقَدَ نَارًا فَلَمَّآ اءَضَآءَتْ مَا حَوْلَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَکَهُمْ فِی ظُلُمَتٍ لا یُبْصِرُونَ»₍₁₎
حکایت آنها چون سرگذشت کسی است که آتشی بیفروخت تا پیش پایش روشن شود همین که اطرافش را روشن کرد خدا نورشان بگرفت و در ظلمت‏هایی رهاشان کرد که دیدن نتوانند

منافقان و اهل تزویر مؤمنان را افرادی ساده‌لوح و خود را افرادی زرنگ و باهوش می‌دانند و طوری با مؤمنان و دشمنان آنان معاشرت می‌کنند که بتوانند از منافع و امتیازات هر دو طرف حق و باطل بهره‌مند شوند، ولی پروردگار متعال در آیه هفدهم سوره مبارکه بقره به آنان اینچنین پیامی داده است که شما را در نهایت با بستن درها و از کار انداختن اسبابی که به آن امید بسته‌اید حیرت‌زده و با قرار دادن در تاریکی، گیج و سرگردان خواهم کرد

پاورقی
1-سوره مبارکه بقره آیه17

«مَثَلُهُمْ کَمَثَلِ الَّذِی اسْتَوْقَدَ نَارًا فَلَمَّآ اءَضَآءَتْ مَا حَوْلَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَکَهُمْ فِی ظُلُمَتٍ لا یُبْصِرُونَ»₍₁₎

حکایت آنها چون سرگذشت کسى است که آتشى بیفروخت تا پیش پایش روشن شود همین که اطرافش را روشن کرد خدا نورشان بگرفت و در ظلمت‏هایى رهاشان کرد که دیدن نتوانند

پروردگار متعال در قرآن کریم مَثل حیرت زدگی و سرگردانی در بیابانی تاریک را محصول تلاش کسانی بیان کرده است که با نفاق و تزویر دنبال پیاده کردن سیاست‌های هوس‌آلود و خائنانه خود  هستند و دلیل این تشبیه این است که تنها سیاستی که با فطرت انسان و زندگی اجتماعی او هماهنگی دارد، سیاست برمبنای آموزه‌های دینی و وحیانی است و هر طریقتی غیر از این دیر یا زود به بن‌بست و سرگردانی خواهد رسید.

پاورقی

1-سوره مبارکه بقره آیه 17

امیرالمؤمنین‌علی_{(علیه‌السلام)}
«مَن أمَرَ بِالمَعروفِ شَدَّ ظَهرُ المُؤمِنِ وَ مَن نَهی عَنِ المُنکَرِ أَرغَمَ أَنفَ المُنافِقِ و َأَمِنَ کَیدَهُ»₍₁₎
هر کس امر به معروف کند به مؤمن نیرو می بخشد و هر کس نهی از منکر نماید بینی منافق را به خاک مالیده و از مکر او در امان می ماند.
 

هویّت، اصالت، اعتقادات و آرمان‌های بر حق و افتخار آفرین یک ملّت اصلی‌ترین مانعی است که نمی‌گذارد منافقان و اهل تزویر نقشه‌ها و مقاصد شیطانی و خائنانه خود را پیاده کنند، لذا حمایت از تولید و دیده شدن کتاب‌ها، سریال‌ها، فیلم‌ها وحتی رسانه‌ها و افرادی که مسقیم و غیرمستقیم این ارزش‌ها و این آرمان‌های دینی را بی‌اهمیّت جلوه می‌دهند یکی از بهترین سیاست‌هایی است که می‌شود برای به فراموشی سپردن هویّت و اصالت مردم پیاده کرد.


پاورقی
1-کافی(ط-الاسلامیه)، ج2، ص51

امیرالمؤمنین‌علی_{(علیه‌السلام)}
«مَن أمَرَ بِالمَعروفِ شَدَّ ظَهرُ المُؤمِنِ وَ مَن نَهی عَنِ المُنکَرِ أَرغَمَ أَنفَ المُنافِقِ و َأَمِنَ کَیدَهُ»₍₁₎
هر کس امر به معروف کند به مؤمن نیرو می بخشد و هر کس نهی از منکر نماید بینی منافق را به خاک مالیده و از مکر او در امان می ماند.

