به دنیا از همه بدتر بخیل است
به نزدیک همه خوار و ذلیل است
نه خود خورد و نه کس را داد و اندوخت
چنین کس بدتر از اصحاب فیل است

بخیل کسی است که حاضر نیست در جایی که عقل، عرف و شرع تایید می‌کند که باید پول خرج کرد و باید امکانات و خدمات ارائه کرد، مسئولیت قبول کند و خدمات ارئه کند و با هر بهانه‌ای شده با دروغ و فریب از این کار فرار می‌کند.

اینکه چرا انسان بخیل می‌شود شاید یکی از دلایلش ترس از فقر و از دست رفتن آن‌چه دارد است و یا شاید حسادت و یا شاید ترسیدن از اینکه دیگران از او جلو بزنند، باشد.

در هر صورت آنچه باعث بخل می‌شود بر محور رذائل اخلاقی و کم‌عقلی خواهد چرخید و نمی‌تواند دلیلی منطقی و عاقلانه داشته باشد، چرا که اگر بخل معلول علّتی عاقلانه باشد که دیگر بخل نیست و تدبّر و مصلحت خواهد بود.