رسول اکرم _{(صلی الله علیه وآله)}
«انّ لکلّ حقّ حقیقة، و ما بلغ عبد حقیقة الاخلاص حتّی لا یحبّ‏ ان‏ یحمد علی شی‏ء من عمل اللَّه»₍₁₎
«هرچیز حقّی، باطن و حقیقتی دارد، هرگز بنده‏ای به باطن و حقیقت اخلاص نمی‏رسد مگر آنکه دوست نداشته باشد در برابر عملی که برای خدا انجام داده او راستایش کنند»

تذکر

بنده یک طلبه معمولی بیشتر نیستم وبدون شک خیلی از نظریات واحتمالاتی که در توضیح آیات و وروایات مطرح میکنم قابل "نقد وتحلیل" هستند.

احتمال

بنده احتمال میدهم که کلمه"حقیقة" که در اول حدیث و بعد از کلمه "حق"آمده با در نظر گرفتن آنچه که در ادامه حدیث مطرح شده، اشتباه است ویا باید بگوییم که کلمه درست کلمه"اثارٌ" یا کلمه ای در معنای "اثر" که بتواند از آن معنای "ظهور-ظاهر شدن-نشانه" را بدست آورد است، یا باید بگوییم که کلمه"حقیقة" در معنی"آثار ونشانه" استعمال شده.
بدین ترتیب معنی حدیث با در نظر گرفتن احتمال، اینگونه میشود.
«هرچیز حقّی، (آثار و نشانه هایی)دارد، وهرگز بنده‏ای به باطن و حقیقت اخلاص نمی‏رسد مگر آنکه (نشانه اش این است که)دوست نداشته باشد در برابر عملی که برای خدا انجام داده او را ستایش کنند»
اجمالاً باید گفت که نوع بشر در مقابل کارها وخدماتی که انجام میدهد از نظر روانی  محتاج ستایش و مدح از شخص یا اشخاصی است که برای آنان کار کرده واین یک عکس العمل طبیعی ودرست است که اگر اجابت نشود بدون شک منشاء شروع خیلی از کدورت ها و ناراحتیها در فضای اجتماعی وخانوادگی خواهد بود.

وادی مقدس

ولی در موارد خیلی محدودی، انسانهایی پیدا میشوند که خداوند سطح بالایی از حقایق ومعارف را که فراتر از فهم عموم مردم جامعه است در قلب آنان باز میکند که هر کدام از آنان با توجه به آن سطح از معارف که برایش باز شده نشانه ها وآثاری در وجود خود خواهد دید، که یکی از این نشانه ها، بی نیاز شدن و تحط تاثیر قرار نگرفتن از مدح ویا ذمّ افراد جامعه نسبت به فعالیّت ها، خدمات ومقامات او خواهد بود.

نکته

بعضاً عده ای پیدا میشوند که به خاطر "صفای باطنی" که دارند سعی میکنند با خواندن کتابهای معرفتی وعرفانی شخصیت خود را مانند مطالبی که میخوانند "شیه سازی" کنند؛ این روش واین طورخودسازی اصلاً مورد قبول نیست وتقریباً تمام کسانی که بدون راهنمایی و دستورات عالم ربانی به تنهایی و خودسرانه و در خیال خود، مسیرسیر وسلوک وتهذیب نفس را طی میکنند در میان مدّت افراد نا متعادل ودر بلند مدت گمراه وگمراه کننده میشوند.

پاورقی
1-آیین بندگی و نیایش(ترجمه عدة الداعی)، ص 359
2-جایگاه اخلاص