صداقت و اخلاص، ریاء و خودنمایی هر دو اتفاقاتی هستند که در نیّت و قلب انسان رخ میدهند و از چشم دیگران پنهان هستند که بعد از رعایت آداب شرعی یک عبادت، ملاک قبولی و یا عدم قبولی اعمال انسان نزد پروردگار متعال میشوند.
مکن هرگز به طاعت خودنمایی
بران زین خانه نفس خودنما را
رسولاکرم(صلیاللهعلیهواله)
«إِنَّ أَخْوَفَ مَا أَخَافُ عَلَیکمُ، الشِّرْک الْأَصْغَرُ قَالُوا وَ مَا الشِّرْک الْأَصْغَرُ یا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ هُوَ الرِّیاءُ یقُولُ اللَّهُ تَعَالَی یوْمَ الْقِیامَةِ إِذَا جَازَی الْعِبَادَ بِأَعْمَالِهِمْ اذْهَبُوا إِلَی الَّذِینَ کنْتُمْ تُرَاءُونَ فِی الدُّنْیا فَانْظُرُوا هَلْ تَجِدُونَ عِنْدَهُمُ الْجَزَاء»(1)
«آن چه بیشتر از شما می ترسم، شرک کوچک است؛ گفتند: یا رسول اللَّه شرک کوچک کدام است؟ فرمودند: آن ریا می باشد، روز قیامت که خداوند بندگان را پاداش می دهد می گوید: بروید از کسانی که برای آنها کار می کردید پاداش خود را طلب کنید و ببینید آیا آن ها می توانند پاداش شما را بدهند.»
پاورقی
1-البغدادی، کتاب الأیمان، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۷۲.
دارایی و اموال انسان نمیتواند ملاک خوبی برای سنجش میزان زهد و بی رغبیتی کسی به دنیا باشد چرا که زهد یعنی تزکیه دل انسان از اغیار و ماسویاللّه که این حرکت و این اتفاق در قلب انسان رخ میدهد و از دید دیگران پنهان است.
نقل میکنند که مرحوم ملا احمد نراقی کاشانی، نویسنده کتاب اخلاقی«معراج السعادهًْ»، ساکن در کاشان بود. درویشی که کتاب معراج السعادة و بخش زهد و پارسایی آن کتاب را خوانده بود، نزد ملا احمد نراقی آمد و دید ملا احمد زندگی و دستگاه مرتبی دارد. درویش، وقتی آن همه بیا و برو و شهرت و دستگاه محقق نراقی را دید، تعجب کرد که این استاد اخلاق ، چرا خودش زاهد و پارسا نیست!
بعد از چند روز که میخواست مرخص شود، مرحوم نراقی فهمیده بود که برای آن درویش، معمایی پیش آمده است. به او گفت: کجا میخواهی بروی؟ او عرض کرد: میخواهم به کربلا بروم. محقق نراقی فرمود: من هم میآیم. او گفت: من باید چند روز صبر کنم تا مهیا شوی؟
مرحوم نراقی فرمود: همین الان حاضرم. به راه افتادند تا به قم رسیدند. در قم، محقق نراقی دید رنگ صورت درویش تغییر کرد.
از علت پرسید. او گفت: کشکولم را در کاشان جا گذاشتهام. محقق نراقی فرمود: کشکول در جای خودش هست. فعلاً برویم و بعد برمیگردیم و کشکول شما را میدهم.
درویش گفت: من بدون کشکول نمیتوانم زندگی کنم، باید برگردیم و آن را بردارم. مرحوم نراقی همانجا فرصت را به دست آورد؛ به او فهماند که زهد اسلام یعنی چه؟ زاهد آن نیست که در جامعه نباشد؛ شهرت نداشته باشد؛ یا ریاست نداشته باشد. زاهد کسی است که دلبستگی به چیزی یا به کسی جز خدا نداشته باشد و دلبستگی ولو به کشکول باشد، زاهد نیست.
