یکی از ایرادهایی که مذاهب جمهور به مکتب تشیع میگیرند این است که شما چرا دراین زمان که از طرفی رهبرتان واز طرفی مراجعتان به وحدت بین شیعه وسنی تاکید میکنند دست از عقاید وتفکرات خودتان بر نمیدارید واز مذاهب جمهور پیروی نمیکنید؟(1)
قال الامام الصادق(عَلَیْهِ السَّلامُ )
«اِعْدِلُوا بَیْنَ اَوْلادِکُمْ کَما تُحِبّونَ اَنْ یَعْدِلُوا بَیْنَکُمْ.»
«بین فرزندان خود به عدالت رفتار نمایید، همان طور که مایلید فرزندان شما بینتان به عدل و داد رفتار کنند»
حضرت در حدیث شریف یک مبنا و رکن تربیتی را برای ما مطرح میکنند
اصلی ترین حرف دین وادعای انبیاء (سلام الله علیها) این است که تنها کسی که جهان را خلق کرده واداره میکند خود خداوند متعال است، وما به جز بندگی خدا وانجام وظایف دینی، اجتماعی و خانوادگی کار دیگری نداریم وهر چه که داریم وبدست آورده ایم به اذن خدا بوده؛ در واقع به عبارت دیگروعلمی تر میتوان گفت "ثمره نبوت توحید است
«وَجَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَیْنا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاةِ وَ إیتاءَ الزَّکاةِ وَ کانُوا لَنا عابِدین»(۱)
«وآنان را پیشوایان نمودیم تا به فرمان ما رهبرى کنند، و انجام کارهاى نیک و نماز و زکات دادن را به آنان وحى کردیم و همه پرستندگان بودند»
توضیح
ضمیر موجود درفعل "جعلناهم" قاعدتاً باید به آیات ماقبل که مربوط به حضرت ابراهیم(سلام الله علیه)وذریه ایشان که حضرت اسحاق ویقوب است برگردد.
«یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ فَمَنْ أُوتِیَ کِتابَهُ بِیَمینِهِ فَأُولئِکَ یَقْرَؤُنَ کِتابَهُمْ وَ لا یُظْلَمُونَ فَتیلا»(۱)
«در آن روز که هر گروهى با پیشوایشان بخوانیم، آنان که نامه عملشان را به دست راست دادهاند آن را مىخوانند و کمترین ستمى به آنها نخواهد شد»
توضیح
در فراز اول آیه شریفه نکاتی بسیار مهم مطرح شده است به جدیت تمام باید مورد بحث وگفتگو قرار بگیرد.
أمیر المؤمنین علی (علیه السلام)
«توقوا الذنوب فما من بلیة و لا نقص رزق الا بذنب، حتى الخدش و الکبوة »(1)
«از گناهان دوری کنید چرا که هیچ حادثه ای پیش نمی آید وروزی انسان کم نمیشود مگر به خاطر گناهانش؛ حتی خراشیده شدن صورت، افتادن ویا ناراحتی»
ترجمه لغات
1-وِقَایَة نگهداشتن چیزى است که زیان و ضرر مىرساند تَقْوَى- انسان نفس و جان خود را از آنچه که بیمناک از آن است نگهدارد، این حقیقت معنى تقوا است سپس گاهى خود خوف و ترس تَقْوَى نامیده شده. (2)
امام باقر(علیه السلام)
«یَا بُنَیَّ اصْبِرْ عَلَى الْحَقِ وَ إِنْ کَانَ مُرّا»(1)
«ای پسرم بر حق صبر کن هرچند تلخ باشد»
در ادامه بحث قبلی در مورد حدیث شریف
...حالا در مرحله دوم وقتی تعریف ما از حق روشن شد به راحتی میتوان با بیان یک مقدمه به علت توصیه حضرت به صبر پی برد.
امام باقر(علیه السلام)
«یَا بُنَیَّ اصْبِرْ عَلَى الْحَقِ وَ إِنْ کَانَ مُرّا»(1)
«ای پسرم بر حق صبر کن هرچند تلخ باشد»
از حدیث شریف دو حالت قابل تصور است.
الف-از آنجایی که حضرت توصیه به صبر بر حق میکنند میشود فهمید که بی صبری و نداشتن استقامت در مقابل حق هم قابل تصور است.
امیرالمؤمنین علی(علیه السلام)
«الْحَقُ أَوْسَعُ الْأَشْیَاءِ فِی التَّوَاصُفِ وَ أَضْیَقُهَا فِی التَّنَاصُف»(1)
«حق گسترده ترین چیزها در تعریف و تنگترین چیزها در عمل است»
برای حل معمای حدیث شریف کافی است که به کتابها ورساله هایی که درباره حق و حقوق "اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، فردی ، خانوادگی، تحصیلی و...."
