خیلی از بگومگوها و مشکلاتی که بین ما و همسرمان شکل می‌گیرد، ریشه در اختلاف نظرات بسیار کوچک و بی اهمیّت دارد.
مثلاً بحث بر سر این مسأله که در چه ساعتی برای خرید از منزل خارج شویم و یا در چه روزی بهتر است به مسافرت برویم و امثال آن.
واقعیت این است که انسان عاقل در این مسائل خودش را ناراحت و ذهنش را درگیر نمی‌کند و مدارا می‌کند و یا حتّی این را هم باید در نظر داشته باشیم که ممکن است همسرمان متوّجه مسأله‌ای شده باشد که ما متوجّه آن نبودیم و یا نگاه متفاوت‌تری نسبت به موضوع داشتیم.
اگر شیرینی‌ام خواهی، اگر مجنوی‌ام خواهی، کمی با من مدارا کن
رسول‌اکرم(صلی‌الله‌علیه‌اله)
«إنَّ اللّه یُحِبُّ الرِّفقَ وَ یُعینُ عَلَیهِ»(1)
«خداوند مدارا را دوست دارد و انسان را بر انجام آن یاری می کند»
پاورقی
1-کافی(ط-الاسلامیه) ج2، ص120، ح12
ما عصبانی می‌شویم و ما دلخور می‌شویم و طبیعتاً در ادامه هم شروع می‌کنیم به جواب پس دادن و پرخواشگری کردن و در ادامه هم تغییر تحول چندانی رخ نمی‌دهد و هر چند هفته یکبار همین وضعیت تکرار می‌شود.
ما عصبانی نمی‌شویم و خودمان را کنترل و مدارا می‌کنیم و در ادامه و مرور زمان هم شاهد اتفاقات و تغییر تحوّلات خوبی در زندگی می‌شویم.
دوراندیشی و آینده‌نگری مخصوصاً در زندگی مشترک نه تنها باعث می‌شود که ما بتوانیم از باتلاق بگومگو و جواب پس دادن‌هایی که بین ما و همسرمان است خارج شویم، بلکه به مرور زمان شاهد تغییر تحولات خوبی هم در حال و هوای زندگی خواهیم شد.
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«فَدارِها عَلی کُلِّ حالٍ ، وأحسِنِ الصُّحبَةَ لَها لِیَصفُوَ عَیشُکَ»(1)
«درهمه حال با (همسرت)مدارا کن و با وی به خوبی هم‌نشینی نما تا زندگی ات باصفا شود»
پاورقی
1-وسائل الشیعة : ج 14 ص 120 ح 3
بسیاری از مشکلات و ناراحتی‌های ما در خانه و با همسرمان بر سر مسائلی است که اگر برای دیگران تعریف کنیم می‌خندند.
بزرگ کردن و بزرگ دیدن و عادت کردن به استفاده از عینک بزرگنمایی در اتفاقات و مسائل روزمره هم برای خودمان دردسر آفرین است و هم دیگران را از ما کلافه خواهد کرد و به سادگی مقدمه بگومگو و جروبحث ما با همسرمان خواهد شد.
پس چه خوب است که عینک بزرگنمایی را از جلوی چشمان برداریم تا ببینیم که چه حجمی از فشارها و ناراحتی‌های روحی و روانی ما کمتر خواهد شد.
اختلافات و ناراحتی‌هایی که از بزرگ دیدن و بزرگ کردن عیوب همسرمان در زندگی مشترک ایجاد می‌شوند، کم نیستند.
پاورقی
1-به سوی زندگی،صفحه7
در کوهنوردی به دوستی که همراه ما به قلعه سعود می‌کند و برای عبور از مشکلات و سختی‌های مسیر با هم تعامل داریم و در خدمت و کمک هم هستیم، همنورد می‌گویند.
زندگی مشترک هم مثل کوهنوردی است و طبیعتاً سختی‌ها و سربالای‌ها و مشکلات خودش را دارد و بدون شک هم اگر قرار باشد زن و شوهر کمک هم و در خدمت هم نباشند، رسیدن به قلّه موفقیّت و خوشبختی در زندگی سخت‌تر خواهد شد.