دل ز دنیای شما بر کنده ام تا نپنداری اسیری خاکی ام
دعا کردن صادقانه چه در خلوت و چه در جلوت برای شخصی غائب و غیر از خودمان مانند همسرمان میتواند یکی از بهترین و منحصر به فردترین روشها و دستورالعملها برای بهبود وضع زندگی و همچنین مبارزه با صفات رذیلهای همچو خودخواهی و تکبّر باشد.
رسول اکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«لیسَ شیٌ اسرعَ اجابةً من دعاء غائبٍ لغائب»(1)
«اجابت دعایی سریعتر از اجابت دعای غائب برای غائب نیست»
پاورقی
1-کافی،جلد2،صفحه510
امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام)
اِنَّ القُرآنَ ظاهِرُهُ اَنیقٌ وَ باطِنُهُ عَمیقٌ .
ظاهر قرآن شگفت انگیز و زیبا و باطنش ژرف و عمیق است.
اصول کافی 2/599
رسول اکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«اَصدَقُ القَولِ و َاَبلَغُ المَوعِظَةِ و َاَحسَنُ القَصَصِ کِتابُ اللّه»
«راست ترین سخن، رساترین پند و زیباترین حکایت، کتاب خدا (قرآن) است»
من لایحضر الفقیه ج4 ، ص402
خوابهای معنوی امانت هستند و در بعضی موارد اسرار محسوب میشوند که اگر به گوش نااهلان و افرادی که نفس سالمی ندارند برسند، مثل برگ گلی که بازیچه دستان دیگران شده طراوت و اثرشان را در همان لحظه و یا به مرور زمان از دست خواهند داد.
رسول اکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«الرؤیا لا تُقَصُّ ، إلاّ علی مؤمنٍ خلا مِن الحَسَدِ و البَغیِ»(1)
«رؤیا را جز برای مؤمنی که از حسادت و فساد مبرّاست ، نباید بازگو کرد»
«لا تُقَصُّ الرؤیا ، إلاّ علی عالِمٍ أو ناصِحٍ»(2)
«رؤیا را جز برای شخص عالم یا خیرخواه، نباید بازگو کرد»
1-الکافی ۸/۳۳۶/۵۳۰
2-کنز العمّال : ۴۱۳۹۵
آزادی و بیبندباری و پایبند نبودن به دستورات دینی و آسمانی میتواند صحنههای جذاب و حسرت برانگیزی برای کسانی که از دور به تماشا نشستهاند رقم بزند، امّا غافل از اینکه تمام اینها لذّتها پوستهها و نمایشهایی هستند که باطن و معنایی جز افسردگی، تباهی و بیهویّتی و در نهایت کیفر و عذاب الهی را به دنبال ندارند.
امیرالمؤمنین علی(علیه السلام)
«شَتّانَ مابَیْنَ عَمَلَیْنِ : عَمَلٌ تَذْهَبُ لَذَّتُهُ وَتَبْقی تَبِعَتُهُ وَعَمَلٌ تَذْهَبُ مَؤُونَتُهُ وَیَبْقی اءَجْرُهُ»(1)
«بسیار فاصله است بین دو عمل : عملی که لذّتش از میان می رود و مسئولیت و کیفرش باقی ماند ، و عملی که سختی و رنجش از بین می رود و اجر و پاداشش جاودانه می ماند»
حکمت 121 نهجالبلاغه
هر دانشمند و هر فیلسوف و نظریه پردازی به اندازه وسع فکری و تجربهای که از زندگی داشت دنیا را دید و برای سبک زندگی انسانها ایدهپردازی کرد، امّا وقتی حرف از دین و تعالیم انبیاء الهی میزنیم موضوع فرق میکند و در واقع ما در حال گفتگو از تعالیمی هستیم که توسط خالق بشریّت که احاطه کامل به مخلوق خود یعنی انسان دارد، برای انسان فرستاده شده است.