رسول اکرم(صلی الله علیه وآله)
«أَیُّمَا امْرَأَةٍ أَدْخَلَتْ عَلَى زَوْجِهَا فِی أَمْرِ النَّفَقَةِ وَ کَلَّفَتْهُ مَا لَا یُطِیقُ لَا یَقْبَلُ اللَّهُ مِنْهَا صَرْفاً وَ لَا عَدْلًا إِلَّا أَنْ تَتُوبَ وَ تَرْجِع»(1)
«هر زنی که در امور زندگی، با شوهرش مدارا نکند وهزینه های سنگینی برهمسرش تحمیل کند، تا وقتی که از این راه باز نگشته وتوبه نکرده، خداوند هیچ فضل وببخشی وکارعبادی او را قبول نخواهد کرد»
امام صادق(علیه السلام)
« فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى یَقُولُ لِلْعَبْدِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَ کُنْتَ عَالِماً فَإِنْ قَالَ نَعَمْ قَالَ لَهُ أَ فَلَا عَمِلْتَ بِمَا عَلِمْتَ وَ إِنْ قَالَ کُنْتُ جَاهِلًا قَالَ لَهُ أَ فَلَا تَعَلَّمْتَ حَتَّى تَعْمَلَ فَیَخْصِمُهُ وَ ذَلِکَ الْحُجَّةُ الْبَالِغَة»
«خداوند متعال در روز قیامت به بنده اش میفرماید: ای بنده من آیا علم داشتی؟(علم به واجبات ومحرمات شرعی) اگر پاسخ دهد آری، میگوید چرا به آنچه میدانستی عمل نکردی. اگر پاسخ دهد نه، میگوید چرا یاد نگرفتی تا عمل کنی»
امیرالمؤمنین علی(علیه السلام)
«جِمَاعُ الْخَیْرِ فِی الْعَمَلِ بِمَا یَبْقَى وَ الِاسْتِهَانَةِ بِمَا یَفْنَى»(1)
«جمع کردن خیر در عمل کردن است به آن چه باقى میماند، و خوار شمردن آنچه فانى میشود »
در متن حدیث نکته ای به ذهنم رسید که خالی از لطف نیست اجمالاً اشاره ای به آن داشته باشیم.
خیلی وقتها پیش می آید که کاری را تقریبا هر روز انجام میدهیم و کار برای ما حالت تکراری وخیلی ساده ای پیدا کرده ولی درعین حال بعضاً دچار تردیدهایی میشویم
مثلاً وضو گرفتن را در نظر بگیرید؛ آیا تا به حال فکر کرده بودید در وضوء گرفتن هنگام شستن صورت ودست ها نکاتی و محدودیت هایی وجود دارد ودر عین حال هر شستنی مورد قبول نیست!
امیرالمؤمنین علی(علیه السلام)
«إِنَّ دِینَ اللَّهِ لَا یُعْرَفُ بِالرِّجَالِ بَلْ بِآیَةِ الْحَقِّ فَاعْرِفِ الْحَقَّ تَعْرِفْ أَهْلَه»(1)
«دین خدا بوسیله مردم شناخته نمیشود بلکه بوسیله آیه حق شناخته میشود؛ حق رابشناس در نتیجه اهلش را هم خواهی شناخت»
هنگامی که "آب نباشد- دسترسی به آب نداشته باشیم- آب برای ما ضرر داشته باشد- بدن یا لباسمان نجس باشد وتنها به مقداری آب داشته باشیم که بتوانیم نجاست را برطرف کنیم" باید به جای وضوء یا غسل تیمم کنیم.(1)
ما درمجموعه چند مطلب سلسله مند که تکمیل کننده هم هستند و نوشته پیشرو اولین قسمت از این سلسله مباحث است سعی بر آن داریم تا به طور تفصیلی بحثی پیرامون اهمیت وتأثیر عدل ومساوات در تربیت فرزندان داشته باشیم،
دروغ گفتن یکی از کارهای بسیار زشت است که هر انسانی از این که به او دروغ بگویند و وقت و تفکرات او را با دروغ تحت تاثیر قرار بدهند خیلی ناراحت میشود و این زشتی غیر قابل انکار است.
امام باقر(علیه السلام)
«بِئسَ العَبد عبد له طمعُ یقوده؛ وبئس العبد عبد له رغبة تذلّه»(1)
«چه بد بنده ای است بنده ای که طمع او را میکشاند وچه بد بنده ای است بنده ای که میل ورغبت او را خوار میکند»
1-قود:کشیدن(2)
متأسفانه تفکری انحرافی در بین بیشتر مردم رواج دارد به این مضمون که «خداوند مهربان است و احتیاجی به اعمال ما ندارد» وهمین نوع تفکرات باعث میشود که ما در انجام خیلی از وظایف خود کوتاهی کنیم و دچار مریضیه سستی وبی خیالی شویم.
