سفر جسمانی انسان از خاک است و به خاک ختم میشود و سفر روحانی او هم اگر شروعش کند و نظر پرعنایت پروردگار عالم به همراهش باشد و بتواند از دنیاهای جذّاب و بهتآور و منحرف کننده کشف و کرامات و تصرفّات و ... بگذرد، از این دنیای خاکی با نادانی و بلندپروازی شروع میشود و باز به همین دنیای خاکی و ساده باز خواهد گشت و نفسی به رضایت و علمی از جنس ناآگاهی و سکوت و مسئولیتی به سنگینی عالم وجود، بهرهاش خواهد بود.
به عبارتی سفر معنوی انسان سفری است برای فهم معارف قرآن و سیر در آن تا به مقصد بندگی پروردگار عالم برسد و در آن مقام واقعی خود که اشرف مخلوقات است قرار بگیرد.
امّا سنگینی و اهمیّت این سفر معنوی آنچنان بالا و با اهمیّت و پر فراز نشیب است که پروردگار متعال در آیات 20 و 21 سوره مبارکه حشر پرده از این حقیقت بر میدارد و با آوردن مثال کوه که در این دنیا نماد پایداری، مقاومت و اقتدار است این پیام را میرساند که آن حقیقتی که در قلب مؤمنان میگذرد و آنان به دنبال تکمیل آن هستند، آنچنان سنگین است که اگر آنرا به کوهی در این دنیا عرضه کنیم متلاشی و نرم خواهد شد.
«لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُون»
«اگر این قرآن را بر کوهی نازل میکردیم میدیدی که در برابرش به خشوع درمیآید و از ترس خدا میشکافد. این مثلها را برای مردم میآوریم باشد که بیندیشند»
سوره مبارکه حشر آیه21
خالی شدن ذهن از خیالات گناهآلود شروعی برای تکامل اخلاقی و معرفتی انسان و باز شدن در معارف الهی است و همه این اتفاقات وقتی رقم میخورد که ما چشم و گوش کنترل شدهای داشته باشیم که اجازه دیدن و شنیدن صحنهها و سخنان وسوسه برانگیز و گناهآلود را نداشته باشند
رسول اکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«کسی که از نگاههای ناروا بپرهیزد، حق تعالی ایمانی به او عطا خواهد کرد که شیرینی آن را در قلبش احساس کند.»
مستدرک الوسائل، ج 14، ص 368
در قرآن کریم مجموعاً بالغ بر سیصد بار تحت عناوین مختلفی مخاطبش را به تفکّر، تعقّل و اندیشه دعوت کرده است، پس بدون شک میوه و ثمره چنین دینی نمیتواند تعصّب، جهل و سطحینگری باشد.
امام صادق(علیهالسلام)
«اَفضَلُ العِبادةُ اِدمانُ التَّفکُّرفی اللهِ و فی قُدرَتهِ»(1)
«برترین عبادت مداومت نمودن بر تفکّر درباره خداوند و قدرت اوست»
امام حسنعسگری(علیهالسلام)
«لَیسَتِ العِبادَةُ کَثرَةَ الصیّامِ وَ الصَّلوةِ وَ انَّما العِبادَةُ کَثرَةُ التَّفَکُّر فی أمر اللهِ»(2)
«عبادت کردن به زیادی روزه و نماز نیست، بلکه (حقیقت) عبادت، زیاد در کار خدا اندیشیدن است»
پاورقی
1-الکافی،ج2،ص55
2-تحف العقول، ص442
امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام)
اِنَّ القُرآنَ ظاهِرُهُ اَنیقٌ وَ باطِنُهُ عَمیقٌ .
ظاهر قرآن شگفت انگیز و زیبا و باطنش ژرف و عمیق است.
اصول کافی 2/599
رسول اکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«اَصدَقُ القَولِ و َاَبلَغُ المَوعِظَةِ و َاَحسَنُ القَصَصِ کِتابُ اللّه»
«راست ترین سخن، رساترین پند و زیباترین حکایت، کتاب خدا (قرآن) است»
من لایحضر الفقیه ج4 ، ص402
هر دانشمند و هر فیلسوف و نظریه پردازی به اندازه وسع فکری و تجربهای که از زندگی داشت دنیا را دید و برای سبک زندگی انسانها ایدهپردازی کرد، امّا وقتی حرف از دین و تعالیم انبیاء الهی میزنیم موضوع فرق میکند و در واقع ما در حال گفتگو از تعالیمی هستیم که توسط خالق بشریّت که احاطه کامل به مخلوق خود یعنی انسان دارد، برای انسان فرستاده شده است.
«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدی لِلَّتی هِیَ أَقْوَم»(1)
«همانا این قرآن خلق را به راستترین و استوارترین طریقه هدایت میکند»
پاورقی
1-سوره مبارکه اسراءآیه9
تفکّر و ماحصل عمر هیچ دانشمند، هیچ فیلسوف و متفکّر و حتّی هیچ دینی از ادیان ابراهیمی در کمال و جامعیّت به پایداری، قوام و جامعیّت تفکّر و طریقت ارائه شده در قرآن کریم نیست و خود پروردگار هم در آیه 9 سوره مبارکه اسراء پرده از این حقیقت برمیدارد
«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدی لِلَّتی هِیَ أَقْوَم»(1)
«همانا این قرآن خلق را به راستترین و استوارترین طریقه هدایت میکند»
پاورقی
1-سوره مبارکه اسراءآیه9
بهترین شیوه، بهترین اخلاق، بهترین تحلیل و حتّی کاملترین و استوارترین سبک و طریقه زندگی و سیاستگذاری تنها و تنها در سینه کسانی جای دارد که تسلّط و بهره معنوی آنان از قرآن بیشتر و کاملتر از بقیه باشد.
«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدی لِلَّتی هِیَ أَقْوَم»(1)
«همانا این قرآن خلق را به راستترین و استوارترین طریقه هدایت میکند»
پاورقی
1-سوره مبارکه اسراءآیه9
«وَ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ ما أُوتیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلیلاً»(1)
«تو را از حقیقت روح پرسش میکنند، جواب ده که روح از سنخ امر پروردگار من است (و بدون واسطه جسمانیات بلکه به امر الهی به بدنها تعلق میگیرد) و آنچه از علم به شما روزی شده بسیار اندک است»(2)
آیا تا بحال به این نکته در معنای آیه 3 سوره مبارکه حمد فکر کرده اید؟
«مالِکِ یَوْمِ الدِّین»
که چرا گفته شده «سلطنت دارد یا مالکیت دارد پروردگار در روز قیامت»؟
در حالی که سلطنت و مالکیت حقیقی پروردگار تنها در قیامت مطرح نیست بلکه در تمام خلقت ، از جمله همین دنیایی که ما الان داریم زندگی میکنیم نیز مطرح است