امام باقر(علیهالسلام)
«إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ لِلشَّرِّ أَقْفَالًا وَ جَعَلَ مَفَاتِیحَ تِلْکَ الْأَقْفَالِ الشَّرَابَ وَ الْکَذِبُ شَرٌّ مِنَ الشَّرَابِ.»(1)
«به راستی که خداوند عزوجل برای شر قفل هایی گذارد و کلید آن قفل ها را شراب قرار داد و دروغ از شراب بدتر است»
یک احتمالی که میشود در توضیح حدیث شریف بیان کرد این است که آنچه باعث میشود انسان خوبی را از بدی تشخیص دهد قوه عقل او است و تا وقتی که قوه عقل انسان کار کند میتوانیم با او مثل یک فرد عادی رفتار و معاشرت داشته باشیم.
امّا وقتی شراب به طور موقّت عقل فردی را از کار میاندازد دیگر نمیتوان نزدیک او شد و تا وقتی که عقلش بر نگردد دیگر نمیتوان به او اطمینان و اعتماد کرد و نزدیکش شد چرا که هر لحظه ممکن است اشتباهات و ضررهای جبرانناپذیری به خود و دیگران وارد کند.
امّا در مورد دروغگویی بحث کمی متفاوت است و در این مورد ما با فردی روبرو هستیم که عقلش سالم است ولی از روی عمد و آگاهانه دروغ میگوید و فریب میدهد و چون آثاری از بیعقلی در او دیده نمیشود به خاطر همین به سادگی نزدیکش میشویم و در مسائل مختلف و مورد نظر با او همکاری میکنیم و خیلی راحت در تلهای که برای ما پهن شده میافتیم.
پاورقی
1-کافی(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 339، ح 3