اینکه بفهمیم ما بنده خدا هستیم و یا بنده غیر خدا به راحتی یک نگاه کردن به تعلّقات و آروزهای قلبی ماست، که ببینیم دلمان در بند چیست و یا در بند کیست.
دلی که در بند پول به دنبال پول و دلی که در بند ماشین است به دنبال ماشین و همینطور دل مشغولی‌ها و هوس‌بازی‌هایی که ممکن است دل ما رو پر کرده باشد و افسار بر گردنمان انداخته و ما را به این سو و آن سو و از این خیال به آن خیال می‌کشاند.
البته نباید از این نکته هم غافل باشیم که پول و ماشین و هر خواسته قلبی ما وقتی برای تأمین نیازهای زندگی و نفقه واجب خانواده و اهداف عقلائی و آخرت‌ساز باشد، در راستای بندگی خدا خواهد بود و آن خواسته‌هایی نکوهیده است و انسانیّت انسان را از بین می‌برد که صرفاً محصول حسادت‌ورزی و رقابت با دیگران و برای تجمّل‌گرایی باشد.
رسول اکرم(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌اله)
«هلاک شد بنده دینار و درهم و بنده جامه و لباس نقشدار»
فیض کاشانی، ترجمه المحجة‌البیضاء، 6/173
اختیار هیچ چیزی از دنیا و آخرت نیست که در دست محمّد و ال محمد(صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) نباشد و هیچ راه وصالی هم نیست برای کسی که به دنبال غیر محمّد و ال محمّد(صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) باشد
امام صادق(علیهم‌السلام)
«إِجْعَلُونا مَخْلوقینَ وَ قُولُوا فینا ما شِئْتُم؛ فَلَنْ تَبْلُغُوا»(1)
«ما را آفریدۀ خدا بشمارآورید وهرچه می‌خواهید درباره ما بگویید، با این‌حال باز به مقام ما نخواهید رسید»
پاورقی
1-بصائرالدرجات، ص۲۴۱- بحارالانوار، ج۲۵، ص۲۷۹
«وَإِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ ۚ وَیَمْکُرُونَ وَیَمْکُرُ اللَّهُ ۖ وَاللَّهُ خَیْرُ الْمَاکِرِینَ»
و (به یاد آر) وقتی که کافران با تو مکر می‌کردند تا تو را به بند کشند یا به قتل رسانند یا از شهر بیرون کنند، و آنها (با تو) مکر می‌کنند خدا هم (با آنها) مکر می‌کند و خدا بهتر از هر کس مکر تواند کرد
سوره مبارکه انفال آیه30
انسان‌های دارای نفس ضعیف‌تر هر چند با صفا و معنوی هم که باشند با سرعت بالاتری تحت تاثیر نفس‌های قوی‌تر اشرار و فاسقان قرار میگیرند و در صورت احتیاط نکردن در انتخاب همنشین صادق و سالم به راحتی سرمایه معنوی و صفای باطن آنان تحت شعاع قرار خواهد گرفت.
امام‌صادق(علیه‌السلام)
«لا یَنبَغی لِلمَرءِ المُسلِمِ أَن یُواخیَ الفاجِرَ و َلاَ الاحمَقَ و َلاَ الکَذَّابَ»(1)
«سزاوار نیست که مسلمان با بدکار و احمق و دروغگو رفاقت کند»
پاورقی
1-کافی(ط-الاسلامیه) ج2، ص640
هماهنگی و هم‌صدایی با مردم و حتّی کوتاه آمدن و مدارا کردن برای رسیدن به این هماهنگی و هم‌صدایی با مردم و مخصوصاً همسرمان هر دو خصلت‌هایی هستند حکیمانه که در نهایت ما را به اهدافمان خواهد رساند.
