پایه دین‌داری و عمل به وظایف دینی اعم از واجبات و مستحبات بر اساس نظم و انظباط و حرکت خورشید و ماه تنظیم شده است.
مثلاً ساعت مشخص برای خواندن نمازهای واجب روزانه، روز مشخص برای انجام بعضی از اعمال عبادی مثل نماز جمعه و یا ماه مشخص برای گرفتن روزه واجب یعنی ماه رمضان و همینطور ساعت، روز و ماه‌های مشخص دیگر برای انجام خیلی از دیگر اعمال و عبادت‌های واجب و مستحبی که همه و همه نشان‌گر نظم و نظام حاکم و هدفمندی است که در این امور در جریان می‌باشد.
امّا نکته قابل توجّه این است که هر انسانی برای اینکه بتواند به وظایف دینی و حتّی اجتماعی خود خوب عمل کند و موفق باشد باید خود را با این نظم و انظباط حاکم تطبیق دهد و شب و روزش، خواب و بیداریش را با ماه و خورشید تنظیم کنم.
یکی از اصلی‌ترین ضربه‌های که زندگی مدرنیته و دنیای غول پیکر رسانه بر انسانیّت انسان وارد کرد، گرفتن نظم و انظباط انسان و خارج کردن مطابقت خواب و بیداری انسان با حرکت خورشید و ماه بود، به طوری که بیداری انسان را به مثال زندگی سگانی که در شب ولگردی می‌کنند، به شب کشاند و خواب او را به مثال خفاشانی که در روز خوابند به روز کشاند.
امام باقر (ع)
«خواب در ابتدای روز مایه نادانی و کودنی و خواب قیلوله نعمت و خواب پس از عصر مایه حماقت و ابلهی و خواب میان مغرب و عشاء مایه محرومیت از روزی است»(1)
پاورقی
1-الفقیه، ج1، ص502
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«مَن حاسَبَ نفسَهُ وَقَفَ علی عُیُوبِهِ»(1)
«هر کس به حساب نفس خود رسیدگی کند به عیب‌هایش آگاه شود»
تربیت نفس و خودسازی اتفاقی نیست که به صورت تصادفی رقم بخورد.
شلوغی زندگی دنیا و معاشرت با افرادی که خودشان را فراموش کرده‌اند و غرق در دنیا و رذائل نفسانی شده‌اند هر کدام پرتگاهایی هستند که می‌توانند ما را بیشتر از قبل از خودمان غافل و به دره غفلت و نسیان بیاندازند.
در این شلوغی و در این هیاهوی دنیا همواره باید مراقب بود و نگهبان سرمایه معنوی خود بود و نگذاشت رنگ دنیا و رنگ غفلت در قلب ما نفوذ کند و خودش را در گوشه و کناره‌های قلب ما پنهان کند.
مراقبه و محاسبه و استغفار هر کدام نسخه‌هایی هستند شفا بخش برای زدودن امراض آشکار و غیر آشکار انسان چه آن امراضی که از آن خبر داریم و چه آن امراضی که از آن بی خبریم و همانند علف‌های هرز در گوشه و کناره‌های قلبمان در حال رشد و نمو هستند.
پاورقی
1-عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص435
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«آفهُ العُلَماءِ حُبُّ الرِّئاسهِ»(1)
«آفت عالمان حبّ ریاست است»
هر نعمتی آفتی دارد و هر توانایی و امتیازی می‌تواند غفلت آفرین باشد و انسان را به حالت مستی و غرور بیاندازد.
علم و معرفت هم در آن هنگام که قلب صاحبش را برای حکمفرمایی و ریاست به تکاپو بیاندازد در مرحله اول نشانی از علم و معرفت ناقص صاحب معرفت است و در مرحله بعد آتشی است که به جان صاحب معرفت خواهد افتاد و همان اندک علم و معرفت صاحبش را با دود هوا هوس مبهم و ناخالص خواهد کرد.
مراقبه و محاسبه و استغفار هر کدام نسخه‌هایی هستند شفا بخش برای زدودن امراض آشکار و غیرآشکار انسان چه آن امراضی که از آن خبر داریم و چه آن امراضی که از آن بی خبریم و همانند علف‌های هرز در گوشه و کناره‌های قلبمان در حال رشد و نمو هستند.