«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدی لِلَّتی هِیَ أَقْوَم»(1)
«همانا این قرآن خلق را به راستترین و استوارترین طریقه هدایت میکند»
پاورقی
1-سوره مبارکه اسراءآیه9
تفکّر و ماحصل عمر هیچ دانشمند، هیچ فیلسوف و متفکّر و حتّی هیچ دینی از ادیان ابراهیمی در کمال و جامعیّت به پایداری، قوام و جامعیّت تفکّر و طریقت ارائه شده در قرآن کریم نیست و خود پروردگار هم در آیه 9 سوره مبارکه اسراء پرده از این حقیقت برمیدارد
«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدی لِلَّتی هِیَ أَقْوَم»(1)
«همانا این قرآن خلق را به راستترین و استوارترین طریقه هدایت میکند»
پاورقی
1-سوره مبارکه اسراءآیه9
فقط کافیست نگاهمان را به قرآن تغییر دهیم و به عنوان یک کتاب زندگی سراغ قرآن برویم تا ببینیم که خط به خط آیات قرآن از نصیحتها، پندها و داستانهای قرآنی به انسان میآموزد که چگونه فکر کند، چگونه ببیند، چگونه بشنود و در نهایت چگونه خدا را پیدا کند و چگونه به تکامل انسانی خویش برسد.
«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدی لِلَّتی هِیَ أَقْوَم»(1)
«همانا این قرآن خلق را به راستترین و استوارترین طریقه هدایت میکند»
پاورقی
1-سوره مبارکه اسراءآیه9
بهترین شیوه، بهترین اخلاق، بهترین تحلیل و حتّی کاملترین و استوارترین سبک و طریقه زندگی و سیاستگذاری تنها و تنها در سینه کسانی جای دارد که تسلّط و بهره معنوی آنان از قرآن بیشتر و کاملتر از بقیه باشد.
«إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدی لِلَّتی هِیَ أَقْوَم»(1)
«همانا این قرآن خلق را به راستترین و استوارترین طریقه هدایت میکند»
پاورقی
1-سوره مبارکه اسراءآیه9
«مَثَلُ الَّذِینَ یُنفِقُونَ اءَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ اءَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِی کُلِّ سُنبُلَةٍ مِّاْ ئَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ یُضَعِفُ لِمَن یَشَآءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ»(1)
«حکایت آنان که اموال خویش را در راه خدا انفاق میکنند حکایت دانهای است که هفت خوشه رویانیده که در هر خوشه صد دانه باشد، و خدا برای هر که بخواهد، دو برابر هم میکند، که خدا وسعت بخش و دانا است»
وقتی پای دستگیری و کمک به همنوعان و دوستانمان در میان است، وسوسه و ترساندن از فقر هم کاری است که شیطان با ما شروع میکند و این در حالی است که خداوندی که وسعت دهنده روزی بندگانش است، از قبل و در همه زمانها به کسانی که قلبشان را به صداقت و دستشان را به انفاق آراسته کنند، وعده وسعت و برکّتی در زندگیشان به همانند رشد دانههای گندم داده است.
ببخش مال و مترس از کمی که هر چه دهی
جـزای آن بـه یـکـی، ده ز دادگــر یــابـی
پاورقی
1-سوره مبارکه بقره آیه261
امیرالمؤمنینعلی(علیهالسلام)
«عَلَیْکَ بِإخوانِ الصِّدْقِ فَأَکْثِرْمِنِ اکْتِسابِهِمْ فَإِنَّهُمْ عُدَّةٌ عِنْدَالرَّخاءِ وَ جُنَّةٌ عِنْــدَالْبَــلاءِ»(1)
«برتو باد که ملازم راستگویان باشی و در بهرهگیری از ایشان تلاش بیشتر کن، زیرا آنان در روزگار خوشی پشتوانه تو و به هنگام گرفتاری سپر تو هستند»
دوست و داشتن یک همراه که شنونده دردها و غمهای ما باشد و یا در خوشیها و موفقیتها در کنار ما باشد نعمتی است که ارزشش را نداند مگر کسی که آنرا داشته و الان از دستتش داده است.
