در چند سال اخیر، مخصوصاً از وقتی که استفاده از شبکه های ماهوارهای در بین خانوادها به یک امر عادی تبدیل شده، اختلافات خانوادگی ومتاسفانه طلاق هم در بین نسلی که از بچگی پای این شبکه ها بودند به یک امر عادی و عاقلانه تبدیل شده.
در هر زمانی ودر هر حکومتی ودر هر شورائی که تصمیم گیری ها وبرنامه ریزی ها بر مبنای آیات وروایات وبه دست متخصصان وبا استفاده از تجربیات تاریخی موجود در تاریخ معاصر ویا حال، گرفته نشد، کشور و دنباله کنندگان وعمل کنندگان به آن تصمیم ها و نظریات با بحران های جدی وپر چالش روبرو شدند؛
انسان هر وقت غافل شد، هر وقت حواس پرت شد، هر وقت سرش را انداخت پایین وبدون اینکه فکر کند شروع کرد به زندگی کردن وجلو رفتن، کار دست خودش داد، وخود را در مشکلاتی و مصیبت هایی انداخت که محصولی جزء پشیمانی نداشت
مثلاً به عنوان نمونه میتوان از کسانی یاد کرد که قدر پول وسرمایه خود را نمیدانند، واین پول وسرمایه را در خریدها و موقعیت های مختلف با چشمانی بسته و به بیهودگی وبدون برنامه خرج میکنند،
متأسفانه فرهنگ زشت وبیمار گونه تجمل گرایی افراطی (1)در جامعه باعث شده که غالب خانوادها خودرا از شیرینی ولذت زندگی بی بهره بگذارند و تمام فکر وخیال خودرا صرف پول درآوردن برای چشم وهم چشمی کنند.
ولی باید به دو نکته توجه کرد:
«وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلادَکُمْ خَشْیَةَ إِمْلاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِیَّاکُم إنَّ قَتْلَهُمْ کَانَ خِطْءًا کَبِیرًا»(1)
«و فرزندان خود را از ترس فقر مکشید، ما آنان را و خود شما را روزى مىدهیم، و کشتن آنان خطایى بزرگ است»
آیه شریف به صراحت بیانگر بینش زشت و مشرکانه کسانی است که از ترس فقر، در درجه اول اقدام به فرزندار شدن نمیکنند ودر درجه دوم حالا که خداوند به آنها فرزندی عنایت کرده او را میکشند؛ چرا که خیال میکنند روزی دهنده فرزندانشان خودشان هستند واگر تعداد خانواده زیادتر بشود آنها دچار فقر خواهند شد، وابرویشان خواهد رفت.
خیلی وقت ها شده که ما حرف هایی شنیده ایم وبدون اینکه در مورد آن حرف ها از اهلش سوالی بپرسیم که آیا این حرف و عقیده درست است یانه، آن حرف را برای خودمان الگو قرار داده ایم وعمل میکنیم، در حالی که در بسیاری از موارد احتمال اینکه حرف درستی نباشد وجود دارد
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ )صلی الله علیه واله):
« جَبْرَئِیلُ ع ....یُوصِینِی بِالْجَارِ حَتَّی ظَنَنْتُ أَنَّهُ سَیُوَرِّثُه..»(۱)
«جبرئیل(علیه السلام) آنقدر مرا درباره همسایه سفارش کرد که گمان بردم او هم از انسان ارث میبرد»
بدون شک علت ارث بردن اولاد وخویشاوندان از انسان رابطه ای است که بوسیله رحم یک مادر بین ما وآنها ایجاد شده واز یک خون و پوست هستیم(2)،
امام حسین(علیه السلام)
« أَیُّمَا اثْنَیْنِ جَرَی بَیْنَهُمَا کَلَامٌ فَطَلَبَ أَحَدُهُمَا رِضَی الْآخَرِ کَانَ سَابِقَهُ إِلَی الْجَنَّة»(1)
«هر یک از دو نفری که میان آنها نزاعی واقع شود ویکی از آن دو رضایت دیگری را بجویید،سبقت گیرنده، اهل بهشت خواهد بود»
نکته قابل ملاحظه ای که در این حدیث شریف میتوان به آن اشاره کرد را شاید در
شاید بشود گفت یکی از مشکلات روحی که آفتی است برای لذت بردن از حضوردر جمع های دوستانه و یامیهمانی های خانوادگی، بحث تجمل گرایی است.
چرا میگوییم مشکلات؟
ماه رمضان و روزه داری از مهمترین ایام عبادت ومعنویت مکتب تشیع محسوب میشودواز طرفی روزه گرفتن نیزاز مهمترین اعمال عبادی در بین سایر اقسام عبادت محسوب میشود.
