خودکشی ازچاله درآمدن و به چاه افتادن است، خودکشی انسان را از مشکلاتی که کم و زیاد برای همه مردم وجود دارد خلاص خواهد کرد ولی وارد مشکلاتی بزرگتر و دردناکتر و غیرقابل برگشت خواهد کرد که خداوند بصورت اختصاصی برای فرد خودکشی کننده در نظر گرفته است.
امامصادق(علیهالسلام)
«مَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ مُتَعَمِّداً فَهُوَ فِی نَارِ جَهَنَّمَ خَالِداً فِیهَا»(1)
«هر کس عمدا خودکشی کند، او همیشه در آتش دوزخ خواهد بود»
پاورقی
1-من لا یحضره الفقیه , ج 4 , ص 95
گریه و غمی برای عزای اباعبداللّه الحسین(علیهالسلام) ارزشمند و مایه عنایت پروردگار است که همسو و هم جهت شود با تفکّر و آرمان اباعبداللّه الحسین(علیهالسلام) و در غیر اینصورت برای کسی که برای حسین اشک بریزد ولی در مقابل حسین بایستد و بر علیه تفکّر و آرمان اباعبداللّه الحسین(علیهالسلام) رأی بدهد و یا قانونگذاری و سیاستگذاری کند چه عنایتی میتواند باشد و چه قضاوتی میشود کرد.
امام کاظم(علیهمالسلام)
«نَفَسُ المَهمُومِ لَنا المُغتَمِّ لِظُلمِنا تَسبِیحٌ، وهَمُّهُ لِأمرِنا عِبادَةٌ»(1)
«کسی که برای ما اندوهگین، و به خاطر ستمی که بر ما رفته غمگین باشد، نفس کشیدنش تسبیح است و غمخواریاش برای امور ما عبادت است»
گریه بر ائمه اطهار(علیهم السلام) مخصوصاً اباعبداللّه الحسین(علیهلسلام) به جهت حماسهای که در بندگی و تبعیت از پروردگار متعال در کربلا آفرید و تمام شئون خلقت را متأثر کرد، به عبارتی گریه بر تمام ارزشها و آرمانهای آسمانی و گریه بر تمام آنچه است که تمام انبیاءالهی به دنبال پیاده کردن آن بودند و به همین جهت است که در روایات گریه بر مصیبتهای وارده بر معصومین(علیهمالسلام) عبادت و تسبیح پروردگار معرفی شده است.
گریه بر مصیبت اباعبداللهالحسین(علیهالسلام) خبر از عنایت پروردگار به دل انسان میدهد و بعد از آن به برکّت هر قطره اشکی که صادقانه برای حسین جاری میشود خداوند دهها مشکل و مصیبت از انسان دور میکند و این گریه در ادامه از هر انسانی یک حسین خواهد ساخت که به تنهایی و لبیک گویان به ندای«هلمنناصر ینصرنی» اباعبدالله الحسین(علیهالسلام)میتواند در مقابل استکبار بایستاد و زیر بار حرف زور و ذلّت نرود
پاورقی
1-کافی، جلد 2، صفحه 226
رسولاکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«اِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ علیه السّلام حَرارَةً فی قُلُوبِ الْمُؤ منینَ لا تَبْرُدُ اَبَداً»(1)
«ای شهادت حسین علیه السلام ، حرارت و گرمایی در دلهای مؤمنان است که هرگز سرد و خاموش نمی شود»
داستان مظلومیت اباعبدللّهالحسین از هر واقعیتی واقعیتر و از هر گفتمان و آرمانی نافذتر و از هر سلاحی مخربتر و برای هر قلب سالمی حرارت بخش و مایه حیات است
پاورقی
1-جامع احادیث الشیعه ، ج 12، ص 556
وقتی منافقان و اهل تزویر میزهای امور اجرائی و سیاستگذاری یک ملّت را در دست میگیرند، نوع بازداشتها، تشویقها و تنبیهات آنان روشی میشود برای هدایت جمعی رسانهها و تودههای مردم تحت کنترلشان به سوی وادادگی، کمتحرّکی و سکوت در مقابل سیاستهای ضد دینی آنان و در نهایت بیطرفی در صحنههایی همچون کربلا
جریان کربلا و جریان صف کشیدن یک جامعه بر علیه اباعبداللّه الحسین(علیهالسلام) نتیجه یک جریانسازی سیاسی که ساختار اداره جامعه را در دست داشتند بود.
ساختاری که بوسیله تظاهر به دینداری و تعهّد به دین رسول اکرم(صلیاللّهعلیهواله) آرای تودههای مردم را داشت و نوع سیاستگذاری آنان در تشویقها، تنبیها و مجازاتهایی که داشتند مجال و حوصله ورود در سیاست را از عموم مردم میگرفت.
رسول اکرم(صلی الله علیه واله)
«إِنِّی لَا أَتَخَوَّفُ عَلَی أُمَّتِی مُؤْمِناً وَ لَا مُشْرِکاً فَأَمَّا الْمُؤْمِنُ فَیَحْجُزُهُ إِیمَانُهُ وَ أَمَّا الْمُشْرِکُ فَیَقْمَعُهُ کُفْرُهُ وَ لَکِنْ أَتَخَوَّفُ عَلَیْکُمْ مُنَافِقاً عَلِیمَ اللِّسَانِ یَقُولُ مَا تَعْرِفُونَ وَ یَعْمَلُ مَا تُنْکِرُون».(1)
«من برامت خویش از مؤمن و مشرک بیم ندارم، زیرا که بازدارنده مؤمن ایمان او است، و مشرک را کفر او سرکوب میکند، ولی از منافق زبانباز بر شما بیمناکم که چیزی میگوید که شما قبول دارید و میپسندید، و کاری میکند که آن را زشت میشمارید»
پاورقی
1-بحار الأنوار(ط - بیروت)، ج2، ص 110
گریه کردن و عزاداری برای مظلومیّت اباعبداللّه الحسین (علیهماسلام) و مصائب عاشوراء بدون شک ارزشمند و مورد عنایت است، امّا خوش به سعادت کسانی که از پای درس این عالم به پای درس عالمی دیگر در رفت و آمدند تا بفهمند که چرا کربلا کربلا شد و چرا اباعبداللّه الحسین(علیهماسلام) ماندگار شد و چرا تفکّر و عقیده حسین(علیهالسلام) الگوی هر رهبر آزادیخواه و مبارزی در طول تمام تاریخ شد.
رسولاکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«قولُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأهِ اِنّی اُحبُّکِ لا یَذْهَبُ مِنْ قَلْبِها اَبَدا»(1)
«این که مرد، به همسر خود بگوید: «تو را دوست دارم»، هرگز از دل همسر بیرون نمیرود!»
اظهار محبّت و حتّی بیپاسخ نگذاشتن محبتّی که همسرمان به ما میکند به شکل معجزه آسایی در بهبود کیفیت زندگی تأثیر خواهد گذاشت.
چاشنی محبّت و ابراز علاقه به دیگران مخصوصاً وقتی طرف مقابل همسرمان باشد به صورت شگفتانگیزی معادلات رفتاری او و فضای خانه را متوجّه تغییر و تحوّلات خوبی خواهد کرد و آستانه تحمّل و بردباری او را در مقابل پستی و بلندیهای زندگی افزایش خواهد داد.
پاورقی
1-وسائل الشیعه (آل البیت)، ج۲۰، ص۲۴٫
امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام)
«أَشْرَفُ الْخَلَائِقِ التَّوَاضُعُ وَ الْحِلْمُ وَ لِینُ الْجَانِبِ»(1)
«شریف ترین اخلاق، تواضع، بردباری و نرم خویی است»
هر شغل و سمتی که در بیرون از خانه داریم و هر مقام و منزلتی که اطرافیانمان برای ما قائل هستند برای ما و زندگی خارج از خانه ماست و وقتی وارد خانه میشویم باید به یک همسر و پدر و یا حتّی مادر متواضع که توالت تمییز میکند و فرزندانش بر روی او خر سواری میکنند تبدیل شویم.
وقتی اینگونه زندگی را فهمیدیم و رفتارمان با همسرمان بر اساس تواضع و صمیمیت رقم خورد، شاید از عشق و علاقه تجربه و خاطره متفاوتی و جدیدی برای ما رقم بخورد و نگاه ما در مورد کلام گهربار امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام) در مورد تواضع نگاهی متفاوت شود.
1-عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 115 ، ح 2555
امیرمؤمنان علی(علیه السلام)
«سُوءُ الظَّنِ یُفْسِدُ الامُورَ وَ یَبْعَثُ عَلَی الشُّرُورِ»(1)
«سوءظن کارها را به فساد می کشد و سبب انواع شر می شود»
سوءظن و شک میوه فضاهای تاریک و مبهم هستند که وقتی برطرف نشوند، طبیعتاً مشکلآفرین و دردسرساز خواهند شد و برای رفع اینگونه مشکل لازم است هم ما و هم همسرمان پاسخگوی سوالات پیش آمده باشیم و نگذاریم فضای اعتماد و آرامش خانواده به فضائی آسیبپذیر و پرتنش تبدیل شود.
پاورقی
1-غررالحکم، جلد 4، صفحه 132
سفر جسمانی انسان از خاک است و به خاک ختم میشود و سفر روحانی او هم اگر شروعش کند و نظر پرعنایت پروردگار عالم به همراهش باشد و بتواند از دنیاهای جذّاب و بهتآور و منحرف کننده کشف و کرامات و تصرفّات و ... بگذرد، از این دنیای خاکی با نادانی و بلندپروازی شروع میشود و باز به همین دنیای خاکی و ساده باز خواهد گشت و نفسی به رضایت و علمی از جنس ناآگاهی و سکوت و مسئولیتی به سنگینی عالم وجود، بهرهاش خواهد بود.
به عبارتی سفر معنوی انسان سفری است برای فهم معارف قرآن و سیر در آن تا به مقصد بندگی پروردگار عالم برسد و در آن مقام واقعی خود که اشرف مخلوقات است قرار بگیرد.
امّا سنگینی و اهمیّت این سفر معنوی آنچنان بالا و با اهمیّت و پر فراز نشیب است که پروردگار متعال در آیات 20 و 21 سوره مبارکه حشر پرده از این حقیقت بر میدارد و با آوردن مثال کوه که در این دنیا نماد پایداری، مقاومت و اقتدار است این پیام را میرساند که آن حقیقتی که در قلب مؤمنان میگذرد و آنان به دنبال تکمیل آن هستند، آنچنان سنگین است که اگر آنرا به کوهی در این دنیا عرضه کنیم متلاشی و نرم خواهد شد.
«لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُون»
«اگر این قرآن را بر کوهی نازل میکردیم میدیدی که در برابرش به خشوع درمیآید و از ترس خدا میشکافد. این مثلها را برای مردم میآوریم باشد که بیندیشند»
سوره مبارکه حشر آیه21
به نظر میرسد ساعاتی در شبانهروز و یا نهایتاً چند روز یکبار ما باید زمانی داشته باشیم تا با همسرمان صحبت کنیم و حرفهایش را بشنویم و همچنین حرفهایمان را بگوییم.
یک فضای صمیمی گفتگو بین زن و شوهر برای اظهار محبّت و یا بیان گلایه و یا رفع شبهات که به شدّت بر روی شناخت ما از یکدیگر تأثیر گذار است و طبیعتاً این اتفاق به ما در بهبود نحوه گفتار و رفتارمان نیز کمک خواهد کرد.