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«ثَمَرَةُ العَقلِ مُداراةُ النّاسِ»(1)
«میوه خرد، مدارا کردن با مردم است»
پاورقی
1-غرر الحکم و درر الکلم، ص: 328
فرهنگ غربی و سبک زندگی لیبرالیستی به دلیل پرداختن و بها دادن افراطی به لذّت‌جویی و مخصوصاً امیال جنسی و اعتقاد به یک آزادی غیر منطقی برای انسان، ظاهری جذاب را برای هر بیننده ناآگاهی که از دور نگاه می‌کند رقم می‌زند، و این اتفاق مخصوصاً وقتی حرف از پیشرفت علمی در غرب می‌شود جذاب‌تر و فریبنده‌تر می‌شود؛ ولی غافل از اینکه این سبک زندگی و این نحوه مدیریت جامعه بر خلاف فطرت انسانی و گرایشات الهی انسان است و باطنی آلوده، بنیان‌کن، خانمان‌سوز و بی‌هویّت دارد
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«علامت خروج دجال چند چیز است، زمانی‌که مردم نماز را ضایع کنند؛ امر به معروف‌کننده خوار شود؛ دروغ گفتن را حلال می‌شمارند؛ ربا می‌خوردند؛ رشوه میگیرند؛ هر که را به کار بد بستایند، خوش‌حال می‌شود؛ انسان‌های سفیه و نادان در راس امور قرار میگیرند...... پسر بچّه همان می‌کند که زن‌ها می‌کنند؛ علم، ضعف و ظلم مایه فخر می‌گردد؛ مرد به زبان می‌گوید، آن‌چه را که به آن عمل نمی‌کند؛ زنان با زنان ازدواج می‌کنند و زن‌ها به زنا افتخار می‌کنند....»
نکته
این حدیث خلاصه شده است و بیشتر و تمام خصوصیاتی که برای دجال ذکر شده است در کشورهایی که با نظریات لیبرالیستی اداره می‌شوند وجود دارد.
پاورقی
1-الکافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1365ش، ج8، ص36ـ42، ح7
وقتی نتیجه و ثمره گریه بر مظلومیت‌ها و مصیبت‌های وارده بر اهل بیت(علیهم‌السلام) و آشنایی و ارادت به این خاندان مطهر می‌شود ندای حق‌طلبی و عدالت‌خواهی، پس بدون شک وارونه جلوه دادن حقایق و افسرده خواندن عدالت‌خواهان و عزاداران شرکت کننده در مجالس اهل بیت(علیهم‌السلام) هم می‌شود سخن هر ظالم پیشه طغیان‌گری که ترس از حق‌طلبی و عدالت‌خواهی ذهنش را برآشفته است.
این اشک نیست، آب زلال و مطّهر است
این چشم نیست، چشمه‌ای از حوض کوثر است
ظرفِ نزولِ رحمتِ پروردگار شد
چشمی که پای مجلس این روضه‌ها، تر است
امام سجاد(علیهم‌السلام)
«مَنْ قَطَرَتْ عَیْنَاهُ فِینَا قَطْرَةً وَ دَمَعَتْ عَیْنَاهُ فِینَا دَمْعَةً بَوَّأَهُ اللَّهُ بِهَا فِی الْجَنَّةِ غُرَفاً یَسْکُنُهَا أَحْقَاباً وَ أَحْقَاباً»(1)
«کسی که از دو چشمش قطرهای اشک در راه ما بیاید خداوند متعال در بهشت غرفهای به او عطاء فرماید که روزگارهای بسیاری در آن سکنا گزیند»
امام صادق(علیه‌السلام)
« مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ سِرْحَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صفحه إِذَا رَأَیْتُمْ أَهْلَ الرَّیْبِ وَ الْبِدَعِ مِنْ بَعْدِی فَأَظْهِرُوا الْبَرَاءَةَ مِنْهُمْ وَ أَکْثِرُوا مِنْ سَبِّهِمْ وَ الْقَوْلَ فِیهِمْ وَ الْوَقِیعَةَ وَ بَاهِتُوهُمْ کَیْلَا یَطْمَعُوا فِی الْفَسَادِ فِی الْإِسْلَامِ وَ یَحْذَرَهُمُ النَّاسُ وَ لَا یَتَعَلَّمُوا مِنْ بِدَعِهِمْ یَکْتُبِ اللَّهُ لَکُمْ بِذَلِکَ الْحَسَنَاتِ وَ یَرْفَعْ لَکُمْ بِهِ الدَّرَجَاتِ فِی الْآخِرَة »(2)
« رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرموده است: هر گاه پس از من اهل ریب و بدعت را دیدید بیزارى خود را از آنها آشکار کنید، و بسیار بآنها دشنام دهید،و در باره آنها بد گوئید، و آنها را با برهان و دلیل خفه کنید که (نتوانند در دل مردم القاء شبهه کنند و) نتوانند بفساد در اسلام طمع کنند، و در نتیجه مردم از آنها دورى کنند و بدعتهاى آنها را یاد نگیرند، و خداوند در برابر این کار براى شما حسنات بنویسد و درجات شما را در آخرت بالا برد»
پاورقی
1-بحار الأنوار،ج 44، ص 292، ح34
2-اصول کافی . جلد 4. باب مجالست اهل المعاصی
مهلّت توبه و بازگشت به سوی خوبی‌ها از زیباترین اتفاقاتی است که خداوند برای بندگانش رقم زده است؛ در هر سنّی و با هر گناهی و به هر اندازه‌ای فقط کافی است کمی دلت برای خوب بودن و پاک شدن به شوق بیافتد تا ببینی که خداوند را چطور خریدار دل‌های شکسته و پشیمان خواهی یافت.