درست است خداوند مهربان است
امیرالومنین علی (علیه السلام)
«اطلبوا الحاجات بعزة الأنفس فإن بید الله قضاءها»(1)
نیازهایتان را با عزت نفس درخواست کنید، چرا که برآورده شدن آنها دست خداست.
روایت شریف بالا بوی توحید میدهد، بوی خدا میدهد، بوی جدا شدن از این عالم دنیای فانی، این دنیای پست، که انسان برای زندگی کردن درآن وبه دست آوردن یک لقمه نان باید به کس وناکس رو بیاندازد و سر خم کند ومدارا کند.
هنگامی که «تکبیر الاحرام»(1) میگوییم ونماز را شروع میکنیم تاآخر نماز وتا وقتی که نماز تمام بشود بعضی کارها را نباید انجام دهیم واگر انجام دهیم نماز باطل میشود وباید از اول نماز بخوانیم؛ یکی از این کارها حرف زدن بصورت عمدی وآگاهانه است که در متن زیر تفصیل آن را با هم میخوانیم.
منظور از سوره یعنی سوره دوم در نماز های واجب؛ در هر نماز واجبی در رکعت اول ودوم یک حمد میخوانیم وبعد از حمد یک سوره کوتاه دیگر که غالباً مردم سوره توحید(بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ/ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ/اللَّهُ الصَّمَدُ/لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ/وَ لَمْ یَکُن لَّهُ کُفُوًا أَحَدُ) میخوانند.
در موارد زیر اجازه داریم سوره دوم را در نمازها نخوانیم.
امام هادی(علیه السلام)
«إن الحرام لا ینمی و إن نمى لا یبارک له فیه و ما أنفقه لم یؤجر علیه و ما خلفه کان زاده إلى النار»(1)
مال حرام زیاد نمیشود، اگر هم زیاد شود برای انسان برکت ندارد؛ در برابر آنچه انفاق میکند به او پاداش نمیدهند؛ وآنچه از خود به جا گذاشته توشه او به سوی جهنم است.
بدون تعارف و کاملاً روشن است که دنیا طلبی وحرص انسان را به بدبختی میکشاند.(2)
به شما بانوان گرامی توصیه میکنیم که از تعریف سایر خانم ها در نزد شوهرانتان پرهیز کنید_البته نه به این معنی که از سایر زنان بد گویی کنید_تنها از زیبایی ها وزینت های سایر زنان برای شوهرانتان تعریف نکنید
چرا که این کار میتواند آثار شوم و مخربی بر روی مردان بگذارد.
خیلی واضح است که شما با تعریف از زیبایی های زنان دیگر شوهرانتان را به دیدن آنها تحریک میکنید ودر بعضی موارد ممکن است پیامدهای غیر اخلاقی دیگری به دنبال داشته باشد.
امام علی علیه(علیه السلام)
«مَنِ اقتَصَدَ فی الغِنى والفَقرِ فَقَدِ استَعَدَّ لِنَوائِبِ الدَّهرِ»(1)
هر که در توانگرى و تهیدستى میانه رو باشد، براى [مقابله با]حوادث روزگار آماد شده است.
میانه روی، قناعت، اقتصای بودن، تدبر در امور، اینها همه ویژگی هایی هستند که بدون شک هر کس به موفقیت رسید خالی از این ویژگی ها نبود؛
شاید اگر اینگونه بگوییم بهتر باشد که هر کس به اندازه ای که این روحیات و ویژگی ها را داشت، به همان اندازه در زندگی موفق بود.
بدون شک یکی از نیازهای مهم واساسی برای موفقیت وبه نتیجه رساندن امور، آرامش ذهن است.
چرا که طی مسیر موفقیت پر است از موانع ومشکلاتی که گذر از آنها ورسیدن به پیروزی جز با استقامت وپشتکار واز همه مهمتر بدون وجود ذهنی که راه حل های مشکلات و گره های مسیر را شناسایی کند وبرای کنار گذاشتن آنها برنامه ریزی کند، امکان پذیر نخواهد بود.
دیشب در مورد غیبت کردن فکر میکردم که واقعاً چه تفکری ویا چه انگیزه ای باعث میشود بعضی از مردم با اینکه میدانند غیبت گناه است باز مرتکب این گناه میشوند.
در مقاله ها ونوشته های مختلف علت های زیاد و قابل توجهی برای غیبت کردن نوشته بودند که به نظر بنده همه آنها درست بود،مثل
خیلی از افراد هم دوست دارند آدم معنوی باشند وهم دوست دارند در هر جمعی و هر مجلسی رفت وآمد داشته باشند ودر نظرخودشان آدم اجتماعی باشند.