پاورقی
1-میزان الحکمه،ج1
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«المُستَبِدُّ مُتَهَوِّرٌ فِی الخَطَاَءوَالغَلَطِ»(1)
«خودرأی، در خطا و اشتباه فرو می‌افتد»
خودرأیی و توّهم باسواد بودن و زیاد فهمیدن خصوصیتی است که در موارد بسیاری صاحبش را از شنیدن و یا بها دادن به نظرات و تجربیات دیگران باز میدارد و وقتی کسی نظرات و تجربیات دیگران را نشنید، اگر در تصمیمش به خطا رفت و اشتباه کرد نباید کسی را جز خودش سرزنش کند.
آشنایی با نگاه‌ها و تحلیل‌های مختلف، ذهن ما را به افق‌های جدیدی از زوایای مختلف یک موضوع باز خواهد کرد.
وقتی ما نظرات و تحلیل‌های مختلف را شنیدیم و با در نظر گرفتن آنها تصمیم گرفتیم و جلو رفتیم، دیگر بعد از عملی کردن تصمیمان حتی اگر نتیجه مورد نظر را هم نگرفتیم باز ناراحت نخواهیم شد، چرا که مید‌انیم بهترین راهی را که وجود داشت را شناسایی و طی کرده‌ایم.
پاورقی
1-عیون‌الحکم‌و‌المواعظ،ص64
قطرات اشکی که به شوق خدا و از درد گناه چشمان آدم را خیس می‌کند و بر روی گونه‌های او می‌چکد، همانند باران بهاری که خاک سرد زمستان را زنده می‌کند، به قلب سرد و تاریک انسان حیات خواهد بخشید و شروعی برای رویش گل‌های بندگی خواهد شد.
امام صادق(علیه‌السلام)
«طَلَبْتُ نُورَ الْقَلْبِ فَوَجَدْتُهُ فِی التَّفَکُّرِ وَ الْبُکَاءِ»
«روشنایى دل را جوییدم و آن را در اندیشیدن و گریستن یافتم»
پاورقی
1-مستدرک الوسائل ج 12
تنها راهی که می‌تواند ما را از تقلید و پیروی کورکورانه ازعادت‌ها، سنّت‌ها و حتّی شایعات در جامعه نجات دهد و نسبت به انجام و ترتیب اثر دادن به سنّت‌های خوب و درست مصمم‌تر کند، بیدار کردن قوه تحلیل و تفکّر در وجودمان است
یکی از جالب‌ترین خصلت منافقان واهل تزویر این است که آنها را می‌توانی درحالی ببینی که مؤمن‌ترین مؤمنان هستند و همچنین می‌توانی در حالی ببینی که کافرترین کافران هستند؛ همه چیز بستگی دارد به اینکه تحلیل آنها از وضعیت چگونه باشد و قدرت کدام جبهه غلبه داشته باشد و یا در حال غلبه پیدا کردن باشد.
امیرالمؤمنین‌علی(علیه‌السلام)
«اَلمنافقُ مَکورٌ مُضِرٌّ مُرتابٌ»
آدم منافق فردی است مکّار، حیله‌گر، زیان‌رسان و همیشه محل شک و اتّهام است.
فهرست‌غرر، ص ٣٩٤
چه دروغ‌ها و نیرنگ‌هایی که زندگی دنیا را آباد می‌کند ولی حال معنوی و زندگی آخرت انسان را ویران و چه صداقت‌ها و راستی‌هایی که زندگی دنیا را با مشکلاتی روبرو می‌کند ولی نه تنها زندگی آخرت را آباد بلکه گشایش‌ها و عنایت‌های مخصوصی هم از طرف پروردگار در همین دنیا به همراه دارد.