رشتۀ وصل ما و تو پاره نمی‌شود بیا
خدای تو منم چرا بندۀ غیر ما شدی؟
مرا بس است آه تو گذشتم از گناه تو
دست بده به دست من از چه گریز پا شدی؟
«قُلْ یا عِبادِی الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ»(1)
«ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کردهاید! از رحمت خداوند نومید نشوید(توبه کنید) که خدا همه گناهان را میآمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است.
پاورقی
1-سوره مبارکه زمر آیه 53
از اهمیّت و شدّت نیاز انسان به شنیدن نصیحت و سخن معنوی همین بس که که رسول‌اکرم(صلی‌اللّه‌لیه‌و‌اله) در حدیثی بدین مضمون فرموده‌اند که خداوند هرگاه خیر بنده‌ای را بخواهد در قلب او واعظی از جنس الهام قرار می‌دهد تا بنده‌اش را به خوبی‌ها ترغیب و به زشتی‌ها آگاه و دور کند.
رسول‌اکرم(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌اله)
«إِذَا أَرَادَ اللَّهُ تَعَالَی بِعَبْدٍ خَیْرًا، جَعَلَ لَهُ وَاعِظًا مِنْ نَفْسِهِ یَأْمُرُهُ وَیَنْهَاهُ»
«هرگاه خداوند خیر بنده‌ای را بخواهد، واعظی از درون او برایش قرار می‌دهد که او را به کار نیک وادارد و از کار بد باز دارد»
پاورقی
1-نهج الفصاحه ص 183 ، ح154
اگر قرار باشد هر حرف و نصیحت خوبی از کسی شنیدیم با این تفکّر که چون گوینده خودش عمل نمی‌کند، به آن نصیحت عمل نکنیم، در نهایت ما هم یکی خواهیم شد مثل همه افرادی که به حرف‌هایشان عمل نمی‌کنند و پشت پا زدند و می‌زنند به همه ارزش‌ها
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«مَن قَبِلَ النَّصیحَةَ سَلِمَ مِنَ الفَضیحَةِ»(1)
«هر کس نصیحت را بپذیرد، از رسوایی به سلامت می ماند»
پاورقی
1-عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 447
بعد از پشیمانی و توبه از گذشته و همّت برای اصلاح آینده دیگر نباید نگران اعمال گذشته خود باشیم، چرا که این وعده و فضل و کرم خداوند غفّار رحیم است که آثار اعمال گذشته ما را نه تنها محو خواهد کرد بلکه به حسنات نیز تبدیل خواهد کرد.
«إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحیما»(1)
«مگر آنکه توبه کند و مؤمن شود و عمل شایسته کند آن گاه خدا بدیهای این گروه را به نیکیها مبدل کند که خدا آمرزگار و رحیم است»
پاورقی
1-سوره مبارکه فرقان، آیه 70
نافرمانی خداوند و گناه کردن پی‌درپی و بدون پشیمانی به مرور زمان از انسان موجودی خواهد ساخت که آگاهانه و با تحلیل‌هایی با ظاهر منطقی و زیبا دست به گناهان و خیانت‌های بزرگتر خواهد زد.
«...کَذلِکَ زُیِّنَ لِلْکافِرینَ ما کانُوا یَعْمَلُون»(1)
«...بدینسان برای کسانی که کافر شدهاند اعمالی که میکردهاند آرایش یافته است»
پاورقی
1-سوره مبارکه انعام،آیه 122
مراقبت بر ترک محرمات و انجام واجبات الهی و خوش اخلاقی هر کدام اعمالی هستند که هیچ وقت باعث نخواهند شد انسان حسرت عمری که با دغدغه و همّت بر انجام و ترک آنها گذشته است را بخورد.
