1- خودشناسی
2-توبه
3-انجام واجبات وترک محرمات
4-تفکر
5-ذکر(عام)
6-نظم درامور
7-برنامه خودسازی(مشارطه-مراقبه-محاسبه)
8-توسل به معصومین
9-شناخت اجمالی ومراحل ومشکلاتی که وجود دارد
10-مشورت وهمراهی با عالم ربانی در تمامی مسیر
توضیح مورد پنجم
ذکر
قال الصادق علیه السلام :
"ان کان الشیطان عدوّا فالغفلة لماذا؟(1)
غفلت به معنای فراموشی است که در مقابل هوشیاری و یادآوری که به معنای ذکر است،
در حدیث شریف امام صادق (علیه السلام) میفرمایند :حالا که یقین پیدا کردی وفهمیدی شیطان دشمن تو است پس دیگر چرا غفلت میکنی؟
به زندگی روزمره خود توجهی بکنیم!
اگر کسی در جامعه به بد حسابی معروف شود حتی شاید بد حساب هم نباشد ولی هنگامی که میخواهد با ما معامله کند ویا از ما پولی غرض بگیرد حواسمان را جمع میکنیم یا از او دور میشویم ویا بهانه می آوریم تا با او معامله نکنیم چون از بد حسابی شخص میترسیم.
یااگر در مورد کسی شایعه شد که دزد است حتی اگر به ما خوبی هم بکند باز حواسمان جمع است با احتیاط با او رفتار میکنیم، اگر بگوید وسایلت را بده نگه دارم از این کار امتناع میکنیم، در حالی که خبر دزد بودن طرف در حد شایعه است واحتمال دارد که انسان سالمی باشد، ولی باز دل ما راضی نمیشود که به او اطمینان کنیم.
در حدیث بالا امام صادق(علیه السلام) میفرمایند حالا که برای تو یقین شده که شیطان دشمن است پس چرا باز حواست را جمع نمیکنی تا ضربه نخوری پس چرا از او غفلت میکنی پس چرا ذکر ویاد خدا نمیکنی؟
در واقع اینکه حواس ما جمع باشد تا از کسی ضربه نخوریم این هم ذکر است وبهترین ذکر همین توجه و مراقبه است که حواسمان جمع باشد از شیطان ضربه نخوریم.
مثلاً کسی قبلاًاز مار نیش خورده الان دیگر برای او یقین شده که مار خطرناک است لذا اگر مارببیند بدون توجه به زیبای های مار که چگونه در میان شنها لیز میخورد یا چگونه پوست او در زیر نورآفتاب میدرخشد از مار فرار میکند چون خطری که از مار میفهمد بر زیبایی های مار غلبه دارد واجازه نمیدهد متوجه آن زیبای ها شود، آن خطر تمام زیبایی های مار را تحت شعاع قرار میدهد.
اهل ذکر در مقابل شیطان همچنین عکس العملی دارند، یعنی حواسشان است تا گرفتار فریب شیطان نشوند، همین که از دور خطر گناه را احساس میکنند تنشان میلرزد و حواسشان جمع میشود آن خطر گناه واحتمال گناه اصلاًبه آنها اجازه نمیدهد متوجه لذت گناه شوند.
پاورقی
1- سفینة البحار، ج8، ص: 538 نویسنده: قمی، عباس، مکان چاپ: قم، سال چاپ: 1414 ق، نوبت چاپ: اول
تشکر
نظر لطف شماست