بیشتر مردم فکر میکنند که تنها روزه گرفتن واز اذان صبح تا اذان مغرب چیزی نخوردن برای رسیدن به تمام پاداش هایی که خداوند برای روزه دار وعده داده کفایت میکند.
بعضاً زن وشوهرها تصور میکنند که برای خوب زندگی کردن وداشتن آرامش در زندگی نباید کار خاصی انجام داد وآرامش وموفقیت در زندگی همینطوری خودش می آید.
این تفکر اشتباهی است، چرا که زن وشوهر ومخصوصاً خانم خانه در مرحله اول مسئول ایجاد آرامش در فضای خانه هستند، پس باید وقت بگذارد وفکر کند تا بتواند روحیه مرد خانه وفرزندان خانه را بدست بیاورد ومتناسب با روحیه آنها برخورد مناسب داشته باشد.
رسول اکرم(صلی الله علیه وآله)
«الْجَنَّةُ تَحْتَ أَقْدَامِ الْأُمَّهَات»(۱)
بهشت زیر پای مادران است
این حدیث شریف از آن احادیثی است که انسان در نگاه اول خیال میکند بحث ساده ای دارد ولی بعد از کمی دقت متوجه میشود که شاید یکی از سخت ترین احادیث باشد، چرا که از یک طرف با بهشتی روبرو هستیم که دیده نمیشود وخداوند وعد ه آنرا به نیکوکاران در قیامت داده، واز یک طرف با توجه به روایات آنقدر وسعت دارد که به خیال انسان در نمی آید(۲)
نقل شده شخصی خدمت رسول اکرم(صلی الله علیه وآله)رسید وعرض کرد:
مادرم در سن پیری به سر میبرد ومن از او نگهداری میکنم واو را به پشت خود حمل میکنم، از حاصل درآمد خودم هزینه های او را تأمین میکنم، درست مثل یک طفل شیر خوار از او نگهداری میکنم، در بعضی موارد در انجام بعضی از کارهابه چهره او نگاه هم نمیکنم که مبادا خجالت بکشد
بدون شک آراسته بودن و پوشیدن لباس های مرتب وتمییز و چیدن خوب وزیبای دکور منزل واستفاده از وسایل با کیفیت ومناسب چه در پوشش و چه در وسایل منزل یکی از خواسته های طبیعی وحتی فطری انسان است وکسی نمیتواند منکر این واقعیت شود، حتی میتوانیم بگوییم استفاده وتهیه وسایل مورد نیاز زندگی از نوع خوب وبا کیفیت به طوری که جوابگوی نیازهای ما باشد یک بحث عقلی است و اصلاً نیازی به تذکر ندارد چون هر کس که بخواهد چیزی بخرد حتماً بهترین انتخاب را با توجه به نیازش وتوان مالی اش خواهد کرد.
بدون شک تمام سعی وتلاش ما در طی روز برای رسیدن به اهدافی است که بواسطه آن اهداف بتوانیم زندگی پر از سعادت وعافیت داشته باشیم، هم برای خودمان وهم برای نفر به نفر اعضاء خانواده خود.
شاید بگویید پول ما را به تمام این خواسته ها خواهد رساند، ولی اگر کمی منصفانه تر به واقعیت نگاه کنیم میبینیم که روابط اجتماعی ما ونحوه برخورد ما در محیط کار
پیامبراکرم(صلی الله علیه واله)
«الْمُؤْمِنُ یَأْکُلُ بِشَهْوَةِ أَهْلِهِ وَ الْمُنَافِقُ یَأْکُلُ أَهْلُهُ بِشَهْوَتِهِ»(۱)
«مومن با توجه به میل خانواده خود غذا میخورد ولی منافق، خانواده اش به میل او»
شاید وقتی برای بار اول نگاه انسان به این حدیث شریف بیافتد خیال کند که موضوع حدیث طبی است، ولی بعد از کمی تفکر خواهید فهمید پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) دراین حدیث به یک تفاوت بین مومن ومنافق اشاره کرده است که در این مطلب مختصر اشاره ای میکنم.
«امام صادق (علیه السلام):
«لَا یَرَی أَحَدُکُم إِذَا أَدخَلَ عَلَی مُؤمِنٍ سُرُوراً أَنَّهُ عَلَیهِ أَدخَلَهُ فَقَط بَل وَاللَّهِ عَلَینَا بَل وَاللَّهِ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وآله وسلم»(1)
«کسی از شماها گمان و خیال نکند اگر مؤمنی را خوشحال کرد تنها او را خوشحال کرده باشد بلکه قسم به خدا علاوه بر ما اهل بیت علیهم السلام ؛ پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم را هم شاد و مسرور نموده است»
فردا یاد بزرگواری را میخواهیم گرامی بداریم که پیغمبر نبود ولی مثل پیغمبران عمل کرد، امام نبود ولی مثل جدّ بزرگوارشان حضرت ابا عبدالله الحسین(علیه السلام) در برابر ظلم وستم قیام کرد وساکت نشد، قدرتی نداشت ولی به وظیفه دینی خود عمل کرد و حکومت طاغوت را امر به معروف ونهی از منکر کرد؛ تفکر وسیره انحرافی را تشخیص داد ودر برابر این انحراف سکوت نکرد ومردم را هم به این مسیر دعوت کرد ومردم هم به او لبیک گفتند.