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«رَوِّضوا أَنفُسَکُم عَلَی الخلاقِ الحَسَنَةِ فَإِنَّ العَبدَ المُؤمِنَ یَبلُغُ بِحُسنِ خُلقِهِ دَرَجَةَ الصّائِمِ القائِمِ»(1)
«خودتان را بر خوش اخلاقی تمرین و ریاضت دهید، زیرا که بنده مسلمان با خوش اخلاقی خود به درجه روزه‌گیر شب زنده‌دار می رسد»
پاورقی
1-نهج البلاغه، خطبه 91
درد اصلی ما و علّت همه گرفتاری ما دل آلوده ماست و درمان ما و دوای درد ما استغفار و دست نیاز به سوی پروردگار مهربان و بخشنده دراز کردن ماست.
رسول اکرم(صلی الله علیه وآله)
«کسی که بسیار استغفار کند خداوند برای هر غم او گشایشی و برای هر تنگی راهی برای او قرار می دهد و از جایی که گمان نمی برد به او روزی می رساند.»(1)
پاورقی
1-ابن ماجه، شماره 3819.
وقتی حالت بیداری و یقظه به انسان دست می‌دهد و درک مختصری از عمر به هدر رفته و اعمال به ثمر نرسیده و وضعیت اسفناک روحی و معنوی خود پیدا می‌کند، هیچ‌گاه نباید فراموش کند که این حالت نشانه‌ای از نشانه‌های حیات معنوی انسان است و مراقب الهامات و وارونه جلوه دادن این حقایق توسط شیطان باشد تا به حالت یأس و ناامیدی نیافتد.
«...وَمَن یَتَّخِذِ الشَّیْطَانَ وَلِیًّا مِّن دُونِ اللّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُّبِینًا»(1)
«هر کس به جای خدا شیطان را دوست [خود] گیرد. به طور قطع دچار زیان آشکاری شده است[آری] شیطان به آنان وعده می دهد و ایشان را در آرزوها می افکند و جز فریب به آنان وعده نمی دهد»
پاورقی
1-سوره نساء آیه 119.
خودخواهی و غرور مخصوصاً در مقابل راهنمایی و خیرخواهی عاقلانه نصیحت کننده‌ای از جنس مهربانی به مانند والدینمان و یا از جنس تجربه و حکمت به مانند عالمان حقیقی دینیمان، باعث زرد شدن برگ‌های سبز زندگیمان در این دنیا و پشیمانی و حسرتی جانکاه بعد از مرگ و در عالم آخرت برای ما خواهد شد.
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«فَاِنَّ مَعْصِیَةَ النّاصِحِ الشَّفیقِ الْعالِمِ الْمُجَرِّبِ تُوْرِثُ الْحَسْرَةَ وَ تُعْقِبُ النَّدامَةَ»(1)
«نافرمانی نصیحت کننده و خیرخواه مهربان، عالم با تجربه و کاردان حسرت و پشیمانی به دنبال دارد»
پاورقی
1-نهج البلاغه ، خطبه 35
دینداری نکردن حسرت آفرین است، دیدن، شنیدن و گفتن هر چیز بی ارزش و گناه‌آلودی حسرت‌آفرین است، در خدمت خدا نبودن و برای رضای خدا کسب‌‌وکار و تجارت نکردن حسرت آفرین است و در نهایت بهره نبردن و استفاده نکردن از این عمر چند روزه دنیا که با سرعت می‌گذرد و به عقب هم برنمی‌گردد برای آباد کردن عالم بی‌انتهای آخرت، حسرت آفرین است.
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«اللّه َاللّه َعبادَ اللّه ِ قَبلَ جُفوفِ الأقلامِ ، و تَصَرُّمِ الأیّامِ ، و لُزومِ الآثامِ ، و قَبلَ الدَّعوَةِ بِالحَسرَةِ»(1)
«خدا را خدا را[در نظر گیرید] ای بندگان خدا، پیش از آنکه قلم ها از کار باز ایستد و روزها به سرآید و گناهان جاگیر شود، و پیش از دعوت به حسرت و دریغ(پایان یافتن عمر)»
پاورقی
1-دستور معالم الحکم : 78
مسخره کردن، دست انداختن و اذیّت کردن آمران معروف و ناهیان از منکر و همه کسانی که مردم را به پاکی و انسانیّت دعوت می‌کنند، سنّتی است دیرینه و در گوشه گوشه تاریخ گریبان‌گیر همه انبیاء الهی از حضرت آدم(س) تا خاتم‌الانبیاء(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌اله) شده است.
«وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ یَا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِی وَ قَدْ تَعْلَمُونَ أَنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ»(1)
«وقتی که موسی به قوم خود گفت: ای قوم، برای چه مرا رنج و آزار می‌دهید (و تهمت سحر و کذب و عیب‌های دیگر بر من می‌بندید) در صورتی که بر شما معلوم است که من رسول خدا به سوی شما هستم»
سوره مبارکه صف آیه5
اخلاص و صادقانه در خدمت خداوند بودن از جمله حرکت‌های باطنی و قلبی در انسان است که شروعش آسان ولی دوام و استمرارش بسیار مشکل و یا حتّی از عهده انسان خارج است که عنایت خداوند و حمایت فرشتگان آسمانی برای مقابله با طبقات جبهه کفر و جهل را می‌طلبد.
«إِنَّ الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلاَّ تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتی کُنْتُمْ تُوعَدُون»(1)
«اما آنهایی که گفتند پروردگار ما اللَّه است و بر گفته خود پافشاری و استواری هم کردند، ملائکه بر آنان نازل گشته و میگویند نترسید و غم مخورید و به بهشت بشارت و خوشوقتی داشته باشید، بهشتی که در دنیا همواره وعدهاش را به شما میدادند»
1-سوره مبارکه فصلّت آیه30
باطل جلوه دادن حق، بازی با کلمات و غبارآلود کردن فضا میدان بازی منافقان برای حق جلوه دادن خودشان است و تا زمانی که سطح آگاهی و مخصوصاً معنویّت جامعه برای تشخیص نور از تاریکی افزایش پیدا نکند، سخنان حق بساری در سینه صادقان و مؤمنان به امانت خواهد ماند.
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«اَلمنافقُ مَکورٌ مُضِرٌّ مُرتابٌ»(1)
آدم منافق فردی است مکّار، حیله‌گر، زیان‌رسان و همیشه محل شک و اتّهام است.
پاورقی
1-فهرست‌غرر، ص ٣٩٤
درست است که تدبیر و برنامه‌ریزی و خود را در معرض اسباب قرار دادن لازمه زندگی در این دنیاست، ولی گاهی اوقات آدم مؤمنانی را می‌بیند که بدون برنامه‌ریزی و بدون اینکه خود را در معرض اسباب و واسطه‌های روزی قرار بدهند، تنها با انجام وظیفه و توکّل به درگاه خداوند، دنیا به طرف آنها حرکت می‌کند و اسباب و واسطه‌های روزی بدون حساب و کتابی جلوی پایشان قرار می‌گیرد
«وَاللَّهُ یَرْزُقُ مَنْ یَشَاءُ به غیرِ حِسَابٍ»(1)
«إِنَّ اللَّهَ یَرْزُقُ مَنْ یَشَاءُ به غیرِ حِسَابٍ»(2)
«وَاللَّهُ یَرْزُقُ مَنْ یَشَاءُ به غیرِ حِسَابٍ»(3)
«تا خدا آنان را بر [پایه] نیکوترین عملی که انجام داده‌اند پاداش دهد ، و از فضلش برای آنان بیفزاید ، خدا به هر که بخواهد بی‌حساب روزی می‌دهد»
پاورقی
1-بقره/212
2-آل عمران/37
3-نور/38
خالی شدن ذهن از خیالات گناه‌آلود شروعی برای تکامل اخلاقی و معرفتی انسان و باز شدن در معارف الهی است و همه این اتفاقات وقتی رقم می‌خورد که ما چشم و گوش کنترل شده‌ای داشته باشیم که اجازه دیدن و شنیدن صحنه‌ها و سخنان وسوسه برانگیز و گناه‌آلود را نداشته باشند
رسول اکرم(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌اله)
«کسی که از نگاه‌های ناروا بپرهیزد، حق تعالی ایمانی به او عطا خواهد کرد که شیرینی آن را در قلبش احساس کند.»