رسول اکرم(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌اله)
«تَحَرُّوا الصِّدْقَ وَ إِنْ رَأَیْتُمْ فیهِ الْهَلَکَةِ فَإِنَّ فیهِ النَّجاةَ، تَجَنَّبُوا الْکِذْبِ وَ إِنْ رَأَیْتُمْ فیهِ النَّجاةَ فَإِنَّ فیهِ الْهَلَکَةَ»(1)
«راستی را پیشه کنید و راستگو باشید اگر چه در آن نابودی ببینید زیرا نجات و رستگاری در راستی است، از دروغ و ناراستی به دور باشید اگر چه در آن رستگاری ببینید زیرا هلاک و نابودی در ناراستی است»
پاورقی
1-آثارالصادقین، 10/492
امام پیشرو و قافله‌سالار کاروانی است که مقصدش توحید و بندگی خداست و مسیرش از روی هوس هوس‌رانان، نفاق‌منافقان و قدرت طلبی قدرت‌طلبان و مستکبران می‌گذرد؛ پس کسی که خودش را مسافر این قافله می‌داند تا دشمنی هوس‌ران و مستکبر داشته باشد رنگ عافیت و آسایش به خود نخواهد دید
امکانات و وسایل مدرن، از یک طرف رفاه می آورد،
اما طرف دیگر آن، کم شدن اراده و زیاد شدن #تنبلی است.
مراقب باشید.
در حدیث شریفی از امام باقر علیه السلام در مورد اثر تنبلی بر زندگی اینگونه آمده: تنبلى به دین و دنیا زیان مىزند.(1)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1: بحار الأنوار: ج78/ ص180
کم شدن مقداری از شور و حرارت #عشق با پایان دوران #نامزدی، طبیعی است.
این شور و حرارت با شروع زندگی به شیرینی تبدیل می شود. زیرا انسان به صورت طبیعی در مقابل تکرار پدیده ها، هرچند بسیار جذاب باشند، دچار روزمرگی می شود. اما با رعایت اصول همسرداری، زوجین می توانند یک زندگی شیرین و پر مهر بسازند.
معمولا #تند_خویی ، با تندی پاسخ داده می شود .
پس تند نباشیم تا با ما #تند نباشند .
از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمودند «کَمَا تَدِینُ تُدَان»(1)یعنی با هر دستی بدهی از همان دست می گیری.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(1):کافی ؛ ج2 ؛ ص138
در #مشورت گرفتن از دیگران، برای حل #مشکلات_زندگی،
به #تبحر و #دلسوزی طرف مقابل دقت کنید.
مشورت کردن با انسان های نابلد یا بی احساس
می تواند کلاف مشکلات را پیچیده تر کند.
درحدیث شریفی از پیامبر خدا صلى الله علیه و آله آمده :« مُشاوَرَةُ العاقِلِ الناصِحِ رُشدٌ ویُمنٌ وتَوفیقٌ مِنَ اللَّهِ»(1) مشورت کردن با خردمندِ دلسوز، مایه هدایت و میمنت است.
1: المحاسن: 2/ 438
در نقد انصاف را رعایت کنید
گاهی ما آنقدر از طرف مقابل عصبانی هستیم که یادمان می رود
او امتیازاتی هم دارد یا اشتباه او، آنقدرها هم بزرگ نبوده
ولی جوری با او صحبت می کنیم، گویا او بی فایده ترین موجود کره زمین است.
امام علی علیه السلام در حدیثی زیبا درباره انصاف فرموده اند : «الإنصافُ یُؤلِّفُ القُلوبَ»(1) یعنی انصاف قلب ها را به هم پیوند می دهد و به عبارت دیگر مایه محبت و دوستی است .