یکی از فرقهای انسان تربیت شده و انسان تربیت نشده در این است که شخص بی قید و بند هر چیزی به ذهنش میرسد را میگوید و هر رفتاری که دوست داشته باشد را انجام میدهد و مراعات حال و شأن و شخصیت مردم و اطرافیانش اهمیّتی برای او ندارد.
کشمکش و مجادله ما در خانه با همسرمان بر روی مسائل پیش پا افتاده و بیاهمیّت زندگی هم نشانی از روحیه و شخصیت سبک و تربیت نشده ما میدهد و حکایت از این مسأله دارد که ما هنوز موفق نشدهایم گفتار و رفتار خودمان را در مقابل اتفاقات و عکسالعملهایی که ممکن است در خانه توسط همسرمان رخ دهد و مطابق میل ما نیست، کنترل کنیم و مدیریت شده جلو برویم.
وقتی توانستیم خودمان را تربیت کنیم و با اخلاق خوب امور خانه را مدیریت کنیم، طبیعتاً این اتفاق بر روی همسرمان تأثیر خواهد گذاشت و او هم به مرور زمان اخلاقش تغییر خواهد کرد و شاید منظور کلام امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام) بیشتر برایمان معنا بدهد که فرمودند
«مَن حَسُنَت خَلیقَتُهُ طابَت عِشرَتُهُ»(1)
«هر کس خوش اخلاق باشد، زندگی اش پاکیزه و گوارا می گردد»
پاورقی
1-تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 255 ، ح 5378
فریبکاری و بر علیه منافع و احساسات مردم و بر ضد مردم عمل نکردن هنری است که با خودسازی و ترک دروغگویی شروع میشود و با خیرخواه شدن و به نفع و صلاح مردم عمل کردن ادامه پیدا میکند.
کمترین مرتبه و اولین مرحلهای که میتوان برای انسان در راستای انسان شدن تصوّر کرد راستگویی و صداقت در گفتار است، بطوری که اگر بنا شد انسان زبان باز کند و سخن بگوید به دروغ و نفاق سخن نگوید.
متأسفانه بسیاری از مردم نفاق و دورویی و مکر و خدعه را یک امتیاز برای خود میشمارند و به آن نام «زرنگی» میدهند، صداقت و صراحت و یکرویی را از کمشعوری میشمارند، گمان میکنند که با مکر و خدعه و نفاق بهتر میتوان با عوامل حیات هماهنگی کرد و پیش رفت، غافل از اینکه طبع عالم بر درستی و صداقت است، آن کس که با خدا مکر کند خداوند فوق همه مکرکنندگان است.(1)
در قرآن کریم از راستی و صداقت کم سخن به میان نیامده و ما باید بدانیم که مکر و نیرنگ و نفاق با همه پیشرفتها و کارگشاییهایی که می تواند داشته باشد، موقّت و محکوم به شکست است و طبق اراده پروردگار روزگار بساط نیرنگ و دورویی را درهم خواهد پیچید و شیشه نفاق را خواهد شکست.
فردا که پیشگاه حقیقت شود پدید
شرمنده رهروی که عمل بر مَجاز کرد
امّا بر خلاف این سخن و عقیده اشتباه بسیاری از مردم که نفاق و دورویی را زرنگی و آنرا برای خود یک امتیاز میدانند، باید گفت که دروغگویی از ترس و یا طمع شروع میشود، ترسی به جهت از دست دادن منافع شخصی و یا طمعی به جهت به دست آوردن منافع و سود بیشتر و این در حالی است که طبق وعده خداوند چرخ روزگار نه آن سودی که به دروغ حفظ شده است را برای صاحبش نگه خواهد داشت و نه آن منفعتی که بدست آمد را برای صاحبش گوارا و مایه آرامش خواهد کرد.
امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام)
«لَوْ تَمَیَّزَتِ الْأَشْیَاءُ لَکَانَ الصِّدْقُ مَعَ الشَّجَاعَةِ وَ کَانَ الْجُبْنُ مَعَ الْکَذِب»(2)
«اگر خصلت ها از یکدیگر متمایز و جدا شوند، هر آینه راستی با شجاعت باشد و بزدلی با دروغ»
پاورقی
1-مجموعهآثاراستادشهیدمطهری، ج22، ص: 210
2-تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 219 ، ح 4349
درست است که حرف حق، حق است و باید گفته شود ولی اینگونه هم نیست که همیشه به صلاح ما باشد و گاهی باید برای بدتر نشدن اوضاع کوتاه بیاییم ، مخصوصاً در زندگی مشترک
زندگی مشترک و جمع خانه ما بیشتر از آن که محل اثبات حقانیّت و اقتدار ما باشد، باید محل مدارا و سازگاری ما باشد.
گاهی اوقات همسرمان عصبانیست و فقط میخواهد خودش را خالی کند و عصبانیّت دلیلی شده که ذهنش هم برای فهمیدن اشتباهاتش درست کار نکند و اگر در آن لحظه ما مدارا نکنیم و شروع کنیم به جواب پس دادن به احتمال زیاد عصبانیّت او هم بیشتر و بیشتر شده و باعث شود در نهایت اتفاقاتی رقم بخورد که به صلاح زندگی مشترک ما نباشد.
رسولاکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«إنَّ اللّهَ إذا أحَبَّ أهلَ بَیتٍ أدخَلَ عَلَیهِمُ الرِّفقَ»(1)
«هر گاه خداوند ، خانواده ای را دوست بدارد ، مدارا و ملایمت را وارد آن خانواده می کند»
پاورقی
1-کنز العمّال : ج ٣ ص ٥٢
بیان تأکید و تهدید و در نهایت حمایت از پیامبر اکرم(صلیاللّهعلیهواله) توسط پروردگار متعال در آیه 67 سوره مبارکه مائده حاکی و کافی است برای اثبات اتفاق و انتخابی که در روز عید غدیر برای جانشینی رسول اکرم(صلیاللّهعلیهواله) توسط پروردگار رقم خورد و پیامبر(صلیاللّهعلیهواله) طبق دستور پروردگار با دستان خودش امامالمتقین و امیرالمؤمنین علی(علیهالسلام) را بالا برد و به هر عرب و عجمی که در صحنه حاضر بود او را معرفی کرد.
«یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرین»(1)
«ای فرستاده ما آنچه را از ناحیه پروردگار بتو نازل شده برسان و اگر نکنی (نرسانی) اصلا پیغام پروردگار را نرساندی» و خدا تو را از (شر) مردم نگه میدارد زیرا خدا کافران را هدایت نمیفرماید (به مقاصدشان نمیرساند»
سوره مبارکه مائده 67
خواندن بدون توجّه و بدون تفکّر و حتّی با تفکّر ادعیه و قرآن کریم ناپسند نیست و میتواند مقدمهای برای اتفاقات بهتر باشد، امّا جمع کردن حواس و در ادامه آن توجّه قلبی برای رسیدن به صداقت باطنی و هماهنگ شدن با حقایقی که در پشت الفاظ و متون معنوی دین در جریان است هم اتفاقی نیست که بشود آنرا نادیده گرفت و از آن سخن به میان نیاورد.
مثلاً ما به صورت روزانه در هر نمازی جمله«ایّاک نعبد و ایّاک نستعین» را تکرار میکنیم و این در حالی است که ما در زندگی نسبت به حقایقی که در پشت این جمله در جریان است و ما باید روحمان را برای فهم و درک آن تربیت کنیم غافل و بیتفاوت هستیم.
پس طبیعتاً وقتی ما نخواستیم خودمان را تربیت کنیم و نخواستیم که با خودسازی و تربیت نفس فطرت پاکمان را که سرمایه ماست بیدار کنیم، پس فهمی هم از حقایق و روابط بر حقّی که در خلقت توسط پروردگار وضع شده است نخواهیم داشت و به دنبال آن هم هر تحلیل و هر برداشتی که از معارف و آموزههای وحیانی و آسمانی که فراتر از فهم ما است را بخواهیم ارائه کنیم بر خلاف صداقت و وضع الهی خواهد بود.
امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام)
«اَلصِّدْقُ مُطابَقَةُ الْمَنْطِقِ لِلْوَضْعِ الاْءلهِیِّ»(1)
«راستگویی مــوافقــت و مطابقت گفتار با وضع الهی است»
و یا در حالت دیگری وقتی در مناجات با خدا وند متعال میگوییم
«اِنّی وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذی فَطَرَ السَّموتِ وَ الاَرْضَ»(2)
«من روی خود را به سوی کسی کردم که آسمانها و زمین را آفریده است»
اگر روی دلمان متوجّه پروردگار عالم نباشد و مشغول آلام و آرزوهای غیر او باشد پس ادب نکردهایم و آئین صداقت را به جا نیاوردهایم.
امّا با این همه و با تمام این توضیحاتی که در باب جدی گرفتن صداقت باطنی در عبادت مطرح شد هیچگاه نباید فراموش کنیم که حصول آمادگی معنوی و درک معارف الهی مسألهای نیست که یکشبه و با خواندن یک مقاله و یا کتاب حاصل شود و لازمه این اتّفاق و آمادگی قلب برای قبول این معارف، جدی گرفتن دستورات دینی از ترک محرمات تا انجام واجبات الهی است.
ما درس صداقت و صفا میخوانیم
آیین محبت و وفا میدانیم
زین بیهنران سفله ای دل! مخروش
کآنها همه میروند و ما میمانیم
پاورقی
1-غررالحکم، 2/6
2-سوره مبارکه انعام، آیه22
فیلم نامهنویسی و داستانسرایی اتفاقی است که نویسنده در آن به راحتی میتواند با تنظیم نوع گفتگو و رفتارهای شخصیتهای داستان هر آنچه که خودش میپسندد را بدون در نظر گرفتن واقعیتها و توانمندیهای انسان به تصویر بکشد و صحنههای جذّاب و مهیّجی برای بیننده و شنونده ایجاد کند.
سبک زندگی غربی و سریالها و فیلمهای جذابی که از طریق شبکههای ماهوارهای به جهان و مخصوصاً کشور ما مخابره میشود از این وضعیت مستثنی نیست و رسم رسومی از بیغیرتی و بیعفّتی را به ما آموزش میدهد که دارای ظاهری جذّاب ولی باطنی خانمانسوز و بنیانبرکن است.
نه هر چه بینی و شنوی کمالآفرین باشد
سخن و رسم بندگیست که کمالآفرین باشد
امامصادق(علیهالسلام)
«عِفُّوا عَنْ نِسَاءِ النَّاسِ تَعِفَّ نِسَاؤُکُمْ»(1)
«نسبت به زنان مردم عفّت داشته باشید تا زنانتان عفیف بمانند»
پاورقی
1-کافی(ط-الاسلامیه) ج5 ، ص 554 ، ح 5
وضع مالی خوب و روزی فراوان مثل میوههای یک درخت است که اگر قرار باشد وقت رسیدن میوهها و آبدار شدن آنها کسی میوهها را نچیند، سرنوشتی جز افتادن از درخت و سیاه شدن ندارند.
خدمت به خانواده و فراهم کردن عاقلانه و منطقی نیازهای اهل خانه مسئولیتی است بر دوش مرد خانه که باید مدیریت شده و با برنامه تأمین کننده نیازهای خانواده خود باشد و از خساست و جمع کردن غیر عاقلانه پولهایش دوری کند.
رسولاکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«از ما نیست کسی که وسعت زندگی به او داده شود{وضعش خوب شود} و او بر خانواده اش سخت بگیرد»
پاورقی
1-مستدرک ج ۲ ص ۶۴۳
اختیار هیچ چیزی از دنیا و آخرت نیست که در دست محمّد و ال محمد(صلیاللهعلیهواله) نباشد و هیچ راه وصالی هم نیست برای کسی که به دنبال غیر محمّد و ال محمّد(صلیاللهعلیهواله) باشد
امام صادق(علیهمالسلام)
«إِجْعَلُونا مَخْلوقینَ وَ قُولُوا فینا ما شِئْتُم؛ فَلَنْ تَبْلُغُوا»(1)
«ما را آفریدۀ خدا بشمارآورید وهرچه میخواهید درباره ما بگویید، با اینحال باز به مقام ما نخواهید رسید»
پاورقی
1-بصائرالدرجات، ص۲۴۱- بحارالانوار، ج۲۵، ص۲۷۹
از جمله روحیه بانوان و بیشتر خانمها جزئینگری و ریزبین شدن در مسائل است و از طرفی هم شدیداً نسبت به دیده شدن و مورد توجّه قرار گرفتن بازخورد خوبی نشان میدهند و به صرف یک توجّه و یک قدردانی به راحتی میتوانند ناراحتیها و خاطراتی که برایشان ناخوشایند بود را فراموش کنند.
مرد خانه و یک شوهر موفّق همیشه باید حواسش باشد و همیشه باید در نظر داشته باشد که به تنهایی و با یک تشکر و قدردانی ساده پیام دیده شدن و مورد توجّه قرار گرفتن را به همسرش منتقل میکند و با همین کار میتواند دل خانمش را به دست بیاورد و ناراحتیهای گذشته را برطرف کند.
تقدیم به آنکه دارمش دوست
تقدیم به آنکه قلبم از اوست
امیرالمؤمینعلی(علیهلسلام)
«شُکرُکَ لِلسّاخِطِ عَلَیکَ یوجِبُ لَکَ مِنهُ صَلاحا و َتَعَطُّفا»(1)
«سپاسگزاریت از کسی که از تو ناخشنود است، سبب رفع ناراحتی و مهربانی او نسبت به تو می شود»
پاورقی
1-تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص280 ، ح6198
مشکل اصلی زندگی ما بلد نبودن زندگی کردن و همسرداری است و بدتر از آن هم این است که دوست داریم بدون اصلاح خودمان و بدون اینکه برای بهتر شدن زندگی زحمتی بکشین به نتیجه برسیم و به خاطر همین دنبال هر رمّال و دعانویسی که بتواند برای تغییر و تحوّل همسرمان کاری بکند میرویم.
واقعیت از این قرار است که در بیشتر موراد مشکل از خودمان است و در بعضی از مواردی هم که مشکل از ما نیست، این دعاها و این طلسمهایی که دعانویسها برای ما میپیچند کاری میکند که مشکل دیگر خود ما بشویم.
خودسازی و معطّر کردن فضای خانه با اخلاق و رفتار خوش، بهترین و ماندگارترین تغییر و تحوّلات را هم در خانه و هم در رفتار و گفتار همسرمان به همراه خواهد داشت.
وارد منزل شدی اخماتو از هم وا بکن//مهر خود را در دل افراد منزل جا بکن
این نصیحتها که کردم بهر مرد و همسر است//زندگی با خلق خوش زیباتر و شیرینتر است
امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام)
«مَن حَسُنَت خَلیقَتُهُ طابَت عِشرَتُهُ»(1)
«هر کس خوش اخلاق باشد، زندگیاش پاکیزه و گوارا میگردد»
پاورقی
1-نهج البلاغه، خطبه 184
بعضی وقتها در میان همه دردسرها و مشکلات زندگی و بعد از فراهم شدن یک ساعت استراحت وقتی همه چیز برای نشستن و حرف زدن با همسرمان آماده است و حتّی فرصتی است برای جبران تمام ناراحتیها و کدورتهایی که با آن روبرو بودیم، یک بوی بد دهان و یا بوی عرق بدن به راحتی میتواند آرامش همسرمان را خراب کند و به راحتی میتواند ذهنیتی منفی از ما برای او به جا بگذارد.
مرتب بودن و خوشبو بودن بدون اینکه بخواهیم سخنی گفته باشیم، همیشه میتواند علّتی باشد برای ایجاد آرامش برای اطرافیانمان و مخصوصاً همسرمان
رسول اکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«...وَ عَلَیها أَن تَطَیَّبَ بِأَطیَبِ طیبِها»(1)
(از جمله حقوق مرد بر زنش این است که)خود را برای او بیاراید و با بهترین عطرها خوشبو کند
پاورقی
1-کافی(ط-الاسلامیه) ج5، ص508، ح7
انسانهای دارای نفس ضعیفتر هر چند با صفا و معنوی هم که باشند با سرعت بالاتری تحت تاثیر نفسهای قویتر اشرار و فاسقان قرار میگیرند و در صورت احتیاط نکردن در انتخاب همنشین صادق و سالم به راحتی سرمایه معنوی و صفای باطن آنان تحت شعاع قرار خواهد گرفت.
امامصادق(علیهالسلام)
«لا یَنبَغی لِلمَرءِ المُسلِمِ أَن یُواخیَ الفاجِرَ و َلاَ الاحمَقَ و َلاَ الکَذَّابَ»(1)
«سزاوار نیست که مسلمان با بدکار و احمق و دروغگو رفاقت کند»
پاورقی
1-کافی(ط-الاسلامیه) ج2، ص640
خیلی از بگومگوها و مشکلاتی که بین ما و همسرمان شکل میگیرد، ریشه در اختلاف نظرات بسیار کوچک و بی اهمیّت دارد.