امام صادق(علیه‌السلام)
«إنَّ المَرءَ یَحتاجُ فی مَنزِلِهِ و عیالِهِ إلی ثَلاثِ خِصالٍ یَتَکلَّفُها و إن لَم یَکن فی طَبعِهِ ذلِک: مُعاشَرَةٍ جَمیلَةٍ و سَعَةٍ بِتَقدیرٍ و غَیرَةٍ بِتَحَصُّنٍ»(1)
«مرد برای اداره منزل و خانواده خود به سه خصلت نیاز دارد که حتی اگر در طبیعت او نباشد، (باید خود را به آنها وادارد)، آن خصلت ها عبارتند از: خوش رفتاری، گشاده دستی سنجیده و غیرت برای حفاظت از آنها»
پاورقی
1-تحف العقول، صفحه 322
یکی از مهمترین و اصلی‌ترین بایدهای زندگی حفظ امنیّت و حریم جنسی خانواده است که وظیفه این مسئولیت در اولین مرحله یعنی در سیاست‌گذاری و اعمال سبک و فرهنگ پوشش همسر و فرزندان، مخصوصاً فرزندان دختر متوجه مرد خانه است.
لباس‌های بدن‌نما و پوششی که مایه جذابیّت است و پیام جنسی برای اطرافیان خود دارد و دیده هر مرد شهوت‌ران و شهوت‌پرست مریض را به به خودش جلب می‌کند، حاشیه امنیّت و حریم شخصی و جنسی خانواده ما را به نازل‌ترین سطح خودش خواهد رسانید و به راحتی می‌تواند وضعیت زندگی ما را را تحت شعاع قرار بدهد.
دوست دارم که بپوشی رخ همچون قمرت
تا چون خورشید نبینند به هر بام و درت
بارها گفته ام این، روی به هر کس منمای
تا تأمل نکند دیده هر بی بصرت (سعدی)
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«یَا أَهْلَ.....نُبِّئْتُ أَنَّ نِسَاءَکُمْ یُدَافِعْنَ الرِّجَالَ فِی الطَّرِیقِ أَ مَا تَسْتَحْیُون مَا تَسْتَحْیُونَ وَ لَا تَغَارُونَ نِسَاءَکُمْ یَخْرُجْنَ إِلَی الْأَسْوَاقِ وَ یُزَاحِمْنَ الْعُلُوج»(1)
«ای مردم...؛ خبر یافتم که زنان شما در راهها پهلو به پهلوی مردان می‌زنند آیا شرم نمی‌کنید؟ آیا شما (مردان) حیا نمی کنید وغیرت نمی ورزید، زنانتان به بازارها رفته و مزاحم بیماردلان می گردند»
پاورقی
1-کافی(ط-الاسلامیه) ج5 ، ص 537
عصبانیّت و عصبی شدن نقطه مقابل آرامش و آسودگی خاطر است و اقدامات و حرکت‌های موفّق همیشه محصول تصمیماتی است که ما در آرامش و با آسودگی خاطر گرفته‌ایم.
بگومگو و بحث‌هایی که ما با همسرمان می‌کنیم و یا مشکلاتی که به صورت روزمره در محیط کاریمان با آن مواجهه می‌شویم و ما را عصبی می‌کند هیچ وقت نباید بر روی تصمیم‌گیری و انتخاب‌های ما تاثیر بگذارد، چرا که هر تصمیم و انتخابی که در زمان عصبانیّت بگیریم در زمان آرامش و آسودگی پشیمانی را نصیبمان خواهد کرد.
ازکلیــدشربگــــویم مــن دراینجا وقت خشم
کـــرده بسیاری هلاکت هـــــابدنیاوقت خشم
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«اِحْذَرِ الْغَضَبَ فَاِنَّهُ جُنْدٌ عَظیمٌ مِنْ جُنودِ اِبْلیسَ»(1)
«از خشم بپرهیز که آن، سپاهی بزرگ از سپاهیان شیطان است»
پاورقی
1-نهج البلاغه، از نامه 69
در وجود انسان نیازها و گرایش‌هایی وجود دارد که سرتاسر وجودش را گرفته‌اند که اگر تأمین نشوند تعادل روحی و روانی او به هم خواهد خورد.