امیرالمومنین علی(علیه السلام)
«صَلَاحُ النَّفْسِ مُجَاهَدَةُ الْهَوَی»
اصلاح وتربیت نفس(خودسازی)درمجاهده با هوای نفس است «یا همان مجاهده با هوای نفس است»
مسلماً وقتی بحث از خودسازی وتربیت نفس میشود، ما با عادت ها و رفتارهایی روبرو هستیم
امام باقر(علیه السلام)
«قَالَ لِبَعْضِ شِیعَتِهِ بَلِّغْ مَنْ لَقِیتَ مِنْ مَوَالِینَا عَنَّا السَّلَامَ وَ قُلْ لَهُمْ إِنِّی لَا أُغْنِی عَنْکُمْ مِنَ اللَّهِ شَیْئاً إِلَّا بِوَرَعٍ وَ اجْتِهَادٍ فَاحْفَظُوا أَلْسِنَتَکُمْ وَ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ عَلَیْکُمْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَاةِ فَإِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ»(1)
امام باقر(علیه السلام) به یکی از شیعیان فرمودند:سلام ما را به دوستان ما برسان وبه آنها بگو که من از طرف خداوند سودی به حال شما ندارم وشما را بی نیاز نمیکنم مگر به ورع واجتهادشما(احتمالاً منظوردانستن احکام دینی به قدر کفایت باشد)پس مراقب دست وزبان خود باشید، وهمچنین بر شما باد صبر ونماز که خداوند با صابران است»
امام باقر(علیه السلام):
«الْجَنَّةُ مَحْفُوفَةٌ بِالْمَکَارِهِ وَ الصَّبْرِ فَمَنْ صَبَرَ عَلَی الْمَکَارِهِ فِی الدُّنْیَا دَخَلَ الْجَنَّةَ وَ جَهَنَّمُ مَحْفُوفَةٌ بِاللَّذَّاتِ وَالشَّهَوَاتِ-فَمَنْ أَعْطَی نَفْسَهُ لَذَّتَهَا وَ شَهْوَتَهَا دَخَلَ النَّارَ»(1)
«راه بهشت مملوّ است ازسختی ها وناگواری ها وصبر در برابرآنها، پس هر کس در مقابل این ناگواریها صبر کند داخل بهشت میشود.ودر مقابل راه جهنم پر است از لذتها وشهوتها وهرکس نفسش را تسلیم این شهوتها ولذتها کند داخل جهنم میشود»
شاید بشود اینچنین تحلیلی از این حدیث شریف داشت
قال الصادق علیه السلام :
"ان کان الشیطان عدوّا فالغفلة لماذا؟(1)
حالا که فهمیدی شیطان دشمن تو است پس غفلت چرا؟
واقعاً بحث قابل تأملی است، ما نوع مومنین با این که میدانیم دشمنی به نام شیطان داریم که از هر مناسبتی برای منحرف کردن ما استفاده میکند ولی انگار نه انگار که دشمنی داریم، شیطانی است، دینی است، تقوایی است،
امام زمان(عجل الله تعالی فرجه):
«...فَلْیَعْمَلْ کُلُ امْرِئٍ مِنْکُمْ بِمَا یَقْرُبُ بِهِ مِنْ مَحَبَّتِنَا وَ یَتَجَنَّبُ مَا یُدْنِیهِ مِنْ کَرَاهَتِنَا وَ سَخَطِنَا...»(1)
«شما باید در تمام امورتان آنگونه عمل کنید که موجب نزدیکی به محبت و دوستی ما میشود، واز کارهایی که ناخوشایند وموجب خشم وناراحتی ما میگردد، دوری کنید»
رسول اکرم(صلی الله علیه واله)
«یَا أَبَا ذَرٍّ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ أَهْلَ بَیْتِی فِی أُمَّتِی کَسَفِینَةِ نُوحٍ مَنْ رَکِبَهَا نَجَا وَ مَنْ رَغِبَ عَنْهَا غَرِق»(۱)
رسول اکرم(صلی الله علیه واله)
«یَا أَبَا ذَرٍّ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ أَهْلَ بَیْتِی فِی أُمَّتِی کَسَفِینَةِ نُوحٍ مَنْ رَکِبَهَا نَجَا وَ مَنْ رَغِبَ عَنْهَا غَرِق»(۱)
«خدا اهل بیت مرا در میان امت من مثل کشتی نوح قرار داده است.»