#همسرداری
1 : غرر الحکم: 1130
چرا مشاوره ؟
شکی نیست که زندگی مشترک دست اندازهایی دارد که باید برای عبور از آنها از دیگران کمک و مشورت گرفت. نیاز انسان به مشاوره آنقدر زیاد است که امام علی علیه السلام در مورد آن فرموده اند:
« لا یَستَغنِی العاقِلُ عَنِ المُشاوَرَةِ.»1« انسان عاقل هیچ گاه از مشورت با دیگران بی نیاز نمی شود »
یعنی عقل انسان حکم می کند مشورت کند. همچنین در کلام دیگری از ایشان آمده:
« لا ظَهِیرَ کالمُشاوَرَة»2 یعنی «هیچ پشتیبانی مثل مشورت نیست »
اما دلیل اینکه عقل به مشورت دستور می دهد و هیچ پشتیبانی مثل مشاوره نیست این است که مشورت انسان را از سقوط و دچار شدن به بسیاری از مشکلات حفظ می کند چنانچه در کلامی از امیر المومنین علیه السلام آمده : «المُستَشِیرُ مُتَحَصِّنٌ مِنَ السَّقَطِ. »3 «کسی که مشورت کند از سقوط در امان است . »
اما چرا برای حل مشکلات و معضلات زندگی اینقدر به مشورت توصیه شده ؟ برای یافتن پاسخ کافی است به این روایت از امام علی علیه السلام توجه کنید :
«إنّما حُضَّ على المُشاوَرَةِ لأنّ رَأیَ المُشیرِ صِرْفٌ، ورَأیَ المُستَشِیرِ مَشُوبٌ بالهَوى »4« به مشورت تاکید و توصیه شده زیرا نگاه مشاور به خالی از گرایش و انگیزه است و نظر مشورت گیرنده همراه با گرایش و میل هایی است».
در توضیح این روایت به این مثال توجه کنید : خانم خانه مدتی است تفریح ندارد و در اثر روزمرگی دچار بدخلقی شده و بهانه گیری می کند ولی خودش فکر می کند چون مدتی قبل درخواست خرید طلا داشته، ولی به علت کمبود پول، موفق به خرید، نشده اند الان حالش گرفته شده؛ البته خانم قصه ما علاقه زیادی به طلا دارد. زن و مرد با این نظر، به مشاور مراجعه می کنند و زن سعی می کند مشکل را به نخریدن طلا ربط دهد چون خودش آن را دوست داشته و موفق به خرید آن نشده، در اینجا مشاور چون همان حالت زن به طلا را ندارد و همه جانبه به مسئله نگاه می کند می تواند تشخیص دهد بد خلقی زن، بیشتر به نداشتن تفریح و مشغله مفید، مربوط است و نخریدن طلا یک بهانه کوچک، برای دامن زدن به مشکل است .
_______________________________________________________________
:1غرر الحکم: 10693
2: نهج البلاغه: حکمت 54
3: غرر الحکم: 1207
:4 غرر الحکم: 3908
ذکر "استغفرالله ربّی واتوب الیه" که چهار اسم شریف "غفّار"،"اللّه"،"ربّ" و"توّاب" در آن در جریان است، بدون شک در صورت داشتن صداقت و همراهی دل آدمی همانند آتشی که بر جان فولاد‌های سنگین می‌افتد و آنها را همچون مایع ذوب می‌کند، بر جان و قلب انسان خواهد نشست و آنها را از کدورت‌ها و آثار به جا مانده از هر تاریکی خواهد شست.
«وَ إِذَا قِیلَ لَهُمْ لَا تُفْسِدُواْ فىِ الْأَرْضِ قَالُواْ إِنَّمَا نحَنُ مُصْلِحُون»(1)
«چون به آنان گفته شود که در زمین فساد مکنید، می‌گویند: ما مصلحانیم»
مبارزه با نفاق و تزویر و فاش کردن دست آنان برای مردم یک کشور از جمله سخت‌ترین کارهاست، چرا که پدیده نفاق و تزویر مثل آفتاب‌پرستی می‌ماند که هر لحظه برای تغییر و تحوّل و جابجایی رنگ خود از ظالم به مظلوم و از مظلوم به ظالم آمادگی دارد و حتّی اگر لازم باشد برای اینکه دستشان رو نشود و مظلوم نمایی کنند خودزنی هم خواهند کرد.
