خدای متعال در قرآن کریم یکی از بالاترین مقاماتی که نوع انسان ها می توانند به آن دست یابند را مقام شهید معرفی نموده است و مزیت هایی برای آن معرفی نموده است که عقل را حیران می کند :

 ﴿ اَلشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ﴾ [1]  شهدا نزد پروردگارشانند؛ برای آنان است پاداش (اعمال) شان و نور (ایمان) شان؛ 

یعنی راهی را که یک سالک عارف باید در طول حیات خود با مجاهده نفس و هزاران سختی وصف ناپذیر طی کند ، شهید با ریختن خون خود به آن می رسد ، شهید به لقاء الله می رسد و از افضات خاصه الهی بهبهترین نحو برخوردار می شود .

اما خدای متعال که این مقامات را برای کشتگان جهاد اصغر بیان نموده با زبان امیرالمؤمنین علیه السلام  فرمود :

«إنَّ المُجَاهِدَ نَفْسَهُ عَلَى طَاعَةِ اللهِ وَ عَنْ مَعَاصِیهِ عِنْدَ اللهِ سُبْحَانَهُ بِمَنْزَلَةِ بَرٍّ شَهِیدٍ»[2] کسى که در راه فرمانبرى از خدا، و دورى از نافرمانى او، با نفْس خویش مبارزه کند، نزد خداوند سبحان منزلت نیکو کارِ شهید را دارد.

 البته با توجه به سختی هایی که این چنین انسانهای وارسته ای در مقایسه با کشتگان جهاد اصغر متحمل می شوند باید گفت که اجر و قرب شهیدان جهاد اصغر با ایشان قابل مقایسه نخواهد بود

در حدیث معراج ـ : درباره ویژگى این چنین انسان های مجاهدی آمده است :

« یَمُوتُ‏ النَّاسُ‏ مَرَّةً وَ یَمُوتُ‏ أَحَدُهُمْ‏ فِی‏ کُلِ‏ یَوْمٍ‏ سَبْعِینَ‏ مَرَّةً مِنْ مُجَاهَدَةِ أَنْفُسِهِمْ وَ مُخَالَفَةِ هَوَاهُمْ وَ الشَّیْطَانُ الَّذِی یَجْرِی فِی عُرُوقِهِمْ وَ لَوْ تَحَرَّکَتْ رِیحٌ لَزَعْزَعَتْهُمْ وَ إِنْ قَامُوا بَیْنَ یَدَیَ‏ کَأَنَّهُمْ بُنْیانٌ مَرْصُوص‏ »[3] مردم یک بار مى میرند ولى آنها بر اثر مبارزه با نفْس هایشان و مخالفت با خواهش هایشان و ستیز با شیطانى که در رگ و ریشه شان جریان دارد، روزى هفتاد بار مى میرند.

به همین دلیل خدای متعال فرمود :

  ﴿فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِیَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْیُنٍ جَزاءً بِما کانُوا یَعْمَلُونَ ﴾ [4]  هیچ کس نمی‌داند چه پاداشهای مهمّی که مایه روشنی چشمهاست برای آنها نهفته شده، این پاداش کارهائی است که انجام می‌دادند!

پس اگر در سر آرزوی رسیدن به مقاماتی که والاتر از مقام شهیدان است را داریم باید با نفس پلید شیطانی خویش مجاهده کنیم تا جلوه های عشق  و محبت الهی در وجودمان تلالو گیرد و به حیاتی برتر از آن چه که عقل  و ادراک بشری می تواند درک کند برسیم .

عشق بورز ای پسر ، در ره عشق باز سر                  

کشته عشق دوست را ، تازه حیات می رسد 

[5]

────────────────────────────

[1]  (سوره حدید ، آیه 19 )

[2]  (غرر الحکم و درر الکلم، ص: 232)

[3]  (بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏74، ص: 24)

[4]  (سوره سجده  ، آیه 17 )

[5]  (دیوان اشعار فیض کاشانی- غزل شماره287)