یکی از اصلی ترین نیازهای حرکت انسان به سوی تعالی فهم دقیق این نکته است که او نیازمند تربیت شدن بر اساس تعالیم و دستورات دین است و بدون آن هیچ گاه بهره ای از تعالی نخواهد برد. اگر انسان به این حقیقت دست نیافته باشد که گرفتار و بیمار دنیا و هوای نفس و تعلقات دنیایی است و برای درمان خود نیازمند طبیبانی الهی است در این هنگام ولو بهترین طبیبان نیز برای درمان او حضور داشته باشند او آنها را به بازی خواهد گرفت کما این که در مورد اقوام پیشین که انبیاء الهی برای طبابت جانهای بیمار ایشان از سوی خدای متعال آمده بودند آمده است:

﴿ما یَأْتِیهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلاّ کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُنَ﴾ _[1]

هیچ پیامبری به سراغ آنها نمی‌آمد مگر اینکه او را مسخره می‌کردند.

این جاست که گفته اند :

آب کم جوی تشنگی آور بدست        تا بجوشـد آب از بالا و پـسـت _[2]

 وقتی انسان فهمید که نیازمند معارف الهیه و طبابت اولیاء الهی است در این هنگام از فهم معارف و طبابت شدن توسط دستورات و راهنمایی های انسان کامل لذت برده و درمان می شود.

به عنوان مثال انسانی که گرفتار بحران روحی و بیماری روان پریشی شده است هنگامی که برای درمان درد معنوی خویش به طبیب روحانی رجوع کرده و با عطش چاره درد خود را بخواهد برای فهمیدن درمان دردش و عمل به دستور طبیب سر از پا نمی شناسد ، این جاست که وقتی طبیب روحانی می گوید درمان درد تو در نماز است این فرد دیگر اما و اگری برای خواندن نماز نخواهد آورد و بی چون و چرا و با رغبت نماز خوان خواهد شد.

 هم چنین انسانی که طالب سعادت است وقتی به جایی رسید که تمامی دستورات دین را به عنوان نسخه شفا بخش خود یافت عاشق دین شده و تمامی دستورات سخت و طاقت فرسای آن را با جان و دل پذیرفته و برایش لذت بخش می شود .اینجاست که مجاهده با نفس و تهذیب اخلاق های فاسد و انجام دستورات دین برای او آسان می شود و با دیدی متفاوت به تعالیم انبیاء و اولیاء الهی می نگرد .

 این چنین انسانی همواره به دنبال طبیبان روحانی بوده و عمل به نسخه های ایشان برایشان سخت نخواهد بود و اولین گام در حرکت به سوی خدای متعال نیز همین است که انسان بداند خطاکار و بیمار است و برای رفع بیماری ها و گرفتاری های خود به درگاه الهی پناه ببرد ، به همین دلیل است که حضرت یونس علیه السلام  وقتی دید که در شکم نهنگ گرفتار شده است با تدبر در اعمال خویش فهمید که خودش بد کرده است و بعد از این که اعتراف به اشتباه خود نمود و فهمید که باید عنایت و مغفرت الهی شامل حال او شود بعد از این بود که خدای متعال فرمود :

 ﴿فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ اَلْغَمِّ ﴾_[3]

ما دعای او را به اجابت رساندیم؛ و از آن اندوه نجاتش بخشیدیم!

 وبرای این که بفهماند این مطلبی که گفته شد قانونی همگانی و برای تمامی افراد بشر صادق است در ادامه آیه فرمود :

﴿وَکَذلِکَ نُنْجِی اَلْمُؤْمِنِینَ﴾_[4]

و این گونه مؤمنان را نجات می‌دهیم!

 یعنی تنها کسانی که ابتداء متوجه اشتباهات خود شده و بفهمند که برای جبران و درمان خطاهای خود به عنایات الهی و طبابت طبیبان او نیاز دارند ، این چنین افرادی می توانند خود را درمان نموده و گرفتاری ها و سختی های عالم دنیا نجات پیدا کنند و در نهایت به نعمت های بی کران الهی در عالم دنیا و آخرت برسند .

 ────────────────────────────

[1]سوره حجر، آیه 11

[2]مثنوی معنوی –دفتر سوم – بخش 151

[3]سوره أنبیاء ، آیه 88