انواع نیازها اعم از نیازهای روحی و روانی مثل محبّت، احترام، یک هم‌نشین و هم‌صحبت و امثال آن که تأمین قسمت زیادی از آن بر عهده اطرافیان و نزدیکان ما است.
همسر ما هم جز یکی از این انسان‌هاست و ما هم یکی از نزدیک‌ترین نزدیکان او هستیم و اگر در تأمین اساسی‌ترین نیاز او یعنی محبّت و احترام کوتاهی کنیم بصورت طبیعی و ناخوداگاه او در خارج از خانه و از دست هر غریبه خوش‌اخلاق و با محبّتی به دنبال تأمین این نیاز خودش خواهد رفت.
تا تو هستی و غزل هست دلم تنها نیست
محرمی چون تو هنوزم به چنین دنیا نیست
رسول‌اکرم(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌اله)
«أحسَنُ النّاسِ إیماناً أحسَنُهُم خُلُقاً و ألطَفُهُم بِأهِلهِ»(1)
«نیکوترین مردم از نظر ایمان، خوش اخلاق ترینِ آنها و مهرورزترین شان با خانواده خود است»
پاورقی
1-بحار الأنوار، ج ۷۱، ص ۳۸۷
دعا کردن صادقانه چه در خلوت و چه در جلوت برای شخصی غائب و غیر از خودمان مانند همسرمان می‌تواند یکی از بهترین و منحصر به فرد‌ترین روش‌ها و دستورالعمل‌ها برای بهبود وضع زندگی و همچنین مبارزه با صفات رذیله‌ای همچو خودخواهی و تکبّر باشد.
رسول اکرم(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌اله)
«لیسَ شیٌ اسرعَ اجابةً من دعاء غائبٍ لغائب»(1)
«اجابت دعایی سریع‌تر از اجابت دعای غائب برای غائب نیست»
پاورقی
1-کافی،جلد2،صفحه510
گاهی بعضی از خانم ها برای به کرسی نشاندن خواسته هایشان به گریه متوسل می شوند،که در این صورت ممکن است در برخی موارد گریه ،چاره ساز باشد ،اما این ترفند کاملا موقتی است و بعد از مدتی نتیجه عکس خواهد داشت و اوضاع را بدتر می کند .
خانم ها بدانند
گریه سلاح مناسبی برای جلب توجه و بدست آوردن قلب مردان نیست،بلکه پس از مدتی به نوعی باعث نفرت و انزجار در مردان خواهد شد.
آثار گریه های گاه و بی گاه
مردان این گریه ها را نوعی شکست در اقتدارشان تلقی می کنند و این شکست را با رفتارهایی نظیر،تحقیر همسرشان و گاهی سرکوب آنها و حمله لفظی نشان می دهند،به آنها بی اعتنایی می کنند و سریعاً مکان را ترک می کنند،پس باید بدانید گریه کردن همیشه جواب نمی دهد.
گریه صحیح
گاهی خانم ها با گریه میخواهند به همسرشان بفهمانند که من شکسته ام و به حمایتت نیاز دارم
در این صورت ،در میان گریه هاتان به همسرتان بگویید که مأمن و مأوایتان اوست،و جز او کسی را ندارید که تکیه گاهتان باشد،اینجا مرد خود را مقتدر می بیند و برای تامین شما هر کاری می کند ،کافیست خود را قدرتمند در نزد شما حس کند.
اگر زنان بتوانند از ظرافت های زنانه ای که خدا در وجودشان نهاده به درستی استفاده کنند،به راحتی می توانند بر قلب همسرانشان حاکم شوند ،بدون اینکه به سلاح های ناکارآمدی متوسل شوند.
نمی دانم چرا آدم ها با هم حرف نمی زنند؟چرا در زمان ناراحتی سکوت می کنند و قهر را بر حرف ترجیح می دهند!
باورداشته باشید ،تمام مشکلات و سوء تفاهم ها از همین حرف نزدن ها و استفاده نادرست و نابجا از کلمات شروع می شود.قدرت کلمات را نادیده نگیرید،گاه با چند جمله ی زیبا و احساسی می توانید تمام موانع و فواصل میانتان را از بین ببرید،فقط کافی است جادوی کلمات را باور داشته باشید.