پاورقی
1-سوره مبارکه بقره آیه11
«مَثَلُهُمْ کَمَثَلِ الَّذِی اسْتَوْقَدَ نَارًا فَلَمَّآ اءَضَآءَتْ مَا حَوْلَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَکَهُمْ فِی ظُلُمَتٍ لا یُبْصِرُونَ»(1)
حکایت آنها چون سرگذشت کسی است که آتشی بیفروخت تا پیش پایش روشن شود همین که اطرافش را روشن کرد خدا نورشان بگرفت و در ظلمتهایی رهاشان کرد که دیدن نتوانند
منافقان و اهل تزویر مؤمنان را افرادی ساده‌لوح و خود را افرادی زرنگ و باهوش می‌دانند و طوری با مؤمنان و دشمنان آنان معاشرت می‌کنند که بتوانند از منافع و امتیازات هر دو طرف حق و باطل بهره‌مند شوند، ولی پروردگار متعال در آیه هفدهم سوره مبارکه بقره به آنان اینچنین پیامی داده است که شما را در نهایت با بستن درها و از کار انداختن اسبابی که به آن امید بسته‌اید حیرت‌زده و با قرار دادن در تاریکی، گیج و سرگردان خواهم کرد
پاورقی
1-سوره مبارکه بقره آیه17
«مَثَلُهُمْ کَمَثَلِ الَّذِی اسْتَوْقَدَ نَارًا فَلَمَّآ اءَضَآءَتْ مَا حَوْلَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَکَهُمْ فِی ظُلُمَتٍ لا یُبْصِرُونَ»(1)
حکایت آنها چون سرگذشت کسى است که آتشى بیفروخت تا پیش پایش روشن شود همین که اطرافش را روشن کرد خدا نورشان بگرفت و در ظلمتهایى رهاشان کرد که دیدن نتوانند
پروردگار متعال در قرآن کریم مَثل حیرت زدگی و سرگردانی در بیابانی تاریک را محصول تلاش کسانی بیان کرده است که با نفاق و تزویر دنبال پیاده کردن سیاست‌های هوس‌آلود و خائنانه خود هستند و دلیل این تشبیه این است که تنها سیاستی که با فطرت انسان و زندگی اجتماعی او هماهنگی دارد، سیاست برمبنای آموزه‌های دینی و وحیانی است و هر طریقتی غیر از این دیر یا زود به بن‌بست و سرگردانی خواهد رسید.
پاورقی
1-سوره مبارکه بقره آیه 17
صداقت و هماهنگی اعمال و رفتار انسان با ندای فطرتش، آغاز زنده شدن قلب انسان به آب حیات و شروعی برای معرفت آیات گیتی است
«قَالَ اللَّهُ هَاذَا یَوْمُ یَنفَعُ الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ لهَمْ جَنَّاتٌ تجَرِی مِن تحَتِهَا الْأَنْهَار»(1)
« این روزی است که راستگویى راستگویان سود دهد.از آن آنهاست بهشتهایی که در آن نهرها جاری است»
نکته‌ای از آیه
بهترین سرمایه انسان صداقت و راستی و بی‌تفاوت نبودن به ندای فطرت است؛ چرا که اگر فطرت انسان و ندای درونی انسان در تشخیص خیر از شرّ نبود، راهی به سوی کمالات انسانی هم نبود.
پاورقی
1-سوره مبارکه مائده آیه 119
«لِیَسْئَلَ الصّادِقینَ عَنْ صِدْقِهِمْ»(1)
«تا راستگویان را از صدقشان بپرسد»
نکته‌ای از آیه
آنچه که در قیامت جلوه می‌کند حقایق باطنی و معارف فطری موجود در خلقت انسان از خوبی‌ها و بدی‌ها است و آنچه که درباره‌اش باید پاسخگو باشیم، هماهنگی و صداقت اعمال و رفتارمان با این حقایق و معارف فطری خواهد بود.
پاورقی
1-آیه 8 سوره مبارکه احزاب
امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام)
«إِنَّ الدُّنْیا دارُ صِدْقٍ لِمَنْ صَدَّقَها»(1)
دنیا جایگاه صدق و راستی است برای آنان که تصدیقش کنند.
نکته‌ای از حدیث
در ضرب‌المثلی می‌گویند هر چه در آشت بریزی به قاشقت می‌آید که دلیلش این است که پروردگار تدبیر و نظم خلقت دنیا را مثل یک آیینه برای انسان قرار داده است که صادقانه و حکیمانه اعمال و رفتار و نیّت‌های خیر و یا شرّ انسان را به خودش منعکس می‌کند.
پاورقی
1-نهج البلاغه، جکمت 131