بی‌تفاوتی و بی‌خیالی آگاهان و فرهیختگان یک کشور نسبت به تحلیل‌ها و نظریات مغرضانه‌ای که بر خلاف آرمان‌ها، عقائد و باورهای دینی مردم یک کشور در رسانه‌ها و نشریات آن کشور منتشر می‌شود، قدرت دادن به منافقانی است که در ظاهری آراسته و با سخنانی عوام فریبانه به کرسی‌های مدیریتی آن کشور رسیده‌اند.

پاورقی
1-کافی(ط-الاسلامیه)، ج2، ص51

امیرالمؤمنین‌علی_{(علیه‌السلام)}
«مَن أمَرَ بِالمَعروفِ شَدَّ ظَهرُ المُؤمِنِ وَ مَن نَهی عَنِ المُنکَرِ أَرغَمَ أَنفَ المُنافِقِ و َأَمِنَ کَیدَهُ»₍₁₎
هر کس امر به معروف کند به مؤمن نیرو می بخشد و هر کس نهی از منکر نماید بینی منافق را به خاک مالیده و از مکر او در امان می ماند.

آنچه بینی منافقان و اهل تزویر را در هر نظام و کشوری به خاک می‌مالد و چهره زشت آن‌ها را در برابر مردم نمایان می‌کند، ایستادگی و پافشاری مداوم و بدون خستگی آگاهان و فرهیختگان جامعه در برابر اصول دین، عقائد و آرمان‌های برحقّ و افتخار آفرین یک ملّت است.

پاورقی
1-کافی(ط-الاسلامیه)، ج2، ص51

آنچه که چشم منافقان واهل تزویر  را از دیدن حق وحقیقت کور می‌کند، پول است و شهوت، کینه است و نفرت

امان از کسانی که با بیان‌خوش و منافقانه امید مردمی برای اصلاحات و رسیدن به آرمان‌هایشان می‌شوند ولی در عمل و خائنانه سبب ناامیدی و یأس مردم از رسیدن به آرما‌ن‌ها و افق‌های پیشرفت و افتخار می‌شوند

رسول‌اکرم_{(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌اله)}
«هَلَاکَ أُمَّتِی عَلَی یَدَیْ کُلِّ مُنَافِقٍ عَلِیمِ اللِّسَان»₍₁₎
 نابودی و هلاکت امت من به دست کسانی است که خوش‏بیان هستند امّا از نظر عملی، مرزهای الهی را رعایت نمی‏کنند.

خوش‌بیانی و خوش صحبتی یک نعمت الهی است که در هر کسی باشد دوستان زیادی پیدا خواهد کرد و افراد زیادی را دور خودش جمع خواهد کرد.
امّا مشکل اصلی از آن جا شروع می‌شود که این نعمت در راستای رضای خدا استفاده نشود و وسیله‌ای شود برای تحت تاثیر قرار دادن مردم و بالا بردن مقبولیت شخص برای پیاده کردن نقشه‌های شیطانی خود.
به عبارت دیگر مشکل اصلی از آنجا شروع می‌شود که صاحب اینچنین مهارتی با قدرت بیان خود و با سوءاستفاده از عقائد و آرمان‌های دینی مردم بتواند در حکومتی اسلامی به کرسی‌های مدیریتی برسد و صاحب تصمیم‌ و رأی شود که در این زمان برخلاف نظر و اعتماد مردم بر علیه دین و عقائد مردم تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری خواهد کرد.