آنچه از دل برآید ،لاجرم بر دل نشیند
حرفی که با باور درونی به شنونده زده می شود ،قطعاً برای او قابل باورتر است و تاثیرگذاری بیشتری دارد.
قدردانی با زیبا ترین جملات،افتخار کردن به یکدیگر،تعریف و تمجید،ابراز علاقه و احترام به شخصیت هم،اگر با اعتقاد بیان شود ،قطعا در دل و جان شنونده از جایگاه خوبی برخوردار می شود.
کلمات ویرانگر
انتخاب درست کلمات در بیان حرف هایتان بسیار اهمیت دارد،گاهی یک جمله ،حتی یک کلمه برای ویرانی یک رابطه کافی است.ویرانی بعضی از جملات به اندازه ای است که تمام پل های پشت سرتان را خراب می کند و راهی برای جبران باقی نمی گذارد.
خوشبختی تصادفی نیست ،ساختنی است
برای ساختن یک زندگی خوب کافی است دقت و ظرافت بیشتری نسبت به اطرافیانتان و احساساتشان به خرج دهید.
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند:
زیبا سخن بگویید ،تا پاسخ زیبا بشنوید (1)
یاد بگیریم اگر میخواهیم سخن زیبا بشنویم ،ابتدا خودمان در حرف زدن هایمان تجدید نظر کنیم.زن و شوهری که از هم صحبتی هم لذت می برند،هرگز به بن بست نمی رسند.
باور داشته باشید هیچ چیزی به اندازه ی سخن زیبا ،روی دل و جان و فکر شنونده تاثیر گذار نخواهد بود.
پاورقی
1-غررالحکم ح 2569
به این فکر کردید که چرا میخواهید همسرتان را تغییر دهید؟او تغییر کند تا شما خوب جلوه کنید؟او تغییر کند تا نزد خدا محبوب شود؟او تغییر کند تا روابطش در اجتماع بهتر شود؟
برای چه تغییر کند؟قبل از اینکه فکر تغییر همسرتان را داشته باشید و آن را دغدغه ی خود قرار دهید به این بیندیشید که برای چه میخواهید اورا تغییر دهید؟
اگر نتوانید سوال خودتان را پاسخ گو باشید ،پس قطعا دغدغه ی منصفانه ای ندارید.
این تفکر، که من می توانم همسرم را تغییر دهم ،اشتباه است.تغییر کردن امری درونی است و به انگیزه ی درونی نیاز دارد ،این را بپذیرید که نمی توانید کسی را از بیرون مجبور به تغییر کنید.
خانه های قدیمی را دیده اید، ترمیم این خانه ها گاهی برابر می شود با نابودیشان،انسان ها مثل همین خانه های قدیمی اند ،فکر تغییر را از سرتان بیرون بیندازید.
چرا فکر میکنید این وظیفه ی شماست که عیوب دیگران را رفع کنید؟
جارو جنجال به راه بیندازید ،دعوا کنید،تهمت بزنید ،گرو کشی کنید ،که به چه چیزی برسید؟
بیایید پیش از هر اقدامی ،ابتدا بیندیشید،آیا این کارها ارزش این را دارد که زندگیتان را به خاطرش به خطر بیندازید؟
لازم است رفتار همسرتان را به هر قیمتی تغییر دهید؟حتی به قیمت زندگیتان!
بیایید به خودتان و زندگیتان رحم کنید،اگر میخواهید زندگی توأم با آرامش داشته باشید درصدد تغییر کسی بر نیایید
همسرتان را آنگونه که هست بخواهید، و برای داشتن یک زندگی شاد و سالم ،تلاش کنید رفتارها و عادات همسرتان را بشناسید،بپذیرید،مدیریت کنید.
یادتان باشد همین فردی که امروز، ویژگی های اخلاقی او مورد اکراه شما هست ،همان خواستنی دیروز شماست.
زندگی مشترک ارزش این را دارد، که گاهی عیوب یکدیگر را ندیده بگیریم و بجای آن به تقویت نقاط مثبت
یکدیگر بپردازیم.