مستدرک الوسائل، ج 14، ص 368
چشم و گوشی که کنترل شده است و اجازه دیدن و شنیدن هر چیزی را ندارد، نه تنها بهترین مراقب بلکه تنهاترین روش برای از بین بردن خیالات گناه‌آلود و حتّی بالاتر آز آن کلید خالی کردن ذهن و کنترل و مدیریّت آن است
رسول اکرم(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌اله)
«غُضُوا ابصارکم ترون العجایب»(1)
«چشم های تان را از مناظر شهوت انگیز بپوشانید تا عجایب را ببینید»
مستدرک الوسائل، ج 14، ص 270
وقتی حرف از حق و حقانیّت می‌شود و حرف از پیاده شدن دین خداوند و سیره اهل بیت(علیهم السلام) بر روی زمین می‌شود، کبوتر خیال ذهن انسان تا بلندترین افق‌ها اوج می‌گیرد؛ ولی وقتی زمان اجرا شدن و پیاده شدن آن آرمان‌ها و آن ارزش‌ها می‌شود، فشار هوسبازان و هوس‌رانان و مستکبران عالم به قدری زیاد می‌شود و آنقدر عرصه را بر انسان تنگ می‌کنند که تنها آن کبوتران با صداقتِ بلند پروازی می‌توانند دوام بیاورند که بالهای حق طلبشان از جنس علم و استدلال باشد نه از جنس ذوق و خیال
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«الحقُّ أوسع الاشیاء فی التواصُف و أضیقها فی‌التَّناصف»(1)
«دایره حق گسترده‌ترین چیزها در گفتار و تنگترین آنها در عمل است»
پاورقی
1-بحار الأنوار ؛ ج 27 , ص 251
گاهی دوستانی ایرادی میگیرند که چرا بعضی‌ها دیندار نیستند و حتّی خلافکار هم هستند ولی خداوند آنها را عذاب نمی‌کند و آنها راحت کارشان را می‌کنند.
اول اینکه دلایل و حکمت‌های زیادی برای زود کیفر نکردن خداوند وجود دارد که از متن آیات و روایات بعضی از این علّت‌ها را می‌توان فهمید.
دوم اینکه در جواب اینچنین سوالی اول باید بدانیم که فلسفه خلقت این دنیا برای چیست و آیا اصلاً قرار است که هر کس خلافی کرد خداوند زود کیفرش دهد.
ولی در هر صورت ما باید بدانیم که دنیا و نظام این دنیا بسیار کوچکتر از آن است که بتواند ثمره و نتیجه کاملی از اعمال و رفتار و نیّات باطنی انسان را به ظهور برساند و کلیّات فلسفه خلقت این دنیا بر مبنای کاشتن بنا شده است و برداشت و درو کردن محصول عمر انسان چه به خیر و سعادت باشد، چه به شرّ و شقاوت اتفاقی است که در آخرت و سرای قیامت رقم خواهد خورد.
رسول اکرم(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌اله)
«الدنیا مَزرَعةُ الآخِرَةِ»(1)
«دنیا کشتزار آخرت است»
1-عوالی اللآلی : 1/267/66
تفکّر و نیّت ثروت‌مند شدن وقتی ارزش پیدا می‌کند و وقتی تبدیل به یک آرمان الهی می‌شود که آخرت‌ساز باشد و در مسیر رضای الهی و در راستای محرومیّت زدایی و روشن کردن نوری در خانه امّت رسول اکرم(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌اله) و قدرت بخشیدن به دین خداوند باشد، وگرنه در ثروتی که مایه تکبّر و فخر شود و انسان را به جنون زندگی اعیانی بیاندازند، جز ظلمت و تاریکی چه سودی است.
عبد اللّه بن ابی یعفور گوید: مردی به امام صادق علیه السّلام عرض کرد: به خدا سوگند! ما دنیا طلب هستیم و دوست می‌داریم که (نعمت‌های) دنیا به ما داده شود.
فرمود: دوست داری با آن‌چه کار کنی؟
گفت: برای خودم و خانواده‌ام راحتی فراهم کنم، صلۀ رحم به‌جا آورم، صدقه بدهم و حج و عمره انجام دهم.
فرمود: این دنیاطلبی نیست؛ این آخرت‌طلبی است.