یکی از مهمترین نکاتی که در روایات در باب دوستی و دوستیابی وارد شده است در اهمیّت وجود صداقت و پیدا کردن دوستان صادق و راست گفتار است؛ امّا در بسیاری از موارد ما خودمان را فراموش میکنیم و حتّی فراموش میکنیم که از خودمان بپرسیم که آیا اگر قرار باشد کسی به دنبال دوستی صادق و راست گفتار بگردد، ما را انتخاب خواهد کرد.
پاورقی
1-سفینةالنجاح
گاهی بعضی از خانم ها برای به کرسی نشاندن خواسته هایشان به گریه متوسل می شوند،که در این صورت ممکن است در برخی موارد گریه ،چاره ساز باشد ،اما این ترفند کاملا موقتی است و بعد از مدتی نتیجه عکس خواهد داشت و اوضاع را بدتر می کند .
خانم ها بدانند
گریه سلاح مناسبی برای جلب توجه و بدست آوردن قلب مردان نیست،بلکه پس از مدتی به نوعی باعث نفرت و انزجار در مردان خواهد شد.
آثار گریه های گاه و بی گاه
مردان این گریه ها را نوعی شکست در اقتدارشان تلقی می کنند و این شکست را با رفتارهایی نظیر،تحقیر همسرشان و گاهی سرکوب آنها و حمله لفظی نشان می دهند،به آنها بی اعتنایی می کنند و سریعاً مکان را ترک می کنند،پس باید بدانید گریه کردن همیشه جواب نمی دهد.
گریه صحیح
گاهی خانم ها با گریه میخواهند به همسرشان بفهمانند که من شکسته ام و به حمایتت نیاز دارم
در این صورت ،در میان گریه هاتان به همسرتان بگویید که مأمن و مأوایتان اوست،و جز او کسی را ندارید که تکیه گاهتان باشد،اینجا مرد خود را مقتدر می بیند و برای تامین شما هر کاری می کند ،کافیست خود را قدرتمند در نزد شما حس کند.
اگر زنان بتوانند از ظرافت های زنانه ای که خدا در وجودشان نهاده به درستی استفاده کنند،به راحتی می توانند بر قلب همسرانشان حاکم شوند ،بدون اینکه به سلاح های ناکارآمدی متوسل شوند.
نمی دانم چرا آدم ها با هم حرف نمی زنند؟چرا در زمان ناراحتی سکوت می کنند و قهر را بر حرف ترجیح می دهند!
باورداشته باشید ،تمام مشکلات و سوء تفاهم ها از همین حرف نزدن ها و استفاده نادرست و نابجا از کلمات شروع می شود.قدرت کلمات را نادیده نگیرید،گاه با چند جمله ی زیبا و احساسی می توانید تمام موانع و فواصل میانتان را از بین ببرید،فقط کافی است جادوی کلمات را باور داشته باشید.
آنچه از دل برآید ،لاجرم بر دل نشیند
حرفی که با باور درونی به شنونده زده می شود ،قطعاً برای او قابل باورتر است و تاثیرگذاری بیشتری دارد.
قدردانی با زیبا ترین جملات،افتخار کردن به یکدیگر،تعریف و تمجید،ابراز علاقه و احترام به شخصیت هم،اگر با اعتقاد بیان شود ،قطعا در دل و جان شنونده از جایگاه خوبی برخوردار می شود.
کلمات ویرانگر
انتخاب درست کلمات در بیان حرف هایتان بسیار اهمیت دارد،گاهی یک جمله ،حتی یک کلمه برای ویرانی یک رابطه کافی است.ویرانی بعضی از جملات به اندازه ای است که تمام پل های پشت سرتان را خراب می کند و راهی برای جبران باقی نمی گذارد.
خوشبختی تصادفی نیست ،ساختنی است
برای ساختن یک زندگی خوب کافی است دقت و ظرافت بیشتری نسبت به اطرافیانتان و احساساتشان به خرج دهید.
امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند:
زیبا سخن بگویید ،تا پاسخ زیبا بشنوید (1)
یاد بگیریم اگر میخواهیم سخن زیبا بشنویم ،ابتدا خودمان در حرف زدن هایمان تجدید نظر کنیم.زن و شوهری که از هم صحبتی هم لذت می برند،هرگز به بن بست نمی رسند.
باور داشته باشید هیچ چیزی به اندازه ی سخن زیبا ،روی دل و جان و فکر شنونده تاثیر گذار نخواهد بود.
پاورقی
1-غررالحکم ح 2569
به این فکر کردید که چرا میخواهید همسرتان را تغییر دهید؟او تغییر کند تا شما خوب جلوه کنید؟او تغییر کند تا نزد خدا محبوب شود؟او تغییر کند تا روابطش در اجتماع بهتر شود؟
برای چه تغییر کند؟قبل از اینکه فکر تغییر همسرتان را داشته باشید و آن را دغدغه ی خود قرار دهید به این بیندیشید که برای چه میخواهید اورا تغییر دهید؟
اگر نتوانید سوال خودتان را پاسخ گو باشید ،پس قطعا دغدغه ی منصفانه ای ندارید.
این تفکر، که من می توانم همسرم را تغییر دهم ،اشتباه است.تغییر کردن امری درونی است و به انگیزه ی درونی نیاز دارد ،این را بپذیرید که نمی توانید کسی را از بیرون مجبور به تغییر کنید.
خانه های قدیمی را دیده اید، ترمیم این خانه ها گاهی برابر می شود با نابودیشان،انسان ها مثل همین خانه های قدیمی اند ،فکر تغییر را از سرتان بیرون بیندازید.
چرا فکر میکنید این وظیفه ی شماست که عیوب دیگران را رفع کنید؟
جارو جنجال به راه بیندازید ،دعوا کنید،تهمت بزنید ،گرو کشی کنید ،که به چه چیزی برسید؟
بیایید پیش از هر اقدامی ،ابتدا بیندیشید،آیا این کارها ارزش این را دارد که زندگیتان را به خاطرش به خطر بیندازید؟
لازم است رفتار همسرتان را به هر قیمتی تغییر دهید؟حتی به قیمت زندگیتان!
بیایید به خودتان و زندگیتان رحم کنید،اگر میخواهید زندگی توأم با آرامش داشته باشید درصدد تغییر کسی بر نیایید
همسرتان را آنگونه که هست بخواهید، و برای داشتن یک زندگی شاد و سالم ،تلاش کنید رفتارها و عادات همسرتان را بشناسید،بپذیرید،مدیریت کنید.
یادتان باشد همین فردی که امروز، ویژگی های اخلاقی او مورد اکراه شما هست ،همان خواستنی دیروز شماست.
زندگی مشترک ارزش این را دارد، که گاهی عیوب یکدیگر را ندیده بگیریم و بجای آن به تقویت نقاط مثبت
یکدیگر بپردازیم.
انتظار فرج نمیتواند به معنی کاری نکردن و منتظر بودن برای ظهور امام زمان(عج) باشد؛ اینکه دزدان دزدی کنند و فاسدان فساد کنند و دشمنان دین بر علیه دین تبلیغ کنند و ما هم به بهانه انتظار فرج کاری نکنیم دور از عقلانیّت است، مثال انتظار فرج مثال امتحانی است که صادقانه برای قبولی در آن باید زحمت و رنج کشید و سپس انتظار قبولی و فرجی از سوی پروردگار متعال داشت.
رسولاکرم(صلیاللّهعلیهوآله)
«أفضلُ أعمالِ اُمّتی انتظارُ فَرَجِ اللّه ِعزّوجلّ»(1)
«برترین کارهاى امّت من ، انتظار فرج از خداوند عزّوجلّ است»
پاورقی
کمال الدّین ، ص 644
رسولاکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«الْکَمالُ حُسْنُ الْفِعالِ بِالصِّدْقِ»(1)
«کمال، به انجام کارهای نیک توأم با صدق»
صداقت و اعتقادی که انسان را به خدا وصل کند شرط کمال هر عمل نیک و شرط انسانیّت هر انسانی است.