گفتند که پاکم که طریقت این است
رفتند به پشت میز که لیاقت این است
در کسوت خیر خواهی مردم خویش
ساختند با دشمنان که مصلحت این است

پاورقی
1- الخصال , ج 1 , ص

در جامعه‌ای که سطح مطالعه و آگاهی مردم از مسائل در جریان کشور و مبانی دینی‌شان پایین باشد، طبیعی است که میل مردم به سوی مدیران و مسئولینی خواهد رفت که در کمترین زمان و با بهترین بیان آنچه را می‌گویند که مردم دوست دارند و می‌پسندند؛ و این همان میدان بازی منافقان برای به انزوا کشیدن امام است

رسول‌اکرم_{(صلی‌الله‌علیه‌واله)}
«هَلَاکَ أُمَّتِی عَلَى یَدَیْ کُلِّ مُنَافِقٍ عَلِیمِ اللِّسَان»
نابودی و هلاکت امت من به دست کسانی است که خوش‏بیانند امّا از نظر عملی، مرزهای الهی را رعایت نمی‏کنند

بحارالانوار، 2، 106

البته نه اینکه همیشه اینچنین باشد ولی در خیلی از موارد داشتن ادعاهای بزرگ و دادن وعده‌های چشم‌گیر از جمله خصوصیات اهل تزویر و افراد منافق است که برای تحت تاثیر قرار دادن اطرافیانشان از این روش بهره می‌برند

رسول اکرم_{(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)}
«إنّی لا أتَخَوَّفُ علی اُمَّتی مُؤمِنا و لا مُشرِکا ، أمّا المُؤمنُ فیَحجُرُهُ إیمانُهُ ، و أمّا المُشرِکُ فیَقمَعُهُ کُفرُهُ ، و لکن أتَخَوَّفُ علَیکُم مُنافِقا عالِمَ اللِّسانِ ؛ یَقولُ ما تَعرِفونَ ، و یَعمَلُ ما تُنکِرونَ»₍₁₎
من برای امّت خود از مؤمن و مشرک نمی ترسم؛ زیرا مؤمن را ایمانش مانع [از لطمه زدن به جامعه اسلامی ]می شود و مشرک را نیز همان کفرش سرکوب می کند. اما ترس من برای شما از منافق زبان بازی است که حرف هایی می زند که شما بدان اعتقاد دارید و کارهایی می کند که شما به آنها اعتقاد ندارید.

انسان مست حالاتی دارد که باعث رسوایی‌اش می‌شود و در مستی خودش ممکن است اشتباهات بزرگی انجام دهد و خسارات جبران ناپذیری بزند؛ امّا امان از انسان علیم اللسان و منافق که نه حالاتی دارد که رسوایش کند و نه طوری قدم بر می‌دارد و حرف می‌زند که نفاق و دروغش مشخص شود.، بلکه عاقلانه به فکر فریب است

پاورقی

1-کنز العمّال : 29046.

بدون شک در بحث مدیریت جامعه اسلامی مردم به دنبال کسی می‌گردند که نه‌تنها اهل ایمان و تقوا باشد بلکه در تحصیل و فراهم کردن شرایط مناسب برای زندگی دینی در جامعه از بقیه توانمندتر باشد.

هیچ‌وقت یک انسان مؤمن و باتقوا بیشتر

بدون شک یکی از روش های ابرقدرتها برای از پای درآوردن تمام ملّت هایی که در برابر زیاده خواهی ومنفعت طلبی های آنان ایستاده اند، استخدام

پیامبراکرم(صلی الله علیه واله)
«الْمُؤْمِنُ یَأْکُلُ بِشَهْوَةِ أَهْلِهِ وَ الْمُنَافِقُ یَأْکُلُ أَهْلُهُ بِشَهْوَتِهِ»(۱)
«مومن با توجه به میل خانواده خود غذا میخورد ولی منافق، خانواده اش به میل او»
شاید وقتی برای بار اول نگاه انسان به این حدیث شریف بیافتد خیال کند که موضوع حدیث طبی است، ولی بعد از کمی تفکر خواهید فهمید پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) دراین حدیث به یک تفاوت بین مومن ومنافق اشاره کرده است که در این مطلب مختصر اشاره ای میکنم.