مثلاً بحث بر سر این مسأله که در چه ساعتی برای خرید از منزل خارج شویم و یا در چه روزی بهتر است به مسافرت برویم و امثال آن.
واقعیت این است که انسان عاقل در این مسائل خودش را ناراحت و ذهنش را درگیر نمیکند و مدارا میکند و یا حتّی این را هم باید در نظر داشته باشیم که ممکن است همسرمان متوّجه مسألهای شده باشد که ما متوجّه آن نبودیم و یا نگاه متفاوتتری نسبت به موضوع داشتیم.
اگر شیرینیام خواهی، اگر مجنویام خواهی، کمی با من مدارا کن
رسولاکرم(صلیاللهعلیهاله)
«إنَّ اللّه یُحِبُّ الرِّفقَ وَ یُعینُ عَلَیهِ»(1)
«خداوند مدارا را دوست دارد و انسان را بر انجام آن یاری می کند»
پاورقی
1-کافی(ط-الاسلامیه) ج2، ص120، ح12
ما عصبانی میشویم و ما دلخور میشویم و طبیعتاً در ادامه هم شروع میکنیم به جواب پس دادن و پرخواشگری کردن و در ادامه هم تغییر تحول چندانی رخ نمیدهد و هر چند هفته یکبار همین وضعیت تکرار میشود.
ما عصبانی نمیشویم و خودمان را کنترل و مدارا میکنیم و در ادامه و مرور زمان هم شاهد اتفاقات و تغییر تحوّلات خوبی در زندگی میشویم.
دوراندیشی و آیندهنگری مخصوصاً در زندگی مشترک نه تنها باعث میشود که ما بتوانیم از باتلاق بگومگو و جواب پس دادنهایی که بین ما و همسرمان است خارج شویم، بلکه به مرور زمان شاهد تغییر تحولات خوبی هم در حال و هوای زندگی خواهیم شد.
امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام)
«فَدارِها عَلی کُلِّ حالٍ ، وأحسِنِ الصُّحبَةَ لَها لِیَصفُوَ عَیشُکَ»(1)
«درهمه حال با (همسرت)مدارا کن و با وی به خوبی همنشینی نما تا زندگی ات باصفا شود»
پاورقی
1-وسائل الشیعة : ج 14 ص 120 ح 3
هماهنگی و همصدایی با مردم و حتّی کوتاه آمدن و مدارا کردن برای رسیدن به این هماهنگی و همصدایی با مردم و مخصوصاً همسرمان هر دو خصلتهایی هستند حکیمانه که در نهایت ما را به اهدافمان خواهد رساند.
امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام)
«ثَمَرَةُ العَقلِ مُداراةُ النّاسِ»(1)
«میوه خرد، مدارا کردن با مردم است»
پاورقی
1-غرر الحکم و درر الکلم، ص: 328
بسیاری از مشکلات و ناراحتیهای ما در خانه و با همسرمان بر سر مسائلی است که اگر برای دیگران تعریف کنیم میخندند.
بزرگ کردن و بزرگ دیدن و عادت کردن به استفاده از عینک بزرگنمایی در اتفاقات و مسائل روزمره هم برای خودمان دردسر آفرین است و هم دیگران را از ما کلافه خواهد کرد و به سادگی مقدمه بگومگو و جروبحث ما با همسرمان خواهد شد.
پس چه خوب است که عینک بزرگنمایی را از جلوی چشمان برداریم تا ببینیم که چه حجمی از فشارها و ناراحتیهای روحی و روانی ما کمتر خواهد شد.
اختلافات و ناراحتیهایی که از بزرگ دیدن و بزرگ کردن عیوب همسرمان در زندگی مشترک ایجاد میشوند، کم نیستند.
پاورقی
1-به سوی زندگی،صفحه7
در کوهنوردی به دوستی که همراه ما به قلعه سعود میکند و برای عبور از مشکلات و سختیهای مسیر با هم تعامل داریم و در خدمت و کمک هم هستیم، همنورد میگویند.
زندگی مشترک هم مثل کوهنوردی است و طبیعتاً سختیها و سربالایها و مشکلات خودش را دارد و بدون شک هم اگر قرار باشد زن و شوهر کمک هم و در خدمت هم نباشند، رسیدن به قلّه موفقیّت و خوشبختی در زندگی سختتر خواهد شد.
امام صادق(علیهالسلام)
«إنَّ المَرءَ یَحتاجُ فی مَنزِلِهِ و عیالِهِ إلی ثَلاثِ خِصالٍ یَتَکلَّفُها و إن لَم یَکن فی طَبعِهِ ذلِک: مُعاشَرَةٍ جَمیلَةٍ و سَعَةٍ بِتَقدیرٍ و غَیرَةٍ بِتَحَصُّنٍ»(1)
«مرد برای اداره منزل و خانواده خود به سه خصلت نیاز دارد که حتی اگر در طبیعت او نباشد، (باید خود را به آنها وادارد)، آن خصلت ها عبارتند از: خوش رفتاری، گشاده دستی سنجیده و غیرت برای حفاظت از آنها»
پاورقی
1-تحف العقول، صفحه 322
فرهنگ غربی و سبک زندگی لیبرالیستی به دلیل پرداختن و بها دادن افراطی به لذّتجویی و مخصوصاً امیال جنسی و اعتقاد به یک آزادی غیر منطقی برای انسان، ظاهری جذاب را برای هر بیننده ناآگاهی که از دور نگاه میکند رقم میزند، و این اتفاق مخصوصاً وقتی حرف از پیشرفت علمی در غرب میشود جذابتر و فریبندهتر میشود؛ ولی غافل از اینکه این سبک زندگی و این نحوه مدیریت جامعه بر خلاف فطرت انسانی و گرایشات الهی انسان است و باطنی آلوده، بنیانکن، خانمانسوز و بیهویّت دارد
امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام)
«علامت خروج دجال چند چیز است، زمانیکه مردم نماز را ضایع کنند؛ امر به معروفکننده خوار شود؛ دروغ گفتن را حلال میشمارند؛ ربا میخوردند؛ رشوه میگیرند؛ هر که را به کار بد بستایند، خوشحال میشود؛ انسانهای سفیه و نادان در راس امور قرار میگیرند...... پسر بچّه همان میکند که زنها میکنند؛ علم، ضعف و ظلم مایه فخر میگردد؛ مرد به زبان میگوید، آنچه را که به آن عمل نمیکند؛ زنان با زنان ازدواج میکنند و زنها به زنا افتخار میکنند....»