تنها چیزی که انسانیّت انسان را رقم میزند و گوهر انسانی انسان را به ظهور میرساند، خروج او از اوهام و خیالات و اتصالش به پروردگار متعال است.
کمال برای انسان وقتی رقم میخورد که رفتار و کردارش برخواسته از تعالیم دینی، صادقانه و برای جلب رضایت الهی باشد، اگر این صداقت و عقیده را از انسان بگیریم، مجموعه رفتار و کردار انسان و حتی قانونگذاری و سیاستگذاری او هم از جهت اینکه مبادی خیالی و وهمی دارند، سطحی، مبهم و شکننده خواهد بود.
اعتقاد و باور به تعالیم انبیاءالهی و هماهنگ کردن صادقانه افعال و کردارمان چه در عرصه زندگی فردی و چه درعرصه زندگی سیاسی و اجتماعی با آموزههای دینی و آسمانی، نه تنها برطرف کننده هر مشکل و باز کننده هر در بستهای خواهد بود، بلکه کمالآفرین و راهنمای هر انسان و یا کشوری به سوی تمدّن وکمال پیشرویش خواهد بود
پاورقی
1-کنــزالعمال، 6853
کمال قانون در جامعیت آن است و این اتفاق برای قانون وقتی رقم میخورد که قلم قانونگذار صادقانه و با الهام از یک منبع آگاه به تمامی ابعاد خقلت انسان(1) که آن دین است، بر روی کاغذ جاری شده باشد؛ اگر این صداقت و عقیده را از قانونگذار بگیریم، مجموعه قانونگذاری و سیاستگذاری از جهت اینکه مبادی وهمی و خیالی دارند، سطحی، مبهم و شکننده خواهند بود.
پاورقی
1-امام صادق(علیهلسلام)
«اِنَّ اللّهَ اَنْزَلَ فِی الْقُرْآنِ تِبْیَانَ کُلِّ شَیءٍ حَتَّی وَاللهِ مَا تَرَکَ اللهُ شَیْئا یَحْتَاجُ اْلْعِبَادُ اِلَیْهِ اِلا بَیَّنَهُ لِلْنَّاسِ حَتَّی لا یَسْتَطِیعَ عَبْدٌ یَقُولَ لَوْ کَانَ هَذَا نُزِّلَ فِیْ اْلْقُرْآنِ اِلا وَ قَدْ اَنْزَلَ اللهُ فِیه»
«همانا خداوند تبارک وتعالی قرآن را بیانگر هر چیزی قرار داده است حتی به خدا سوگند که رها نکرده چیزی را که بندگان خدا به آن احتیاج داشته باشند، تا آن جا که کسی نمیتواند بگوید: ای کاش خداوند آن را در قرآن بیان میکرده و نکرده است»
نور الثقلین، ج ۳، حدیث ۱۷۴
رسولاکرم(صلیاللّهعلیهواله)
«اَلْجَمالُ صَوابُ الْقَوْلِ بِالْحَقِّ»(1)
«جمال، به سخن حق گفتن است»
وقتی فریب و دروغ در بین مردمی ارزش شد و مردم در عین حالی که به زشت بودن این کار اعتراف میکنند، ولی باز خودشان را ناتوانتر از آن میبینند که بتوانند سالم زندگی کنند، آنگاه طبق روایات هر کس که زندگی با صداقت و سالم را انتخاب کند همانند ستارهای که در وسط آسمان تاریک برای اهل زمین خود نمایی میکند برای اهل آسمان خودنمایی خواهد کرد و صحنههای زیبایی از انسانیّت را برای آسمانیان رقم خواهد زد.
پاورقی
1-کنــزالعمال، 6853