حیات جناب ابراهیم علیه السلام  به عنوان طالب  و مجاهدی صادق بسیار شگفت انگیز است ، به نحوی که تمام جریانات و اتفاقات زندگی او امتحان بوده و ایشان در همه آنها سالکی مجاهد  و صادق بوده اند ، خدای متعال ایشان را بسیار می دواند اما او همچنان با صدق در مسیر طلب باقی می ماند و نمی برد ، این یعنی حرکت به سوی خدا !!

اولین مرحله سلوک ایشان آن زمانی است که با تماثیل و عکس هایی که مردمان آن زمان به عنوان خدا آنها را می پرستیدند می فرماید : 

 ﴿ما هذِهِ اَلتَّماثِیلُ اَلَّتِی أَنْتُمْ لَها عاکِفُونَ﴾ [1] این مجسمه‌های بی‌روح چیست که شما همواره آنها را پرستش می‌کنید؟!

اول با تماثیل و خدایان دروغی اهل باطل در می افتد و از همه آنها بیزاری می جوید . 

 سالک  نیز باید  هر تمثالی که در دلش جلوه می کند را دور بریزد ، همه مثال ها باطل اند و سالک باید از آنها گذر کند ، تا توجه به آن تماثیل وجود دارد انسان نمی تواند به مقام عبودیت و بندگی خدا برسد و لذا  نمی تواند توحید را پیدا کند ،

و اما دومین مرحله سلوک ابراهیم علیه السلام  بعد از این که از تماثیل گذر می کند و می بیند که برخی از روی جهل اشیائی را که صلاحیت الویت رندارند را به عنوان اله و معبود انتخاب کرده اند می گوید :

 ﴿لا أُحِبُّ اَلْآفِلِینَ﴾[2] غروب‌کنندگان را دوست ندارم!   سر می دهد

لذا هر چه که غروب کننده و فانی شونده است نمی تواند محبوب سالک باشد  ، ما که در راه هستیم باید به حقیقتی دل ببندیم که وجود و ملک و سلطنتش همیشه پایدار و «لایزول» و «لا زوال له» باشد

باید به خدا دل ببندیم چرا که

دائـمـا او پادشـاه مـطلق است               در کمال عزّ خود مستقرغ است

[3]

ابراهیم علیه السلام  وقتی این مراحل را گذرانده و عقبه ها عبور می کند به حق رسیده و می گوید :

 ﴿إِنِّی وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ اَلسَّماواتِ وَ اَلْأَرْضَ حَنِیفاً وَ ما أَنَا مِنَ اَلْمُشْرِکِینَ﴾[4]من روی خود را به سوی کسی کردم که آسمانها و زمین را آفریده؛ من در ایمان خود خالصم؛ و از مشرکان نیستم!

و از آن جا که راه توحید امتحانات زیادی دارد لذا برای حضرت ابراهیم علیه السلام امتحانات و عقبه های دیگری پیش می آید

باید حواسمان باشد که اگر بخواهیم به سوی خدا برویم این ابتلائات و گرفتاری و امتحانات برای ما نیز خواهد بود . پس :

خلیل آسا برو حق را طلب کن      تا نماندت همه اشیاء کما هی

────────────────────────────

[1]  (سوره أنبیاء، آیه 52)

[2] (سوره أنعام‏، آیه 76)

[3] (دیوان عطار -منطق‌الطیر -آغازکتاب- مجمع مرغان)

[4]  (سوره أنعام‏، آیه 79)