بهانه‌گیری و دروغ‌گویی از جمله کارهایی است که افراد بخیل برای زیر بار نرفتن و قبول نکردن وظیفه‌ای که بر عهده دارند انجام می‌دهند.

در این میان اگر کسی پیدا شود که حتی در مورادی که خرج کردن برای او واجب است مثل تأمین هزینه‌های زندگی خانواده خود کوتاهی کند و بخل بورزد باید گفت که از همه بخیل‌تر است چرا که قاعدتاً همه همّت یک‌نفر برای کسب‌وکار و دنبال روزی رفتن، فراهم کردن یک زندگی آرام و مناسب برای خانواده خود است و اگر هم در موراد دیگری پول خرج نکند باید در راستای رسیدن به همین هدف یعنی پس‌انداز برای خانواده خود باشد، ولی متأسفانه این در حالی است که وقتی بخل چشم کسی را کور کند حتی متوّجه این مسائل هم نخواهد شد.

رسول اکرم_{(صلی الله علیه واله)}
«بخیل‌ترین مردم کسی است که در ادای آنچه خداوند بر او واجب کرده بخل ورزد»₍₁₎

پاورقی
1-بحارالانوار، جلد 70، صفحه 300

رسول اکرم_{(صلی الله علیه واله)}
«بخیل کم آسایش‌ترین مردم است»₍₁₎

آرامش روحی روانی و زندگی بدون استرس و ترس، از جمله نعمت‌های مهم خداوند است که در سینه هر انسانی جای نمی‌گیرد.

انسانی که به خداواند اطمینان ندارد و دست روزی‌رسان و پر محبّت پروردگار عالم را در زندگی‌اش حس نمی‌کند و هر لحظه با بخل ورزیدن و انفاق نکردن و حتی دروغ‌گویی می‌خواهد سرمایه‌اش را حفظ کند و نگران از دست رفتن دارایی‌هایش که ممکن است از جنس مال، علم و یا حتی تجربه باشد است، چگونه می‌تواند آسایش و آرامش را تجربه کند.

بله طبق فرمایش رسول اکرم_{(صلی الله علیه واله)} بخیل کم آسایش‌ترین مردم است چرا که دایماً نگران و در استرس حفظ دارایی‌اش است.

پاورقی
1-بحارالانوار،جلد70، صفحه300

به دنیا از همه بدتر بخیل است
به نزدیک همه خوار و ذلیل است
نه خود خورد و نه کس را داد و اندوخت
چنین کس بدتر از اصحاب فیل است

بخیل کسی است که حاضر نیست در جایی که عقل، عرف و شرع تایید می‌کند که باید پول خرج کرد و باید امکانات و خدمات ارائه کرد، مسئولیت قبول کند و خدمات ارئه کند و با هر بهانه‌ای شده با دروغ و فریب از این کار فرار می‌کند.

اینکه چرا انسان بخیل می‌شود شاید یکی از دلایلش ترس از فقر و از دست رفتن آن‌چه دارد است و یا شاید حسادت و یا شاید ترسیدن از اینکه دیگران از او جلو بزنند، باشد.

در هر صورت آنچه باعث بخل می‌شود بر محور رذائل اخلاقی و کم‌عقلی خواهد چرخید و نمی‌تواند دلیلی منطقی و عاقلانه داشته باشد، چرا که اگر بخل معلول علّتی عاقلانه باشد که دیگر بخل نیست و تدبّر و مصلحت خواهد بود.

امیرالمؤمنین علی_{(علیه السلام)}
«بخل بدی‌های هر عیبی را دارد و افساری است که بخیل را به هر بدی می‌کشاند»₍₁₎

بخیل کسی است که حاضر نیست در جایی که عقل، عرف و شرع تایید می‌کند که باید پول خرج کرد و باید امکانات و خدمات ارائه کرد، مسئولیت قبول کند و خدمات ارئه کند و با هر بهانه‌ای شده با دروغ و فریب از این کار فرار می‌کند.

اینکه چرا انسان بخیل می‌شود شاید یکی از دلایلش ترس از فقر و از دست رفتن آن‌چه دارد است و یا شاید حسادت و یا شاید ترسیدن از اینکه دیگران از او جلو بزنند، باشد.

در هر صورت آنچه باعث بخل می‌شود بر محور رذائل اخلاقی و کم‌عقلی خواهد چرخید و نمی‌تواند دلیلی منطقی و عاقلانه داشته باشد، چرا که اگر بخل معلول علّتی عاقلانه باشد که دیگر بخل نیست و تدبّر و مصلحت خواهد بود.

به دنیا از همه بدتر بخیل است
به نزدیک همه خوار و ذلیل است
نه خود خورد و نه کس را داد و اندوخت
چنین کس بدتر از اصحاب فیل است

پاورقی
1-بحارالانوار،جلد70، صفحه307

امیرالمؤمنین علی_{(علیه السلام)}
«بخل بدی‌های هر عیبی را دارد و افساری است که بخیل را به هر بدی می‌کشاند»₍₁₎

کاری که علّتش، بی عقلی و انجامش با دروغ و فریب و پایانش با بی آبرویی است چه فایده‌ای دارد؛ بُخل مرضی است که عقل را از صاحبش می‌گیرد و او را به دروغ و فریب می‌اندازد و در نهایت هم آبروی صاحبش را می‌برد.

پاورقی
1-بحارالانوار،جلد70، صفحه307