شروط مشاور خوب
ما راههای زیادی را نرفته و سرد و گرم روزگار را مثل افراد مسن نچشیده ایم پس باید در زندگی از نظرات و دیدگاه های دیگران بهره ببریم. دین اسلام برای حل چالش های زندگی، به مشورت سفارش کرده است. مشورت کردن لازم نیست حتما با کسی انجام شود که تحصیلات آکادمیک روانشناسی و مشاوره را گذرانده باشد اگرچه افرادی که این دوره های را گذرانده اند می توانند گزینه های بهتری برای مشاوره باشند.
اما مهمترین شروط یک مشاور خوب در روایات چیست؟
اول : عاقل و متبحر باشد . در روایتی از امام علی علیه السلام آمده : «شاوِرْ ذَوی العُقولِ، تَأمَنِ الزَّلَلَ والنَّدَمَ.»(1)« مشورت با عاقل، انسان را از لغزش و مشکلات نگاه می دارد» پس اولین شرط مشاور این است که انسان عاقل و رشیدی باشد. عقل در این جا به معنای این است که شناخت کافی به مشکل و راه حل آن را داشته باشد، حال امکان دارد در رشته تحصیلی مشاوره آنها را فراگرفته باشد یا در زندگی آنها را یافته باشد. توجه به این شرط باعث می شود انسان با هر شخصی مشورت نکند زیرا مشورت با انسان نابلد، سرچشمه مشکلات است.
دوم : با تجربه باشد . در حدیثی از امام علی علیه السلام آمده :« أفضَلُ مَن شاوَرتَ ذو التَّجارِب»2 یعنی از بهترین کسانی که می توانی با او مشورت کنی انسان با تجربه است. طبق این روایت با تجربه بودن یک امتیاز است و اگر کسی در راه مشاوره دادن کارآزموده و آبدیده باشد بسیار بهتر از کسی است که تازه به آداب راهنمایی و مشاوره آشنا شده. البته این به معنای این نیست که افراد جوان برای مشورت صلاحیت ندارند، بلکه به معنای این است که افراد با تجربه برای مشورت بهتر از جوانان این کار هستند.
سوم : دلسوز باشد . درحدیث شریفی از پیامبر خدا صلى الله علیه و آله آمده :« مُشاوَرَةُ العاقِلِ الناصِحِ رُشدٌ ویُمنٌ وتَوفیقٌ مِنَ اللَّهِ»3 مشورت کردن با خردمندِ دلسوز، مایه هدایت و میمنت است. این شرط نیز بسیار مهم است زیرا چه بسا انسان با فرد عاقل و با تجربه ای مشورت می کند ولی چون طرف مقابل دلسوز نیست راهکاری را ارائه می دهد که در آن به احساسات طرفین توجه نکرده و سختی ایجاد می کند.
1:غرر الحکم: 5755
2: غرر الحکم: 3279
3: المحاسن: 2/ 438
یکی از مهارت های اساسی در زندگی مشترک، موقعیت شناسی است. یعنی بدانیم هرکاری در چه زمان و مکانی باید انجام شود، تا آنگونه که شایسته است انجام شود. انسان ها در زندگی حالات مختلفی را تجربه می کنند و در هرکدام از اینها ما باید با آنها درست برخورد کنیم.
مثلا وقتی همسرمان دچار افسردگی است نباید از او انتقاد کنیم زیرا اثر معکوس دارد یا وقتی درخواستی داریم باید ببینیم همسرمان در حال حاضر توانایی انجام آن را دارد یا نه .
از قدیم گفته اند هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد.
یکی از گوهرهایی که انسان در زندگی مشترک بدست می آورد، فرزند است. فرزند میوه زندگی است و شیرینی و عطر خاصی به زندگی می بخشد. پدر و مادر برای راحتی و آسایش او شب و روز را تلاش می کنند و خواب را بر خود حرام می کنند تا غباری بر ابروی او ننشنید. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله در مورد میزان وابستگی انسان به فرزند اینگونه فرمودند: «أولادُنا أکبادُنا »(1) یعنی فرزندان ما همچون پاره های جگر ما هستند.