چه قدر انسانهایی که وقتی با آنها در مورد پاکی وخودسازی حرف میزنیم، با چشم هایی نا امید به آدم نگاه میکنند وافسوس میخورند ومیگویند خیلی دوست دارم که آدم خوبی باشم ونمازهایم را اول وقت بخوانم و خوب زندگی کنم ولی زندگی، زن، بچه، قسط های وام وصد مشکل دیگر اجازه نمیدهد
اینکه هر انسانی برای خودش، برای زندگی اش، برای کارش، تحصیلش و....برنامه و فکروخیالی دارد، آرزویی دارد، انکار ناپذیر است، وحتماً اگر به زندگی افراد موفق نگاهی بکنید خواهید دید که در ابتدای کار برای خود برنامه و آرزویی داشته اند و به دنبال آن آرزو و برنامه مراحل موفقیت را طی کرده اند.
بحث ما به طور اجمالی پیرامون انواع آرزو است؛ آرزوها میتوانند سازنده باشند ویا میتواند مخرب باشد.
1-آرزوی سازنده آرزویی است که هم دنیا وهم آخرت انسان را تامین میکند
در روایات بسیاری از عنایت های زیادی که اهل بیت عصمت وطهارت (علیهم السلام) به دوستداران و محبین خود دارند میخوانیم، این عنایت ها بعضاً آنقدر چشمگیر هستند که اگر کسی بدون مقدمه ای از علوم ال محمد (صلوات الله علیهم اجمعین) آنها را مطالعه کند، شاید اولین چیزی که به ذهنش برسد این باشد که (هر گناهی هم که بکنم، به خاطر محبتم به اهل بیت مرا به بهشت خواهند برد).
امام صادق (علیه السلام) :
دشوارترین کارها سه کار است: نسبت بمردم در باره خود انصاف دادن تا آنجا که بنفع خود به چیزی از مردم راضی نشوی مگر آنکه بهمان مقدار بنفع مردم از خود راضی باشی و با برادر دینی در امور مالی همراهی کردن و در همه حال بیاد خدای بودن؛ مقصود از یاد خدای نه فقط گفتن«سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا له الا اللَّه و اللَّه اکبر»است بلکه چون امری از طرف خداوند بتو برسد فرمان بری و چون بچیزی برسی که خداوند عز و جل از آن نهی فرموده ترکش نمائی.(1)
امام سجاد(علیه السلام)
لَا یَثْبُتُ عَلَیْهِ إِلَّا مَنْ قَوِیَ یَقِینُهُ وَ صَحَّتْ مَعْرِفَتُه(۱)
«کسی بر _امامت او (امام مهدی-عج)_ ثابت نمیماند مگر آنکه یقینش قوی وشناختش درست باشد»
کاملاً روشن است که وقتی امام سجاد(علیه السلام) سخن ازیقین و شناخت درست میزنند منظورشان علم و معرفت باطنی به امام زمان(عج الله تعالی فرجه الشریف) است، چون هم یقین و هم شناخت مربوط به جوارح باطنی و شناخت قلبی هستند؛ ولی نکته ای که شاید بشود روی آن بحثی داشت این است که حضرت، قید معرفت صحیح را درکنار یقین قوی آورده اند وبا این قرینه
اگه توجهی بکنید به راحتی خواهید فهمید که در جهان تنها کشوری وتنها تفکری که توانسته با قدرت واقتدار، قریب به چهار دهه در مقابل استکبار جهانی ونفوذ آنها ایستادگی کند، جمهوری اسلامی ایران است. به نظر شما چه تربیت و عقیده ای در این مردم وملّت باعث شده که اینچنین قوی وبا اقتدار راه انقلاب را ادامه بدهند و از امتحانات الهی موفق وسر بلند بیرون بیایند ودشمنان اسلام را ناامید نگه دارند؟
آیا تا بحال به این فکر کرده اید که چرا در دنیا هیچ حکومتی در تاریخ پیدا نشده که بتواند مردم وملت خودش را راضی نگاه دارد وبه حکومتش استمرار و بقاءدایمی ببخشد؟
شاید بگویید که وقتی امیرالمومنین علی(علیه السلام) که نمونه یک انسان کامل در مدیریت واداره کشور بود نتوانست کشوری را بیشتر از پنج سال اداره کند دیگر از بقیه حکمرانان چه انتظاری داری واین یک امر طبیعی در اداره امور کشورهاست.
