مثل مار باش

در کلمات  بعضی بزرگان وارد شده که در سفارشات اخلاقی به برخی افرادفرموده اند :«کُن کَالحَیَّۀِ»: مثل مار باش! مراد از این کلام این نیست که همانگونه که مار نیش می زند شما نیز نیش بزنید بلکه مرادشان مطلب دیگری است !  در حیات مار خصوصیتی وجود دارد که در روایات هم به آن اشاره شده است

می گویند وقتی مار  پیر می شود، به زیر خاک رفته و چهل روز غذا نمی خورد.  بعد از چهل روز پوست  گهنه  قدیمی را انداخته و با پوست جدید ظاهر می شود و دوباره جوان می شود. مار با عزلت و گوشه نشینی و  غذا نخوردن به حالت اولیه اش برگشته و جوان می شود .

به ما هم می گویند که «کُونوا کَالحَیَّۀِ»: مثل مار باشید! یعنی شما هم در طول حیاتان همانند مار چله ای داشته باشید تا که پوسته و قشر حیات مادی شما افتاده و صورت زیبای  باطنتان به ظهور بیاید.

مدرک چله نشینی

بعضی می گویند چله نشینی را از کجا آورده اید؟ در جواب می گوییم خود قرآن در داستان حضرت موسی علیه السلام به چلّه نشینی موسی علیه السلام اشاره می فرماید :

 ﴿وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً﴾ _{(سوره أعراف‏، آیه 142)}

ما با موسی، سی شب وعده گذاشتیم؛ سپس آن را با ده شب (دیگر) تکمیل نمودیم؛ به این ترتیب، میعاد پروردگارش (با او)، چهل شب تمام شد.

 خود خداوند متعال صراحتاً می فرماید ما موسی _{(علیه السلام)} را چهل شب به مهمانی بردیم اما نه یک مهمانی عادی! آن مهمانی همراه تجملات و  تعارفاتی که ما گرفتار آنها هستیم  نبوده، بلکه آن مهمانی به صورت یک تحول عمیق درونی در وجود حضرت موسی علیه السلام بود که با آن تحول، قابلیت افاضات والا و برتر الهی را کسب نمود و در نتیجه تورات بر ایشان نازل شد ! 

 و به ما هم فرمودند :

﴿ أُولئِکَ اَلَّذِینَ هَدَى اَللّهُ فَبِهُداهُمُ اِقْتَدِهْ﴾ _{(سوره أنعام‏، آیه 90)}

آنها کسانی هستند که خداوند هدایتشان کرده؛ پس به هدایت آنان اقتدا کن!

یعنی شما هم مانند موسی _{(علیه السلام)}به میقات آمده و چله نشینی کنید تا بر شما هم نور نازل شود !!

از این بیانات فهمیده می شود ، نه تنها چله نشینی امری مشروع و جائز است بلکه مورد توجه خدای متعال بوده و از ما هم مانند موسی  علیه السلام چلّه نشینی می خواهد !

جوان شدن با چله  نشینی

بنابر این اگر  بعضی از رفتار های ما هم چهل روز برای خدا بوده و با ریاضت های شرعیه لباس چرکین اخلاق رذیله را از تن جانمان بیالاییم  جوان شده و مانند موسی علیه السلام از عالم غیب نزولاتی  بر ما  نیز نازل می شود  ، خود خدای متعال در مورد موسی علیه السلام می فرماید :

 ﴿وَ لَمّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ اِسْتَوى آتَیْناهُ حُکْماً وَ عِلْماً وَ کَذلِکَ نَجْزِی اَلْمُحْسِنِینَ﴾_{(سوره قصص، آیه 14)}   هنگامی که (موسی) نیرومند و کامل شد (و قوای وجودی اش تسویه یافت )، حکمت و دانش به او دادیم؛ و محسنین را نیز  این گونه جزا می‌دهیم!

یعنی اگر ماهم مانند موسی علیه السلام  به مقام محسنین برسیم به ما هم از عالم بالا افاضه می شود

 ما هم می توانیم جوان شده و به فتوت  و جوانمردی برسیم  اما باید راه آن را بدانیم ،

«سُلَیْمَانَ بْنِ جَعْفَرٍ الْهُذَلِیِ‏ قَالَ: قَالَ لِی جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ علیه السلام یَا سُلَیْمَانُ مَنِ الْفَتَى قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ الْفَتَى عِنْدَنَا الشَّابُّ قَالَ لِی أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ أَصْحَابَ الْکَهْفِ کَانُوا کُلُّهُمْ کُهُولًا فَسَمَّاهُمُ اللَّهُ فِتْیَةً بِإِیمَانِهِمْ یَا سُلَیْمَانُ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ اتَّقَى‏ فَهُوَ الْفَتَى‏»_{(تفسیر العیاشی، ج‏2، ص: 323)}

سلیمان بن جعفر همدانى می گوید: امام جعفر صادق_{(علیه السلام)}به من فرمود: اى سلیمان! «فتى» (جوانمرد) کیست؟ گفتم: جانم فداى تو باد، فتى در نزد ما به معناى جوان است. گفت: آیا نمى‏ دانى که اصحاب کهف همه پیر بودند، لیکن خدا به سبب ایمانشان آنان را فتى و جوانمرد خواند؟ اى سلیمان! هر که به خدا ایمان آورد و پرهیزگار شود، پس او جوانمرد است.

  مراد از فتی این  معنا است  نه کسی که موی سر و صورتش سیاه و سیمایش زیبا باشد . خدای متعال در مورد اصحاب کهف فرمود :

﴿إِنَّهُمْ فِتْیَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَ زِدْناهُمْ هُدىً ﴾_{(سوره کهف ، آیه 13)} 

آنها جوانانی بودند که به پروردگارشان ایمان آوردند، و ما بر هدایتشان افزودیم.

آنان چون اهل ایمان بودند خدا می فرماید آنها را بالا بردیم تا حیات و سرگذشت عجیب ایشان معجزه و نشانه ای برای عالمیان شد.

 به ما هم گفته اند در هر عملی باید چهل روز بکوشید و بر آن مداومت داشته باشید ، تا آن عمل در وجود ما به ملکه ثابت نفسانی تبدیل شده و آثار آن در جانمان رسوخ کند .