امیرالمؤمنین علی_{(علیه السلام)}
«إِنَّ الْأَمَلَ یُسْهِی‏ الْقَلْبَ‏ وَ یُکَذِّبُ الْوَعْدَ وَ یُکْثِرُ الْغَفْلَةَ وَ یُورِثُ الْحَسْرَة»₍₁₎
«آرزو، دل را به گمراهی می کشاند، وعده دروغ می دهد، غفلت بسیار به بار می آورد، و حسرت بر جای می گذارد.»
الامل:«خواستن مطلوبی که فعلا تحققی ندارد، و از عوامل و عللی که ممکن است آن خواسته شده را در آینده تحقق ببخشد اثری و نشانی وجود ندارد.»₍₂₎

امیرالمؤمنین علی_{(علیه السلام)} چهار آفت برای آرزو در حدیث شریف بیان کردند که هر کدام میتوانند برای خود بابی برای ورود به معارف وپی بردن به نظام خودسازی وتربیت نفس در وجود انسان باشند.

إِنَّ الْأَمَلَ یُسْهِی‏ الْقَلْبَ

اولین فراز حدیث از خطای قلب وگمراهی قلب از مسیر حق به خاطر آرزو خبر میدهد.
 آرزو یعنی دل بستن به خواسته هایی که برای اجرایی شدن آنها مقدماتی فراهم نکردیم و حتی سعی وتلاشی هم نمی کنیم، بنابراین وقتی قلب برای رسیدن به خواسته هایش در کنار توکّل بر خدا، به فراهم کردن مقدمات وهمّت واراده لازم توجه نکند، در مسیر درستی واقع نشده است وطبیعتاً به خطا رفته ومنحرف شده.

وَ یُکَذِّبُ الْوَعْدَ

دومین فراز حدیث از وعده دروغی خبر میدهد که ثمره دل بستن به آرزو است.
رسیدن به خواسته ها وآرزوها بدون سعی وتلاش وتوکّل بر خدا امکان ندارد، بنابراین رسیدن به آرزوها و موفقیت در کارها، بدون فراهم کردن مقدمات لازم وسعی وتلاش در کنار توکّل، وعده دروغی است که دل انسان به خاطر انحرافی که  به آن دچار شده به ما خواهد داد.

یُکْثِرُ الْغَفْلَةَ

سومین فراز حدیث امیرالمؤمنین علی_{(علیه السلام)} به کثرت غفلتی اشاره کرده که این فراز هم بعد از توضیحی که برای فراز اول ودوم دادیم معلوم میشود که ثمره دل بستن به وعده های دروغی است که قلب انسان بعد از انحراف به انسان میدهد؛ چرا که دل بستن به وعده های دروغ وخیالی مساوی است با از دست دادن وغفلت نسبت به موقعیت ها وفرصت های واقعی و اساسی.

یُورِثُ الْحَسْرَة

ودر آخرین فراز حدیث کاملاً واضح است که با قرار دادن تمام سه مرحله قبل در کنار هم، نتیجه ای جز حسرت واندوه، نصیب انسانی که با خیالات وآرزوها زندگی میکند نمیشود.

پاورقی
1-بحار الأنوار،ط - بیروت، ج‏75، ص 35
2-علامه محمد تقی جعفری، شرح نهج البلاغه، ج 9، ص276
3-فرق هدف و آرزو چیست؟