ترجمه فروع کافی ؛ ج 5 , ص 174
اساس مشکل کسانی مثل ما که دچار فکر و خیالات و خواطر هستند بیشتر به کم توجّهی و کوتاهی خودمان در جدی گرفتن و توجّه نکردن به اهمیّت واجبات دینی و ترک محرمّات الهی بر می‌گردد که باعث امیدواری شیطان و مستعد شدن فکر و ذهنمان برای قبول وسوسه و خواطر می‌شود.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ (1)مَلِکِ النَّاسِ (2)إِلهِ النَّاسِ (3)مِنْ شَرِّ الْوَسْواسِ الْخَنَّاسِ (4)الَّذی یُوَسْوِسُ فی صُدُورِ النَّاسِ (5)مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ (6)
بگو پناه میبرم به پروردگار مردم (1)فرمانروای مردم (2)معبود مردم (3)از شر وسوسهگر نهانی (4)که در دل مردم وسوسه می‌کند (5)چه آنها که از جنس جن هستند و چه آنها که از جنس انسانند (6)
سوره114 قرآن کریم
گاهی فقط یک سکوت کوتاه و سخن نگفتن کلیدی می‌شود برای تمام شدن و یا شروع نشدن مشکلات و قبولی در امتحانات خداوند
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«قِلَّةُ الْمَنْطِقِ حُکْمٌ عَظِیمٌ فَعَلَیْکُمْ بِالصَّمْتِ فَإِنَّهُ دَعَةٌ حَسَنَةٌ وَ قِلَّةُ وِزْرٍ وَ خِفَّةٌ مِنَ الذُّنُوب»(1)
«کم گویی ، حکمت بزرگی است ، بر شما باد به خموشی که آسایش نیکو و سبکباری و سبب تخفیف گناه است»
پاورقی
1-تحف العقول ص 394
نگاه قرآن کریم به حالت کسانی که از خداوند و دین غافل هستند و همینطور روز تا شب و شب تا روز در فکر سیر کردن شکم و پر کردن حساب و یا جبران کردن ضرر‌های مالی خود هستند را به مردگی و مرده بودن تشبیه می‌کند و آنها را مثل مردگان متحرّکی می‌بیند که در هزارتوی دنیا و مشکلات دور می‌زنند و نمی‌توانند راه خروج از این مشکلات را پیدا کنند.
«أَ وَ مَنْ کانَ مَیْتاً فَأَحْیَیْناهُ وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً یَمْشی بِهِ فِی النَّاسِ کَمَنْ مَثَلُهُ فِی الظُّلُماتِ لَیْسَ بِخارِجٍ مِنْها»(1)
«آیا آن کس که مرده بود و زندهاش کرده برای او نوری قرار دادیم که به کمک آن میان مردم راه میرود با کسی که صفت وی در ظلمات (بودن) است و از آن بیرون شدنی نیست چگونه مثل هم توانند بود»
پاورقی
1-سوره مبارکه انعام ایه122
آماده نگه داشتن ذهن برای دیدن آیات و نشانه‌های قدرت خداوند و یا عبرت گرفتن از سرگذشت اطرافیان و یا گذشتگان و یا توجّه و درس گرفتن از همین اتفاقات روزمره زندگی که هر روز با آن سروکار داریم، نه تنها می‌تواند یکی از بهترین و برترین عبادات را برای ما رقم بزند، بلکه به مرور زمان از ما انسانی عالم و آگاه و حکیم خواهد ساخت.
رسول‌اکرم(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌اله)
«فِکْرُ ساعَةٍ خَیرٌ مِنْ عِبادَةِ سَنَةٍ»(1)
«یک ساعت فکر کردن از یک سال عبادت بهتر است»
«عن الحسن الصیقل قال : ساءلت اباعبداللّه علیه السّلام عمّا یروی النّاس اءنّ تفکُّرَ ساعةٍ خَیْرٌ مِنْ قیامِ لیلةٍ ، قُلت : کیفَ یَتَفَکَّر ؟ قال : یَمرُّ بالْخَربَةِ اءو بالدّارِ فَیَقولُ : اءین ساکنوکَ ، اءین بانوکَ ، ما لکَ لا تَتَکَلَّمین»(2)
حسن صقیل گفت : از امام صادق علیه السّلام پرسیدم : منظور از روایتی که می گوید : یک ساعت تفکر ، از یک شب عبادت بهتر است چیست ؟ و چگونه باید تفکّر کرد ؟
امام در پاسخ فرمود : هنگامی که از کنار ویرانه ، یا خانه مخروبه‌ای می گذرید ، خطاب به آن بگوید : ساکنان تو کجا رفتند ؟
بنیانگذارانت چه شدند ؟ چرا سخن نمی گویی ؟
پاورقی
1-بحار الانوار، ج 6، ص 133
2-اصول کافی ، ج 2، ص 55، ح 4
عبادت و زیاد نماز خواندن و روزه گرفتن همیشه نمی‌تواند امنیّت معنوی و اعتقادی انسان را حفظ کند و انسان را از فتنه‌ها و شبهات و سوالاتی که از دین و یا بر علیه مطرح می‌کنند محافظت کند، به همین جهت شاید یکی از دلایلی که در قرآن نزدیک به سیصد مرتبه مخاطب را به تفکر و تعقّل و آگاهی نسبت به مسائل مختلف دینی و اعتقادی دعوت کرده است همین باشد
امام صادق(علیه‌السلام)
«اَفضَلُ العِبادةُ اِدمانُ التَّفکُّرفی اللهِ و فی قُدرَتهِ»(1)
«برترین عبادت مداومت نمودن بر تفکّر درباره خداوند و قدرت اوست»
امام حسن‌عسگری(علیه‌السلام)
« لَیسَتِ العِبادَةُ کَثرَةَ الصیّامِ وَ الصَّلوةِ وَ انَّما العِبادَةُ کَثرَةُ التَّفَکُّر فی أمر اللهِ»(2)
«عبادت کردن به زیادی روزه و نماز نیست، بلکه (حقیقت) عبادت، زیاد در کار خدا اندیشیدن است»
پاورقی
1-الکافی،ج2،ص55
2-تحف العقول، ص442
در قرآن کریم مجموعاً بالغ بر سیصد بار تحت عناوین مختلفی مخاطبش را به تفکّر، تعقّل و اندیشه دعوت کرده است، پس بدون شک میوه و ثمره چنین دینی نمی‌تواند تعصّب، جهل و سطحی‌نگری باشد.
