من قبلاً فکر میکردم که تا زمانی که حرف حقم رو به کرسی نشانده ام، نباید ذره ای از حقم کوتاه بیایم و با هر دلیل و روشی هم که شده باید حرفم را تا تمام کردن حجت برای طرف مقابلم جلو ببرم.
البته میدانستم که جدال لفظی خوب نیست، ولی از آنجایی که خودم را حق میدانستم تشخیصم این بود که نباید در معرض اشکال وایراد قرار بگیرم.
بعدها که کمی بزرگتر شدم دیدم که ظاهراً این  بحث و ناراحتی ها زیاد به حالم تاثیری ندارد وبه جز کدورت و اوقات تلخی خاطره دیگری برایم به جا نمیگذارد.
واقعیت این است که

"حرفها ومتن های استدلالی ومنطقی که در نهایت تا آخرین وعمیق ترین مباحث دینی وروانی انسان نفوذ میکنند و دهن هر صاحب نظر و مدعی که ایراد میگیرد را میبندد، نمیتواند همیشه نتیجه بخش واثر مطلوبی را داشته باشد."

دربعضی از موارد تنها یک خنده وتبسم زیبا، تمام استدلال ها وادعا های طرف مقابل را از کار می اندازد وهمین اخلاق نرم، او را جذب دینداری وخدا باوری میکند.
چرا ما فکر میکنیم که رسیدن به درجات بالای ایمانی تنها در گرو این است که زبانمان جز به علم و درایت ومنطق باز نشود.

زخوی نیک و زخلق کریم، خوش خویی
عجب مدار که بیگانه آشنا گردد
ولی زشومیِ خُلقِ درشت و بد مهری
بسی بود که پسر از پدر جدا گردد₍₁₎

امام علی (علیه السلام)

«رَوِّضُوا أَنْفُسَکُمْ عَلَی الْأَخْلَاقِ الْحَسَنَةِ فَإِنَّ الْعَبْدَ الْمُؤْمِنَ یَبْلُغُ بِحُسْنِ خُلُقِهِ دَرَجَةَ الصَّائِمِ الْقَائِم»‏₍₂₎

«خودتان را بر خوش اخلاقی تمرین و ریاضت دهید، زیرا که بنده مسلمان با خوش اخلاقی خود به درجه روزه گیر شب زنده دار می رسد.»

در بعضی از موارد سکوت کرن،مدارا کردن، حلم ورزیدن و واگذار کردن نتیجه، به گذر زمان، جوابی به تمام ادعاها واستدلال های طرف مقابل خواهد بود.
چرا ما فکر میکنیم که نشانه عاقل بودن همیشه این است که با جوابهای منطقی و استدلال های قوی طرف مقابلمان را محکوم کنیم.

تیغ حلم از تیغ آهن تیز تر

بل زصد لشکر خطرانگیز تر
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله)
«أَعقَلُ النّاسِ أَشَدُّهُم مُداراةً لِلنّاسِ»₍₃₎
«عاقل ترین مردم کسی است که بیشتر با مردم مدارا کند»

در هر صورت اگر شما استدلال هایی را که مطرح کردم رو قبول نکنی وبگویی که
"نخیر باید از حق وحقیقت در هر جایی دفاع کرد"
ولی این را باید قبول کنیی که شما دارید حرف حق واعتقاد حق خود را در حالتی که داخل جدال به سر میبری مطرح میکنی.
دیگه زشت وقبیح بودن ومانع بودن جدال لفظی برای طی مراحل ایمان را که نمیتوانی انکار کنی!
رسول اکرم_{(صلی الله علیه وآله)}
«لا یستکمل عبد حقیقة الایمان‏ حتی‏ یدع‏ المراء و ان کان محقّا»₍₄₎
هیچ عبدی درایمان به کمال نمیرسد تاجدال لفظی را رها کند هر چند حق با او باشد.

پاورقی

1-گنجینه حکمت،نادعلی صالحی، ج1،ص41
2-تحف العقول ص 111
3-من لایحضره الفقیه ج4، ص395، ح5840
4-الحیاة / ترجمه احمد آرام، ج‏2، ص: 522
5-مطالعه بیشتر در مورد خشونت ومدارا در دین