نکته
این حدیث خلاصه شده است و بیشتر و تمام خصوصیاتی که برای دجال ذکر شده است در کشورهایی که با نظریات لیبرالیستی اداره میشوند وجود دارد.
پاورقی
1-الکافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1365ش، ج8، ص36ـ42، ح7
یکی از مهمترین و اصلیترین بایدهای زندگی حفظ امنیّت و حریم جنسی خانواده است که وظیفه این مسئولیت در اولین مرحله یعنی در سیاستگذاری و اعمال سبک و فرهنگ پوشش همسر و فرزندان، مخصوصاً فرزندان دختر متوجه مرد خانه است.
لباسهای بدننما و پوششی که مایه جذابیّت است و پیام جنسی برای اطرافیان خود دارد و دیده هر مرد شهوتران و شهوتپرست مریض را به به خودش جلب میکند، حاشیه امنیّت و حریم شخصی و جنسی خانواده ما را به نازلترین سطح خودش خواهد رسانید و به راحتی میتواند وضعیت زندگی ما را را تحت شعاع قرار بدهد.
دوست دارم که بپوشی رخ همچون قمرت
تا چون خورشید نبینند به هر بام و درت
بارها گفته ام این، روی به هر کس منمای
تا تأمل نکند دیده هر بی بصرت (سعدی)
امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام)
«یَا أَهْلَ.....نُبِّئْتُ أَنَّ نِسَاءَکُمْ یُدَافِعْنَ الرِّجَالَ فِی الطَّرِیقِ أَ مَا تَسْتَحْیُون مَا تَسْتَحْیُونَ وَ لَا تَغَارُونَ نِسَاءَکُمْ یَخْرُجْنَ إِلَی الْأَسْوَاقِ وَ یُزَاحِمْنَ الْعُلُوج»(1)
«ای مردم...؛ خبر یافتم که زنان شما در راهها پهلو به پهلوی مردان میزنند آیا شرم نمیکنید؟ آیا شما (مردان) حیا نمی کنید وغیرت نمی ورزید، زنانتان به بازارها رفته و مزاحم بیماردلان می گردند»
پاورقی
1-کافی(ط-الاسلامیه) ج5 ، ص 537
وقتی نتیجه و ثمره گریه بر مظلومیتها و مصیبتهای وارده بر اهل بیت(علیهمالسلام) و آشنایی و ارادت به این خاندان مطهر میشود ندای حقطلبی و عدالتخواهی، پس بدون شک وارونه جلوه دادن حقایق و افسرده خواندن عدالتخواهان و عزاداران شرکت کننده در مجالس اهل بیت(علیهمالسلام) هم میشود سخن هر ظالم پیشه طغیانگری که ترس از حقطلبی و عدالتخواهی ذهنش را برآشفته است.
این اشک نیست، آب زلال و مطّهر است
این چشم نیست، چشمهای از حوض کوثر است
ظرفِ نزولِ رحمتِ پروردگار شد
چشمی که پای مجلس این روضهها، تر است
امام سجاد(علیهمالسلام)
«مَنْ قَطَرَتْ عَیْنَاهُ فِینَا قَطْرَةً وَ دَمَعَتْ عَیْنَاهُ فِینَا دَمْعَةً بَوَّأَهُ اللَّهُ بِهَا فِی الْجَنَّةِ غُرَفاً یَسْکُنُهَا أَحْقَاباً وَ أَحْقَاباً»(1)
«کسی که از دو چشمش قطرهای اشک در راه ما بیاید خداوند متعال در بهشت غرفهای به او عطاء فرماید که روزگارهای بسیاری در آن سکنا گزیند»
امام صادق(علیهالسلام)
« مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ سِرْحَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صفحه إِذَا رَأَیْتُمْ أَهْلَ الرَّیْبِ وَ الْبِدَعِ مِنْ بَعْدِی فَأَظْهِرُوا الْبَرَاءَةَ مِنْهُمْ وَ أَکْثِرُوا مِنْ سَبِّهِمْ وَ الْقَوْلَ فِیهِمْ وَ الْوَقِیعَةَ وَ بَاهِتُوهُمْ کَیْلَا یَطْمَعُوا فِی الْفَسَادِ فِی الْإِسْلَامِ وَ یَحْذَرَهُمُ النَّاسُ وَ لَا یَتَعَلَّمُوا مِنْ بِدَعِهِمْ یَکْتُبِ اللَّهُ لَکُمْ بِذَلِکَ الْحَسَنَاتِ وَ یَرْفَعْ لَکُمْ بِهِ الدَّرَجَاتِ فِی الْآخِرَة »(2)
« رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرموده است: هر گاه پس از من اهل ریب و بدعت را دیدید بیزارى خود را از آنها آشکار کنید، و بسیار بآنها دشنام دهید،و در باره آنها بد گوئید، و آنها را با برهان و دلیل خفه کنید که (نتوانند در دل مردم القاء شبهه کنند و) نتوانند بفساد در اسلام طمع کنند، و در نتیجه مردم از آنها دورى کنند و بدعتهاى آنها را یاد نگیرند، و خداوند در برابر این کار براى شما حسنات بنویسد و درجات شما را در آخرت بالا برد»
پاورقی
1-بحار الأنوار،ج 44، ص 292، ح34
2-اصول کافی . جلد 4. باب مجالست اهل المعاصی
مهلّت توبه و بازگشت به سوی خوبیها از زیباترین اتفاقاتی است که خداوند برای بندگانش رقم زده است؛ در هر سنّی و با هر گناهی و به هر اندازهای فقط کافی است کمی دلت برای خوب بودن و پاک شدن به شوق بیافتد تا ببینی که خداوند را چطور خریدار دلهای شکسته و پشیمان خواهی یافت.