امام صادق(علیه‌السلام)
«اَفضَلُ العِبادةُ اِدمانُ التَّفکُّرفی اللهِ و فی قُدرَتهِ»(1)
«برترین عبادت مداومت نمودن بر تفکّر درباره خداوند و قدرت اوست»
امام حسن‌عسگری(علیه‌السلام)
«لَیسَتِ العِبادَةُ کَثرَةَ الصیّامِ وَ الصَّلوةِ وَ انَّما العِبادَةُ کَثرَةُ التَّفَکُّر فی أمر اللهِ»(2)
«عبادت کردن به زیادی روزه و نماز نیست، بلکه (حقیقت) عبادت، زیاد در کار خدا اندیشیدن است»
پاورقی
1-الکافی،ج2،ص55
2-تحف العقول، ص442
محصول عبادت و ریاضت‌های شرعی مثل روزه در اسلام برابر است با از بین رفتن تاریکی‌های دل انسان و در نتیجه شکوفا شدن فطرت انسان که در روز عید فطر وقتی در روایات اشاره به جایزه برای روزه‌داران شده است منظور از جوایز نیز همین است که هر کس به اندازه اخلاص و تلاشش به توفیقاتی در این راستا دست پیدا می‌کند
امام باقر(علیه‌السلام)
«قَالَ النَّبیُّ9 اِذا کانَ أَوَلَ یَوْمٍ مِنْ شَوَّالٍ نادَی مُنادٍ: أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ اغْدُوا إِلَی جَوَائِزِکُمْ ثُمَّ قَالَ یَا جَابِرُ جَوَائِزُ اللَّهِ لَیْسَتْ بِجَوَائِزِ هَؤُلَاءِ الْمُلُوکِ ثُمَّ قَالَ هُوَ یَوْمُ الْجَوَائِز»(1)
«پیامبر اکرم(ص) فرمود: روز اوّل شوال (و عید فطر) که می شود منادی ندا می دهد: ای مؤمنان! صبح گاهان به دنبال جوایزتان باشید [که از طرف خداوند متعال آماده شده است]. سپس فرمود: ای جابر! جوایز خدا مانند جوایز شاهان [مادّی] نیست [بلکه جوایز بسیار ارزشمند و غیر قابل توصیف است]. سپس فرمود: آن روز، روز (گرفتن) جایزه ها است.»
پاورقی
1-الکافی ؛ ج 4 , ص 168
فطر، عید اولیاء اللّه و روزه داران و کسانی است که حتی اگر بدلایل شرعی نتوانستند روزه بگیرند ولی روزه نگرفتن آنها هم از روی صداقت و تسلیم دربرابر دستور پروردگارشان بود که طبق روایات در این شب و در این روز فرا خوانده می‌شوند تا از آنها قدردانی شود و جوایزشان را دریافت کنند
امام صادق(ع)
«إِذَا کَانَ صَبِیحَةُ یَوْمِ الْفِطْرِ نَادَی مُنَادٍ اغْدُوا إِلَی جَوَائِزِکُمْ»
زمانی که صبح روز عید فطر می شود منادی [از آسمان] ندا می کند، صبح زود به دنبال گرفتن جوایزتان باشید.
الکافی ؛ ج 4 , ص 168