از طرف دیگر فرزند به عنوان یکی از آزمایشات بزرگ الهی در دین ما شناخته می شود.« و اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ»(2). یعنی «و بدانید که همانا اموال و فرزندان شما مایه امتحان شما هستند» اما جهت آزمایش بودن فرزند چگونه است ؟ به نظر مهمترین جهت در امتحان بودن فرزند این است که انسان علاقه زیادی به فرزندش دارد و این محبت گاهی آنقدربر او چیره می شود که مسائل دیگر زندگی را از یاد می برد و اولویت ها را گم می کند
متاسفانه یکی پدیده های نوظهوری که ناشی از سبک غلط زندگی است فرزند سالاری است . فرزند سالاری به معنای ساده یعنی همه چیز را فدای فرزند کردن و قرار دادن فرزند در اولویت اول زندگی . این پدیده با گره خوردن با مصرف گرایی و عرف های غلطی همچون تجمل و فخر فروشی باعث شده فرزندان به وسیله ای برای نمایش دارایی و افتخارات پدر و مادر تبدیل شوند . یکی از اثرات منفی فرزند سالاری این است که پدر و مادر برای رسیدن به خواسته های فرزند دچار اختلاف می شوند و همدیگر را تحت فشار قرار می دهند و به عبارت ساده تر می شود منشا اختلاف و بگو مگو . مثلا امکان دارد مادر، درخواست خرید یک لباس شیک و گرانقیمت برای کودک داشته باشد و وضعیت مالی پدر مانع این خرید باشد و همین مسئله مادر را ناخرسند کند یا مادر در اثر بی ادبی کودک او را تنبیه کرده باشد ولی پدر بدون توجه به این قضیه، به خاطر گریه کودک، با همسرش تندی کند. البته توجه به خواست و نیاز های طبیعی کودک، وظیفه زوجین است اما بحث ما در مورد خواسته های غیر ضروری و اضافی است.
اما توصیه و راهکار ما این است که همیشه سعی کنید در دوست داشتن فرزند، تعادل را رعایت کنید و اجازه ندهید خواسته ها و احساسات کودکانه فرزندتان، منشا داوری و محور زندگی، قرار بگیرد. بلکه شما و همسرتان، مدیر خانواده اید و با مشورت و همدلی، باید نیاز های واقعی او را پاسخ بدهید.
ـــــــــــــــــــ
(1): جامع الأخبار: ص283
(2) سوره أنفال : آیه 28
یکی از شاخصه های تفکر و زندگی غربی، آزادی است یعنی انسان باید بتواند هر کاری که دوست دارد انجام دهد. با این روش انسان غرب زده، خود را از همه چیز حتی اقتضائات فطری خود نیز رها کرده و معلوم نیست انسانیت خود را به چه می داند . در کلامی از امام صادق علیه السلام آمده : «حیا یکی از خصلت هایی است که انسان را از حیوان متمایز کرده و او را از کارهای زشت باز می دارد .»(1) برای توضیح کلام امام باید بگوییم، انسان در بسیاری از خصلت ها شبیه حیوان است از جسم و شکل بدن تا بسیاری از نیاز ها و گرایش هایش، اما آنچه او را متمایز می کند حیاست . حیا باعث می شود انسان کارهای زشت را ازدرون درک کند، به بزرگتر احترام بگذارد، از میهمان پذیرایی کند یا خودش را از نگاه هرزه حفظ کند. اما اگر حیا رفت انسانیت نیز با او می رود و فهماندن زشتی بسیاری از کارها به شخص بی حیا سخت می شود. لذا حفظ حیا، یکی از ارزش ها و شاخصه های مهم خانواده، در اسلام است .
#همسرداری
توحید مفضل ص 79
امکانات و وسایل مدرن، از یک طرف رفاه می آورد،
اما طرف دیگر آن، کم شدن اراده و زیاد شدن #تنبلی است.
مراقب باشید.
در حدیث شریفی از امام باقر علیه السلام در مورد اثر تنبلی بر زندگی اینگونه آمده: تنبلى به دین و دنیا زیان مىزند.(1)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1: بحار الأنوار: ج78/ ص180
معمولا #تند_خویی ، با تندی پاسخ داده می شود .
پس تند نباشیم تا با ما #تند نباشند .
از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمودند «کَمَا تَدِینُ تُدَان»(1)یعنی با هر دستی بدهی از همان دست می گیری.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(1):کافی ؛ ج2 ؛ ص138