رشتۀ وصل ما و تو پاره نمیشود بیا
خدای تو منم چرا بندۀ غیر ما شدی؟
مرا بس است آه تو گذشتم از گناه تو
دست بده به دست من از چه گریز پا شدی؟
«قُلْ یا عِبادِی الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ»(1)
«ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کردهاید! از رحمت خداوند نومید نشوید(توبه کنید) که خدا همه گناهان را میآمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است.
پاورقی
1-سوره مبارکه زمر آیه 53
عصبانیّت و عصبی شدن نقطه مقابل آرامش و آسودگی خاطر است و اقدامات و حرکتهای موفّق همیشه محصول تصمیماتی است که ما در آرامش و با آسودگی خاطر گرفتهایم.
بگومگو و بحثهایی که ما با همسرمان میکنیم و یا مشکلاتی که به صورت روزمره در محیط کاریمان با آن مواجهه میشویم و ما را عصبی میکند هیچ وقت نباید بر روی تصمیمگیری و انتخابهای ما تاثیر بگذارد، چرا که هر تصمیم و انتخابی که در زمان عصبانیّت بگیریم در زمان آرامش و آسودگی پشیمانی را نصیبمان خواهد کرد.
ازکلیــدشربگــــویم مــن دراینجا وقت خشم
کـــرده بسیاری هلاکت هـــــابدنیاوقت خشم
امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام)
«اِحْذَرِ الْغَضَبَ فَاِنَّهُ جُنْدٌ عَظیمٌ مِنْ جُنودِ اِبْلیسَ»(1)
«از خشم بپرهیز که آن، سپاهی بزرگ از سپاهیان شیطان است»
پاورقی
1-نهج البلاغه، از نامه 69
در وجود انسان نیازها و گرایشهایی وجود دارد که سرتاسر وجودش را گرفتهاند که اگر تأمین نشوند تعادل روحی و روانی او به هم خواهد خورد.
انواع نیازها اعم از نیازهای روحی و روانی مثل محبّت، احترام، یک همنشین و همصحبت و امثال آن که تأمین قسمت زیادی از آن بر عهده اطرافیان و نزدیکان ما است.
همسر ما هم جز یکی از این انسانهاست و ما هم یکی از نزدیکترین نزدیکان او هستیم و اگر در تأمین اساسیترین نیاز او یعنی محبّت و احترام کوتاهی کنیم بصورت طبیعی و ناخوداگاه او در خارج از خانه و از دست هر غریبه خوشاخلاق و با محبّتی به دنبال تأمین این نیاز خودش خواهد رفت.
تا تو هستی و غزل هست دلم تنها نیست
محرمی چون تو هنوزم به چنین دنیا نیست
رسولاکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«أحسَنُ النّاسِ إیماناً أحسَنُهُم خُلُقاً و ألطَفُهُم بِأهِلهِ»(1)
«نیکوترین مردم از نظر ایمان، خوش اخلاق ترینِ آنها و مهرورزترین شان با خانواده خود است»
پاورقی
1-بحار الأنوار، ج ۷۱، ص ۳۸۷
از اهمیّت و شدّت نیاز انسان به شنیدن نصیحت و سخن معنوی همین بس که که رسولاکرم(صلیاللّهلیهواله) در حدیثی بدین مضمون فرمودهاند که خداوند هرگاه خیر بندهای را بخواهد در قلب او واعظی از جنس الهام قرار میدهد تا بندهاش را به خوبیها ترغیب و به زشتیها آگاه و دور کند.
رسولاکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«إِذَا أَرَادَ اللَّهُ تَعَالَی بِعَبْدٍ خَیْرًا، جَعَلَ لَهُ وَاعِظًا مِنْ نَفْسِهِ یَأْمُرُهُ وَیَنْهَاهُ»
«هرگاه خداوند خیر بندهای را بخواهد، واعظی از درون او برایش قرار میدهد که او را به کار نیک وادارد و از کار بد باز دارد»
پاورقی
1-نهج الفصاحه ص 183 ، ح154
اگر قرار باشد هر حرف و نصیحت خوبی از کسی شنیدیم با این تفکّر که چون گوینده خودش عمل نمیکند، به آن نصیحت عمل نکنیم، در نهایت ما هم یکی خواهیم شد مثل همه افرادی که به حرفهایشان عمل نمیکنند و پشت پا زدند و میزنند به همه ارزشها
امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام)
«مَن قَبِلَ النَّصیحَةَ سَلِمَ مِنَ الفَضیحَةِ»(1)
«هر کس نصیحت را بپذیرد، از رسوایی به سلامت می ماند»
پاورقی
1-عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 447
بعد از پشیمانی و توبه از گذشته و همّت برای اصلاح آینده دیگر نباید نگران اعمال گذشته خود باشیم، چرا که این وعده و فضل و کرم خداوند غفّار رحیم است که آثار اعمال گذشته ما را نه تنها محو خواهد کرد بلکه به حسنات نیز تبدیل خواهد کرد.
«إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحیما»(1)
«مگر آنکه توبه کند و مؤمن شود و عمل شایسته کند آن گاه خدا بدیهای این گروه را به نیکیها مبدل کند که خدا آمرزگار و رحیم است»
پاورقی
1-سوره مبارکه فرقان، آیه 70