اینکه انسان دوست داشته باشد روابط اجتماعی خوبی داشته باشد اصلاً چیز بدی نیست
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْواجِکُمْ وَ أَوْلادِکُمْ عَدُوًّا لَکُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیم»(1)
«ای کسانی که ایمان آوردید! بعضی از همسران و فرزندان شما دشمن شمایند از آنان بر حذر باشید و اگر عفو کنید و از خطاهایشان بگذرید و بدیهایشان را ندیده بگیرید کاری خدایی کرده اید چون خدای تعالی هم غفور و رحیم است»(2)
بدون شک نحوه برخورد والدین با فرزندان خود تاثیر مستقیمی روی روحیه فرزندان دارد، مخصوصاً اسمی که والدین برای فرزند خود انتخاب میکنند، وبا آن اسم کودک خود را صدا میزنند، چرا که این اسم مرتباً در گوش کودک ما تکرار خواهد شد وبدون شک معنی این اسمی هم که برای کودک خود انتخاب کرده ایم روی روحیه وخلق وخوی فرزند ما تاثیر خواهد گذاشت.
در چند سال اخیر، مخصوصاً از وقتی که استفاده از شبکه های ماهوارهای در بین خانوادها به یک امر عادی تبدیل شده، اختلافات خانوادگی ومتاسفانه طلاق هم در بین نسلی که از بچگی پای این شبکه ها بودند به یک امر عادی و عاقلانه تبدیل شده.
در هر زمانی ودر هر حکومتی ودر هر شورائی که تصمیم گیری ها وبرنامه ریزی ها بر مبنای آیات وروایات وبه دست متخصصان وبا استفاده از تجربیات تاریخی موجود در تاریخ معاصر ویا حال، گرفته نشد، کشور و دنباله کنندگان وعمل کنندگان به آن تصمیم ها و نظریات با بحران های جدی وپر چالش روبرو شدند؛
انسان هر وقت غافل شد، هر وقت حواس پرت شد، هر وقت سرش را انداخت پایین وبدون اینکه فکر کند شروع کرد به زندگی کردن وجلو رفتن، کار دست خودش داد، وخود را در مشکلاتی و مصیبت هایی انداخت که محصولی جزء پشیمانی نداشت
مثلاً به عنوان نمونه میتوان از کسانی یاد کرد که قدر پول وسرمایه خود را نمیدانند، واین پول وسرمایه را در خریدها و موقعیت های مختلف با چشمانی بسته و به بیهودگی وبدون برنامه خرج میکنند،
متأسفانه فرهنگ زشت وبیمار گونه تجمل گرایی افراطی (1)در جامعه باعث شده که غالب خانوادها خودرا از شیرینی ولذت زندگی بی بهره بگذارند و تمام فکر وخیال خودرا صرف پول درآوردن برای چشم وهم چشمی کنند.
ولی باید به دو نکته توجه کرد:
«وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلادَکُمْ خَشْیَةَ إِمْلاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِیَّاکُم إنَّ قَتْلَهُمْ کَانَ خِطْءًا کَبِیرًا»(1)
«و فرزندان خود را از ترس فقر مکشید، ما آنان را و خود شما را روزى مىدهیم، و کشتن آنان خطایى بزرگ است»
آیه شریف به صراحت بیانگر بینش زشت و مشرکانه کسانی است که از ترس فقر، در درجه اول اقدام به فرزندار شدن نمیکنند ودر درجه دوم حالا که خداوند به آنها فرزندی عنایت کرده او را میکشند؛ چرا که خیال میکنند روزی دهنده فرزندانشان خودشان هستند واگر تعداد خانواده زیادتر بشود آنها دچار فقر خواهند شد، وابرویشان خواهد رفت.
خیلی وقت ها شده که ما حرف هایی شنیده ایم وبدون اینکه در مورد آن حرف ها از اهلش سوالی بپرسیم که آیا این حرف و عقیده درست است یانه، آن حرف را برای خودمان الگو قرار داده ایم وعمل میکنیم، در حالی که در بسیاری از موارد احتمال اینکه حرف درستی نباشد وجود دارد
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ )صلی الله علیه واله):
« جَبْرَئِیلُ ع ....یُوصِینِی بِالْجَارِ حَتَّی ظَنَنْتُ أَنَّهُ سَیُوَرِّثُه..»(۱)
«جبرئیل(علیه السلام) آنقدر مرا درباره همسایه سفارش کرد که گمان بردم او هم از انسان ارث میبرد»
بدون شک علت ارث بردن اولاد وخویشاوندان از انسان رابطه ای است که بوسیله رحم یک مادر بین ما وآنها ایجاد شده واز یک خون و پوست هستیم(2)،
